Disfemi Nedir ve Belirtileri Nelerdir?

Disfemi, konuşma terapisi veya psikoterapi ile tedavi edilebilen bir konuşma bozukluğudur. Peki bu rahatsızlık kekemelik ile aynı anlama mı gelmektedir? Belirtileri nelerdir? Bu yazıda sizlere disfemi ile alakalı detaylı bilgi vereceğiz. 

Disfemi bir çeşit konuşma bozukluğudur. Kişilerin bir kelimeyi veya bir heceyi birkaç kez tekrarlamaları durumudur. Bu rahatsızlığa sahip kişilerde aynı zamanda kişinin konuşma akıcılığını etkileyen spasmodik kasılmalar da görülür.

Disfemi kekemelik ile aynı anlama mı gelmektedir?

Disfemi kelimelerin ve seslerin istemsizce tekrarlandığı bir konuşma bozukluğudur. Bu sebeple birçok kişi bu rahatsızlığı kekemelik veya konuşmada görülen gelişim eksikliği olarak tanımlar. Fakat disfemi ve kekemelik aynı anlama mı gelmektedir?

Kekemelik çocuklarda genellikle 3 yaşına görülür. Bu konuşma bozukluğu genellikle gelişimle alakalı olduğundan gelişimsel kekemelik olarak da bilinmektedir.

Gelişimsel kekemeliğin sebebi çocuğun düşünme hızının konuşma hızından çok daha fazla olmasından kaynaklanır. Çocuğun gelişim süreci ilerledikçe bu durum da ortadan kalkar.

Çoğu zaman kekemelik ile karıştırılan disfemi ise zamanla geçen bir rahatsızlık değildir. Çocuk 5 yaşına geldiğinde konuşma bozukluğu ortadan kalkmamışsa ve hala devam ediyorsa çocuğun disfemi olma ihtimali vardır.

Disfemi

Disfemiye sahip kişilerin konuşma becerilerinde bir takım duyusal değişimler görülür. Sonrasında, kişiler çevreleriyle iletişime geçme konusunda korku yaşarlar ve özgüvenleri düşük olur. Bu durum telafuzu da etkiler.

Kekemelik

Kekemelik ise bazı kelimelerin ve hecelerin tekrarlanması veya seslerinin belli bir süre boyunca uzatılması durumudur. Konuşma ritminde bir değişim olduğu zaman tekrarlamalar ve duraksamalar da görülür.

Kekemelik çocuğun kişisel gelişimi ile alakalı olduğundan ötürü kendi kendine kaybolan bir durumdur. Her 20 çocuktan yalnızca birinin kekemelik durumu zamanla yok olmaz. Birçoğunda ise bu durum ergenlik döneminde kaybolur.

Disfemi çeşitleri

Sonuç olarak, disfemi ve kekemeliğin farklı türde rahatsızlıklar olduğu söylenebilir. Yazının devamında farklı disfemi tiplerinden bahsedeceğiz.

1. Tonal disfemi

Bu disfemi tipinde normal konuşma akıcılığında bir takım duraksamalar görülür. Bu duraksamaların sebebi istemsizce gelişen kasılmalardan kaynaklanır. Hastanın yüz kasları bu rahatsızlığa sahip olmayan kişilere göre daha gergin olduğundan bu disfemi türünün teşhisi kolaydır. Tonal disfemiye sahip kişiler çene hareketlerini düzgün bir biçimde kontrol edemezler.

2. Klonal disfemi

Bu disfemi tipi kalıtsal bir durumdur. Klonal disfemiye sahip kişiler bir cümleye başlamadan önce veya cümlenin gidişatında bazı heceleri tekrarlarlar. Tonal disfemiden farklı olarak yüz kaslarında herhangi bir gerginlik yoktur fakat görülen kasılmalar konuşmayı yavaşlatabilir.

3. Tonalklonal veya karışık disfemi

Karışık disfemi en sık görülen disfemi türüdür. Tonal disfemi ve klonal disfeminin birleşimleri olarak belirti gösterir. Fakat bu durum bu disfemi türünün bir tedavisi olmadığı anlamına gelmez. Bu disfemi türü için birden fazla tedavi yöntemi bulunmaktadır.

Disfeminin sebepleri

Disfemiye yol açan bazı temel etkenler şunlardır:

1. Cinsiyet

Disfeminin erkeklerde görülme sıklığı kadınlara göre çok daha yüksektir. Erkekler ve kadınlar arasındaki dağılımı şu şekildedir:

• Disfemi hastalığına sahip kişilerin %75’i erkek, %25’i ise kadındır.

Görüldüğü üzere erkeklerin bu hastalığa sahip olma oranı kadınlara göre 3 kat daha fazladır.

2. Genetik

Tek yumurta ikizlerinde görüldüğü gibi disfemiye sebep olan bir takım genetik faktörler de vardır. Bir yumurta ve bir spermin döllenmesinden gelişen ikizlerden birinde disfemi görülme ihtimali oldukça yüksektir. Buna ek olarak, ikizlerden birinde disfemi görülmesi durumunda diğerinde de görülme ihtimali %77’dir.

Çift yumurta ikizlerinde ise bu ihtimal çok daha azdır. Çift yumurta ikizleri iki farklı yumurtanın iki farklı sperm tarafından döllenmesi ile gelişirler. Çift yumurta ikizlerinde disfemi görülme ihtimali %32’dir. Bu sebeple, anne veya babanın bu hastalığı çocuklarına aktarma ihtimalleri %30 ve %40 arasında değişmektedir.

3. Psikolinguistik

Kelime dağarcığının geliştiği dönemde kelimelerin anlamlarıyla ilişkilendirilen görsel uyaranlardan ötürü çocuklarda öğrenme konusunda bir takım gecikmeler görülebilir. Başka bir deyişle, yazılı kelime ile anlamı ilişkilendirme konusunda zorluk yaşayabilirler.

Bunun sonucunda çocuklar kelimeyi telafuz etme konusunda bazı problemler yaşarlar ve bu durum disfemi ile sonuçlanabilir. Fakat, zamanla ve kelimelerin ve görsellerin doğru bir şekilde ilişkilendirilmesi ile konuşmada akıcılık sağlanabilir.

4. Travma

Uzun süre boyunca gergin bir durumda kalmak sık sık disfemi atakları görülmesine yol açar. Başka bir deyişle, bir çocuğu kelimeleri doğru telafuz etmesi için zorlamak aslında tam tersi etkiye sahiptir. Bu sebeple, bu tip bir konuşma terapisi çocuklar için tavsiye edilmez.

Disfeminin belirtileri

Bu hastalık genellikle erken yaşlarda görülür. Bu sebeple, ilk ortaya çıktığı zamanlar genellikle çocuğun farklı kelimeleri birleştirerek ilk cümlelerini oluşturmaya başladığı döneme denk gelmektedir. 

Disfemi genellikle 3 yaşlarında ortaya çıkar. Bu yaşlarda sıkça rastlanan dili taklit etme problemleri ile ilişkilendirilir.

5 yaşından itibaren episodik disfemi gelişir. Bu durumda konuşma akıcılığını etkileyen kekeleme dönemleri görülür.

İlk kekeleme dönemlerinin görülmesinden itibaren 10 yıl geçmişse ve bu durum hala sürekliliğini koruyorsa kişinin kronik disfemiye sahip olduğu kabul edilir. Kronik disfeminin en sık görülen belirtileri şunlardır:

1. Dilsel belirtiler

Dilde görülen en belirgin problemler gereksiz kelimeler, anlam içermeyen söylemler ve yarım kalmış ifade kullanımıdır. Dilde koordinasyon eksikliği de bu rahatsızlığın belirtilerinden biri olarak kabul edilir.

2. Davranışsal belirtiler

İletişim kurma esnasında görülen anksiyete, geçici duraksama ve logofobi olarak bilinen konuşmadan korkma durumu disfemiye sahip kişilerde görülen davranışsal bozukluklardan bazılarıdır. Çocuğun üstünde baskı kurmak durumu daha da şiddetlendireceğinden ötürü kesinlikle uzak durulmalıdır.

3. Bedensel belirtiler

Hipertansiyon, kasılmalar, sinirsel tikler ve solukluk, terleme, baş dönmesi gibi bir takım psikogalvanik tepkiler disfeminin bedensel belirtilerindendir.

Disfemi tedavisi

Disfemi tedavisi ile alakalı bir tedavi planı oluşturması için bir uzmandan destek almak gerekli ve önemlidir. Disfemi terapisinin içeriği şu şekildedir:

• Vokal kontrol,
• Kas rahatlatması,
• Konuşma terapisi,
• Yanlış telafuzların düzeltilmesi,
• Konuşma esnasında davranışların takip edilmesi.

Konuşma terapisi ve doğru tedavi ile gelişim görmek mümkün. Fakat en önemlisi, disfemiye sahip çocuklara anlayış, destek ve ilgi ile yaklaşmak gerektiğini unutmayın.