Geleneksel Fiziksel Cezalandırmanın Psikolojik Etkileri

Geleneksel Fiziksel Cezalandırmanın Psikolojik Etkileri

Son Güncelleme: 23 Eylül, 2018

Ebeveynlerin çocuklarını büyütürken fiziksel şiddet ile cezalandırmaya başvurması ne yazık ki çok yaygın bir olaydır. Ancak bu cezalandırma şeklinin yaratacağı negatif psikolojik etkileri de göz ardı etmemek gerekir.

Çocukluk ve ergenlik çağlarında aile ya da veliler tarafından verilen eğitim, o çocuğun gelecekteki kişiliğini ve davranışlarını belirler. Bu sebeple, çocuğu yalnızca eğitmek amacıyla cezalandırmak, hoş olmayan bazı şeylerin ona dayatılması gibi düşünülür.

Eğitimin katı cezalandırmaları gerektirmediğini akıldan çıkarmamak gerekir, özellikle de bunun o çocuğa zarar verebileceğinin farkındaysak.

Çocuk büyütürken fiziksel şiddete başvurulan cezalandırma yöntemleri dünyanın birçok yerinde görülmektedir. Fiziksel cezalandırma, ülke fark etmeksizin sık sık görülen, ülkeler arası değişiklik göstermeyen ve her zaman ebeveynlerin çıkarına olan bir olgudur.

Fiziksel şiddetin yanı sıra psikolojik şiddet de uygulanan cezalandırmalar arasındadır. Psikolojik şiddet fiziksel şiddete kıyasla, ardında gözle görülür seviyede daha az hasar bırakır.

Ebeveynler çocuklarını fiziksel ya da duygusal şiddete maruz bırakırken onların  davranışlarını ve kişiliklerini düzelttiklerine inanırlar. Oysa ki tam tersini yapmaktadırlar.

Bir çocuk ne kadar cezaya maruz kalırsa o kadar agresif ve hiddet dolu olmaya meyilli olur. İleriki yaşlarında istenmeyen davranışlar sergilemesi neredeyse kaçınılmaz olacaktır.

Geleneksel Fiziksel Cezanın Etkileri

Cezaların çocuğun şimdiki ve gelecekteki hayatında bazı negatif etkileri olacaktır. Örnek vermek gerekirse bu, depresyonu tetikleyebilir, agresif ve şiddete meyilli bir birey yaratabilir ve bunun gibi istenmeyen bir çok negatif huy çocukta belirebilir.

Çoğu ebeveyn çocuklarına “hayır”ın ne demek olduğunu öğretme amacıyla hafifçe uygulanan bir fiziksel cezanın uygun ve etkili olduğunu düşünür. Çocuklarının düzgün davranmasını sağlamak için çoğu ebeveyn negatif cezalandırmaya başvurur.

Tabi ki, fiziksel ceza çocuğun istismarına dönüşebilir. Bu, çocuklarda psikopatolojiyi ve şiddet eğilimini doğurmaya olanak sağlayacaktır. Cezanın yaratacağı problematik etkilerden bazıları şunlardır:

fiziksel şiddet
  • Ceza uygunsuz davranışı tamamen yok etmez, yalnızca bir süreliğine bastırır. Çocuklara, nasıl davranılması gerektiğini öğretmez, yalnızca istenilmeyen davranışlara limit koyar.
  • Ebeveyn-çocuk bağı özelinde yıkıcı etkisi vardır. Genellikle çocuk onu cezalandıran ebeveynden uzaklaşır, çünkü o ebeveyn kendisinde korku ve hoşnutsuzluk hissini uyandırır.
  • Agresif davranmaya sebep olur ve diğer duyguları karmaşıklaştırır. Çocuğun kişiliğine ya da duygusal gelişimine herhangi bir katkı sağlamaz.
  • Cezalar, bir çocuğu tüm hayatı boyunca etkileyecektir, özellikle de gereksiz cezalandırma uygulandığı zaman. Bazen ebeveynler sadece kendi streslerini dindirmek için çocuklarını cezalandırırlar.
  • Çocukta da ya ebeveynde suçluluk duygusunu uyandırabilir. Çoğu vakada bu dargınlık ya da öfke olarak kendini gösterir.

Eğer ceza yeteri kadar sertse, bu çocukta inanılmaz bir korkuya sebep olabilir. Belki de kendisini cezalandırandan kaçmak ve saklanmak isteyecektir.

Kısacası, çocuğun ebeveynine ya da velisine olan güvenini inanılmaz derecede sarsar.

Cezalar ve Çocuğun Kişilik Gelişimi

fiziksel şiddet gören çocuk

Ebeveynlerin genellikle fiziksel cezaya başvurma sebebi başka türlü çocuklarının davranışlarını düzeltemeyeceklerini düşünmeleridir. Çoğunlukla, bu sadece ideolojik bir dayatmadır.

Ebeveynlerin çocuklarında uygunsuz, şımarıkça ya da zorlu davranışları gördükleri zaman çocuk üzerinde doğuracağı negatif etkileri düşünmeden çocuğu sert ve aşırı bir düzeyde disipline etmeleri çok yaygın görülür.

Bu tarz bir ceza, hafif ya da sert olması fark etmeksizin, çocuğun kişisel gelişimini baltalar. Ayrıca geri teper, çocuğun isyankar ve güvensiz olması gibi durumlarla karşılaşılır.

Fiziksel bir istismarla uzaktan yakından alakası olmayan bir ceza bile çocuğu derinden etkileyebilir, özellikle çocuğun onuruna saldırılmışsa. Bu durum okullarda sıkça görülür, çocuklarla zalimce alay edilebilir.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • Aguirre, E., Montoya, L., & Reyes, J. (2006). Crianza y castigo físico. Diálogos, 4, 31-48. https://www.aacademica.org/eduardo.aguirre/8.pdf
  • Baumrind, D. (1996). The Discipline Controversy Revisited. Family Relations, 45(4), 405- 414.
  • McMahon, R. (1991). Entrenamiento de padres. En V.E. Caballo (ed.), Manual de técnicas de terapia y modificación de conducta, Madrid: Siglo XXI.
  • Tabares, X. (1998). El castigo a través de los ojos de los niños. Bogotá. D.C.: CES-Universidad Nacional de Colombia.

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.