Bebeğin Kan Grubu Nasıl Belirlenir?

Bebeklerde kan grubu her iki ebeveynin kan grubuna göre belirlenmektedir. Tıpkı cilt ve saç rengi gibi fiziksel özellikler gibi, kan grubu da kalıtım yoluyla alınmaktadır.
Bebeğin Kan Grubu Nasıl Belirlenir?

Son Güncelleme: 10 Ocak, 2020

Her ne kadar şaşırtıcı olsa da kan grubu doğumda genetik olarak her iki ebeveynin de kalıtıma olan katkıları dikkate alınarak belirlenememektedir. Kan grubunun doğru olarak tanımlanabilmesi için doktor veya hemşire çocuktan bir kan örneği almalıdır ve akabinde de kan analizi yapılması gerekmektedir. Peki siz hiç merak ettiniz mi? Dünyaya gelecek bebeğin kan grubu nasıl belirlenir?

Kan grubu, kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde bulunan antijenlerin varlığına veya yokluğuna göre sınıflandırılmaktadır. Belirli antijenlerin varlığı veya yokluğu çocuğun hangi kan grubuna ait olduğunu ve hangisine ait olmadığını ortaya çıkarmaktadır. 

Toplamda üç çeşit (A, B ve AB) antijen bulunmakta ve bunlar da dört farklı kan grubu oluşturmaktadır. Ek olarak, kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde herhangi bir antijen bulunmaması durumunda, kan grubu tipik olarak 0 (sıfır) grubu olarak tanımlanmaktadır.

Bu nedenle, bu genin iki muhtemel belirleyicisi şu kombinasyonları ortaya çıkaran jenotipi (kalıtımsal yapı) oluşturmaktadır: AA, AB, AB, A0, B0 ve 00. Birinci ihtimal A ve B genlerinin baskın (belirleyici) olmasıdır. Diğer ihtimalse 0 geninin çekinik (sadece ikinci bir 0 geni olması durumunda belirleyicidir) olmasıdır.

2 büyük grup: AB0 ve Rhesus

İki büyük grup tarafından oluşturulan 20 den fazla muhtemel uyuşmazlık türü bulunmaktadır: AB0 sistemi ve Rh faktörü. Şimdi bu ikisinin ne anlama geldiğini açıklayalım.

AB0 sistemi

Bu durumda uyuşmazlık genellikle daha hafiftir ve ilk hamilelikte ortaya çıkabilir. Üç farklı antijen bulunmaktadır: Grupları belirleyen A, B ve 0. A, B, AB veya 0 olmaları mümkündür.

Kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde A antijeni olan insanlar B antijenlerine karşı antikor üreterek onlara saldıran moleküller oluşturmaktadır. B grubundakiler ise tam tersini yaparak A grubuna karşı antikor üretmektedir. 

0 grubuna dahil olan insanların kırmızı kan hücrelerinde A veya B antijenleri bulunmamaktadır ve bu nedenle hem A hem B grubuna karşı antikor üretebilirler. Son olarak, AB grubuna dahil insanlar her iki gruba karşı antikor üretemezler çünkü kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde iki antijen mevcuttur.

Örneğin, hücre duvarları A antijeni ile oluşturulan kişiler B tipi antikorlara karşı antikor üretebilmektedir. A grubuna karşı antikor üretmeleri de mantıklı değildir çünkü bu durumda kendi kendilerine saldırmaları söz konusu olacaktır.

Kadının kan grubu belirleniyor

Rh faktörü

Rhesus faktörü de kan grubunu belirlemektedir. Kırmızı kan hücrelerinde belirli bir antijenin varlığını veya yokluğunu göstermektedir. Rhesus faktörü pozitif (Rh +) veya negatif (Rh -) olabilmektedir.

Anne-bebek uyumsuzluğunun (dolayısı ile anne-babanın) en sık karşılaşılan sorunları esas olarak Rh faktörüne bağlıdır.

Her iki ebeveynin de kan gruplarından bağımsız olarak negatif bir Rh faktörüne sahip olması durumunda çocuk da mutlaka negatif bir Rh faktörü ile dünyaya gelecektir. Diğer durumlarda ise çocuğun Rh faktörü pozitif veya negatif  olabilir.

“Dört farklı kan grubunu oluşturan üç farklı antijen (A, B ve AB) bulunmaktadır; 0 grubu kırmızı kan hücrelerinin yüzeyinde antijen bulunmadığı zaman ortaya çıkmaktadır.”

Kan grubu kalıtım ile nasıl geçer?

Kan grupları ebeveynler tarafından kalıtım yoluyla yarısı babadan ve diğer yarısı da anneden olacak şekilde aktarılmaktadır. 

Tek bir gen AB0 sistem grubu bilgisini kontrol etmektedir. Tıpkı kahverengi genin sarışın gene baskın olması veya koyu renk göz geninin daha açık renk göz genlerine baskın olması gibi. Bu durumda hem A hem B grubu 0 grubuna baskın çıkmaktadır. Bu nedenle A0 veya AA olarak belirlenen insanlar da A grubu olarak kabul edilmektedir.

Kan hücreleri

Gruplar arası uyuşmazlık

Herhangi bir uyuşmazlık ortaya çıktığında bebeğin hücreleri annenin antikorları tarafından saldırıya uğramaktadır. Bu hücrelerin yok edilmesi anemi veya hiperbilirübinemi (kanda çok miktarda bilirubin yükselmesi) rahatsızlıklarına yol açmaktadır. AB0 sistemindeki uyuşmazlık, ciddi problemlere yol açabilen Rh faktörü uyuşmazlıklarına kıyasla daha hafif kabul edilmektedir.

Gruplar arası uyuşmazlık çok nadir görülse de aşağıdaki durumlarda ortaya çıkabilmektedir:

  • A, B veya AB pozitif grubuna dahil anne: Babanın dahil olduğu grubun bir önemi bulunmamaktadır.
  • 0 pozitif grubuna dahil anne: Babanın bir kan testi yaptırması tavsiye edilmektedir çünkü babanın A, B veya AB olması durumunda çocuk doğumda AB0 uyumsuzluğu nedeniyle sarılık geçirebilir. Çok ciddi bir hastalık değildir fakat babanın grubunun bilinmesi tanıyı hızlandıracaktır.
  • Her iki ebeveynin grubunun aynı olması durumunda bebek için herhangi bir problem söz konusu değildir.

Lütfen unutmayın; hamilelik sırasında kan grubunun belirlenmesi için yapılan testler oldukça önemlidir. Bu sayede ebeveynlerde bulunan uyuşmazlıklar nedeniyle fetus üzerinde ortaya çıkacak problemlerin bulunması mümkün olmaktadır. Bu problemlerin önlenmesi de hayati öneme sahiptir.


Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.