Vuran ve Isıran Çocuklara Nasıl Davranılır?

Neden bazı çocuklar çevresindeki insanlara saldırır? Vuran ve ısıran çocuklara karşı nasıl davranılmalıdır? Bu sorular, belirgin bir biçimde saldırgan tavırlar sergileyen çocukların anne ve babaların sıkça akıllarına takılan sorular arasındadır.

Küçük Yaşlarda Saldırganlık

İlk olarak belirtilmesi gereken şey, küçük yaşlarda saldırganlığın doğal ve normal bir şey olduğudur. Bu aslında araçsal bir saldırganlıktır, çünkü böyle davranan çocuğun bir amacı bulunmaktadır: İstediği bir şeyi elde etmek. Örnek olarak, eğer başka birinde olan bir oyuncağı istiyorsa, onu elde etmek için vurur, ısırır ya da itekler. Aslında bu davranışlar, diğer çocuğa zarar vermek için değil, oyuncağı elde edebilmek için yapılan davranışlardır.

Küçük çocuklarda dil yetenekleri tam anlamıyla gelişmemiştir. Bu durum, kendisini her şeyin merkezinde gören gelişim evresi ile yakından ilgilidir. Buna ben-merkezli evre adı verilir. Bu evredeki çocuklar başkalarının ihtiyaçlarına herhangi bir önem vermezler.

Çocuklar, istediklerini ve hissettiklerini aktarabilmek için farklı mekanizmalar kullanırlar. Ancak bu mekanizmaların bazıları, mutlu bir biçimde birlikte yaşamak için uygun olmayabilir. Başka bir çare bulamadığında küçük çocuk vurarak ve ısırarak iletişim kurmaya çalışır.

Bu tarz tavırlar sergileyen, vuran ve ısıran çocuklara karşı davranışlarımızda net olmak sağlıklı bir duygusal gelişimin elde edilebilmesi için oldukça önemlidir. Bu yaklaşım tarzı da, çocukların nasıl sosyalleşmesi ve isteklerini nasıl aktarması gerektiği öğretmek açısından yetişkinlerin takınması gereken tutumları içermektedir.

Vuran ve Isıran Çocuklara Nasıl Davranılması Gerektiğine Yönelik Tavsiyeler

Saldırganlık ortaya çıktığında müdahale etmemiz gerekir. O esnada çocuktan sorumlu olan kişi – öğretmen, anne, baba, bakıcı – çocuğu sakinleştirmeli ve onunla konuşmalıdır. Böylelikle yetişkin çocuğa ne olduğunu anlayabilecek ve yaptığı hareketlerin bir faydası olmadığını ona aktarabilecektir.

Eğer çocuk hislerini kelimelerle ifade edemiyorsa, bunu yetişkin yapabilir. Bu esnada; “Kızgınsın, değil mi?” gibi cümleler sarf edilir. Böylece çocuk, anlaşıldığını hissedecektir. Bir sonraki aşamada ise sonuca gidilir. Yetişkin, çocuğa açık bir biçimde; “Kimseye vurmamalı ve kimseyi ısırmamalısın. Çünkü bu onun canını acıtıyor.” şeklinde konuşur.

Telafi Etme ve Ceza Verme

Çocuk sakinleştikten sonra, yaptığı hareketin karşılığında bir ceza ya da yaptırım uygulanacağını bilmesi gerekir. “Arkadaşın istediği şeyi sana vermediği için kendini kötü bir duruma koymanı anlıyorum. Buradaki esas sorun, hiç kimseye vurmamalı ya da kimseyi ısırmamalısın. Şimdi onu çağıracağız ve ondan özür dileyeceğiz.”

Zamanında Öğretme

• Göz ardı edilmemesi gereken çok önemli bir adım, çocuğa istediklerini ifade etmek için alternatif yöntemler bulunduğunu öğretmektir: “Bir şey istediğin zaman, bu isteğini kelimelerle nazikçe söyleyebilirsin.” Böylelikle kızgınlığını ve isteklerini farklı biçimlerde de ifade edebileceğini ona öğretmiş oluruz.
• Bu durum, aynı zamanda çocuğun beklemeyi ve sabırlı olmayı öğrenmesi için de uygun bir fırsat olacaktır. “Eğer istediğin oyuncakla başka bir çocuk oynuyorsa, o oyuncağı bırakana kadar bekleyebilir ve ondan sonra oynayabilirsin.”

Akılda Tutulması Gereken Bazı “Hayır”lar

Saldırganlık yapan bir çocuğa müdahale eden yetişkinin duygularına hakim olması gerekmektedir. Özellikle bağırmak ve sinirlenmek yapılmaması gereken şeyler arasındadır. Eğer yetişkin şiddet içeren davranışlar sergilerse, çocuk da şiddeti öğrenecektir.

Günlük hayatın getirdiği telaş ve baskı nedeniyle günümüzde bir çok anne baba, şiddet gösteren çocuklarının hayatlarındaki bir çok evreyi kaçırmaktadır. Çoğunlukla, çocuklarının öfkelerini hızlı bir biçimde dindirmek isteyen anne ve babalar, onlar ne isterlerse yapma yolunu seçerek kendilerinin kullanılmasına izin vermektedir. Bu aslında büyük bir hatadır. Çünkü çocuk, istediğini elde ettiğini görünce agresif tavırlar sergilemeyi bir alışkanlık haline getirecektir. Çocukların gelip geçici isteklerine boyun eğmeyin, onlara biraz zaman ayırın ve gayret gösterin. Şiddet gösteren ve vuran çocukların eğitiminde doğru olan yöntem budur.

Duygusal Eğitime Dikkat Etmek

Doğru bir duygusal gelişimde, rol modellerine ve yetişkinlerin müdahalelerine ihtiyaç duyulmaktadır. Erken çocuk eğitiminin temel yönlerinden biri duygusal eğitimdir. Bu eğitim, çocuğun uygun bir duygusal zeka seviyesine erişmesine yardımcı olacaktır. Çocuklar rol modellerinden öğrenirler ve aile, her zaman ilk sırada gelen modeldir. Ayrıca çocuklar saatlerce okulda kalırlar. Bu nedenle burada da şiddetten uzak uygun bir ortamın bulunması gerekmektedir.

Duygusal yeteneklerinin gelişmesi, vuran ve ısıran çocukların bu evreyi aşmalarında yardımcı olacaktır. Duygularını düzenlemek için hem kendi hem de etraflarındakilerin duygularını içselleştirerek anlayabilir ve bunun için gerekli yetenekleri edinebilirler. Bu, büyük oranda onların topluma entegre olmalarına bağlıdır.