Çocuklarda Yanallık Nasıl Gelişir?

Yanallık, beynin iki yarısından bir tanesinin dominant olması ve becerilerin kontrolünü almasıdır. Bu yazımızda, konuyla ilgili bilmeniz gerekenlerden bahsedeceğiz.
Çocuklarda Yanallık Nasıl Gelişir?

Son Güncelleme: 28 Nisan, 2020

Yanallık, vücudun bir tarafının daha dominant olması anlamına gelir. Bunun sebebi, beynin yarı kürelerinden birinin diğerine karşı üstünlük sağlamasıdır. Bu kavram, beynin vücudun iki tarafını da kontrol edebilme kabiliyetini ifade eder. Çocuklarda yanallık, 4-5 yaşlarında meydana gelir.

Nörolojik açıdan tamamen gelişmek için, çocukların tüm fonksiyonel alanlarda yarım küre baskınlığına sahip olması gerekir. Başka bir deyişle, eğer çocuk sürekli aynı elini kullanıyorsa, bu el gözleri, kulakları ve bacakları ile de uyumlanmalıdır.

Beynin her yarım küresi farklı görevleri ve fonksiyonları kontrol eder. Çocuklar el becerilerini oyunlar ve diğer aktiviteler aracılığıyla geliştirir. Buna ek olarak, elleriyle neler yapabileceklerini keşfederler.

Bu şekilde, çocuklar fonksiyonel işlerde ellerinde yanallık göstermeye başlar. Bunun sebebi, beynin bir kısmının dominant olmaya başlamasıdır. Bu yüzden çocuk bir elini diğer eline tercih eder.

Bununla birlikte, herhangi bir yanallık problemi bazı alanlarda öğrenme güçlüklerine yol açabilir. Bu problemler dinleme, okuma, hareket etme, dil ve el kabiliyeti özellikle de yazmayı etkileyebilir.

Çocuklarda yanallık nasıl gelişir?

Yanallık, okul yaşına kadar gelişmiş olur. 2-5 yaşlar arası, çocuklar ellerini oyun oynamak ve başka aktiviteler için kullanır. Bu yüzden, okul çağına geldiklerinde çocukların yanallığa ulaşmış olması gerekir.

Beynin sağ ve sol yarım küresi, vücudun ters kısımlarındaki motor eylemleri kontrol eder. Bununla birlikte, bu kısımlar farklı davranışların kontrolünde eşit rol almaz. Bu da bazı görevlerde bir elin kullanımına meyilli olmayla sonuçlanır.

oyun oynayan çocuklar

Belirli davranışlar için bir yarım kürenin baskın olması, serebral yanallık olarak adlandırılır. Bu özelliğin gelişimine dair belirli sebepler vardır.

İlk olarak, sürecin kontrolünü ele alan bir yarım küreye sahip olmak, iki yarım kürenin de yanıtı kontrol etme konusunda yarışma ihtimalini azaltır. Ayrıca, dil gibi farklı süreçler beynin iki tarafında da eşit olarak çalışır.

Motor becerileri geliştirmeye başladıklarından, çocuklar basit eylemlerde sağ ve sol eli eşit olarak kullanır. Örneğin, bir nesneye uzanırken de aynı durum geçerlidir çünkü iki el de görevi kolaylıkla gerçekleştirebilir.

Bununla birlikte, pek çok çocuk için daha karmaşık görevler uzmanlaşmış işleme becerisi gerektirir. Sol yarım küre, bunlardan sorumludur.

“Yanallık, vücudun bir tarafının daha dominant olması anlamına gelir. Bunun sebebi, beynin yarı kürelerinden birinin diğerine karşı üstünlük sağlamasıdır.”

Çocukların yanallık geliştirmesine nasıl yardımcı olabiliriz?

Tercih edilen elin gelişimine katkıda bulunan aktiviteler uyarıcıdır ve beynin iki tarafındaki serebral yolların olgunlaşmasına yardımcı olur. Bu aktivitelerin pek çoğunun bütün vücuda odaklanması gerektiğini belirtmeliyiz. Aktiviteler, sadece çocuğun ellerini kullanmasını gerektirmemelidir.

Çevirme, yuvarlama, düşürme, sallama ve dans etme beynin iki kısmındaki dengeyi uyarır. Bunlar, beyne vücudun nerede olduğunu söylemede önemli rol oynar. Ayrıca eylem ve uyaran yanıtı olan duruş için gerekli hareketlere yardımcı olur.

Benzer şekilde, çocuklar el becerisi ve sağlıklı beyin gelişimi için iyi dengeye ve düzgün koordinasyona ihtiyaç duyarlar. Bununla birlikte, bu tür aktivitelerde aşırıya kaçmamaya özen gösterin.

Bütün çocukların özel becerileri vardır. Bu nedenle, çocukların kabiliyetleri ve tepkileri konusunda saygılı olmak gerekir.

çimenlerde yatan çocuk

Çocuklarda yanallık: sağ el mi yoksa sol el mi?

Biyolojik psikolojiye göre, yanallık beynin her iki yarım küresindeki veya her birinin kontrol ettiği vücut tarafındaki özel fonksiyonların gelişimidir.

Yanallığın en belirgin örneği çocukların ellerini nasıl kullandığıdır. Bu, farklı aktiviteleri gerçekleştirirken hangi eli kullanmaya yatkın olduğunuzdur.

İnsanları sağlak, solak veya iki elini de kullanabilen olarak tanımlamak normaldir. İnsanların, belirli bir ellerini kullanarak yaptıkları aktiviteler son derece farklıdır. Buna ek olarak, ellerindeki kabiliyetler de farklıdır. Genellikle kimse sadece sağ veya sadece sol elini kullanmaz.

Son olarak, çocuklardaki yanallık beyin organizasyonu, işleyişi ve davranış arasındaki ilişkiyi anlamanın yeni bir yoludur.  Çocuğunuzun bu aşamalara ulaşması konusunda acele etmeyin. Her aşama, çocuğunuza bir sonraki adıma geçmesi için gerekli olan deneyimi sunar.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • Pi, M. C. M., & Masià, J. R. (2015). Influencia de la edad y el género en los fenotipos y coeficientes de lateralidad en niños de 6 a 15 años. Apunts. Educación física y deportes, 2(120), 11-18. https://www.raco.cat/index.php/ApuntsEFD/article/view/296019
  • Alfaro Sánchez, J. S., & Paucar Santos, J. (2008). Juegos psicomotores en el desarrollo de la lateralidad en niños y niñas de 5 años de la institución educativa 409 de San Martín–El Tambo. http://repositorio.uncp.edu.pe/handle/UNCP/2492
  • Flores Mendoza, G. C. (2020). Psicomotricidad gruesa en el desarrollo de la lateralidad en niños de 4 a 5 años (Bachelor’s thesis, Universidad de Guayaquil-Facultad de Filosofía, Letras y Ciencias de la Educación). http://repositorio.ug.edu.ec/handle/redug/48964

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.