0-5 Yaş Arası Çocuklarda Motor Gelişimi
Yenidoğan reflekslerinden cümle yazmaya kadar, 0-5 yaş arası çocuklarda motor gelişim, hem kendileri hem de ebeveynleri için bir evrim ve yaşam boyu öğrenme aşamasıdır.
Bu dönemde, motor becerilerde gerçekleşen bir dizi değişiklik kemiklerin, kasların, tendonların ve sinirlerin koordinasyonunu desteklemektedir. İki ayak üzerinde yürüyebilme ve bir şeyleri almak için hassasiyet, insanları tanımlayan iki beceridir.
Bu motor beceriler doğumda gelişmeye başlar ve başlıca organlar şunlardır:
- Beyin
- Omurilik
- Periferik sinirler
- Kaslar
- Eklemler
Motor gelişiminden sorumlu sinir sistemi, önceden belirlenmiş bir düzende olgunlaşır. Sıra açık ve öngörülebilir olduğundan, ebeveynlerin gözlemlemesine ve olası anormallikleri tespit etmesine olanak sağlar.
Çocuklarda motor gelişimin ilk işareti
Motor aktivitesinin ilk işareti baştadır. Yenidoğan yüzü yukarı bakarken başını sağa ve sola doğru çevirebilir. Öte yandan yenidoğanın yüzü aşağı dönük ise, başını biraz yukarı kaldırabilir.
Yavaş yavaş bebek, 0 ile 5 yaş arası çocuklarda motor gelişimi için gerekli olan ellerini hareket ettirir.
Çocuğun geçtiği bir kaç aşama vardır. Doğduğunda, ortalama bir bebek 50 santimetre boyunda ve 3.5 kilo ağırlığındadır.
Büyük bir başı ve gözleri, küçük bir burnu, tombul yanakları ve çukur bir çenesi vardır. Buradan fiziksel, bilişsel, psikolojik ve sosyal gelişim eğrisi başlar.
Çocukların motor gelişimi beyin, omurilik, periferik sinirler, kaslar ve eklemler gibi başlıca organları içerir.
>İki aylıkken el-göz koordinasyonu başlar. Çocuk bir nesneyi görür ve onu almaya çalışır ve pratikte onu yakalamayı başaracaktır.
Gülümseme ve dil çıkarma
- Üç aydan bir yaşa kadar, çocuğun motor gelişimi açısından iyi tanımlanmış üç aşamayı birbirinden ayırabiliriz. Üç aylıkken, bebek gülümsemeye ve dilini çıkarmaya başlar. Destekle oturabilir. Aynı zamanda agulamaya başlar. Ellerini açık tutar ve bir nesneyi parmaklarıyla ve avucunun içiyle tutar.
- Altı aydan sonra, emeklemeye ve destek almadan oturmaya başlar. Bir kaç ay sonra, ayakta durabilmeye ve adımlar atabilmeye başlar. Her ne kadar tam anlamıyla başaramasa da iki eliyle nesneleri tutar ve geri bırakır. Ellerini vücudunun arka tarafına da yönlendirebilir.
- Bir yaşında, bağımsızlık ve merak artar. Her şeyi ağzına sokar, bu yüzden riskli bir aşamadır.
Destekli yürüyüş
Bir yıl sonra, yardımla tırmanabileceği merdivenleri keşfedecek. Bloklarla kule inşa edip elleriyle ve ayaklarıyla bir topu itip çekecek. Ayrıca baş parmağı ve işaret parmağıyla nesneleri toplayabilir.
Kendi başına yemeye başlar ve küçük bir sandalyede oturabilir. Bağımsızlığı artarken sinir krizleri ve kıskaçlığı da artar.
İki yaşındayken, tek başına merdivenleri inip çıkabilir, iki ayak üstünde zıplayabilir, topu tekmeleyebilir ya da üç tekerlekli bisiklete binebilir. Sosyal ve bilişsel gelişimi artar ve diğer çocuklarla daha fazla etkileşime girer.
Çizgiler çizebilir ve kitabın sayfalarını çevirebilir. Kaşıkla karnını doyurabilirve anlamsız olsa da cümle kurabilir.
Koşma
Hızlı koşmak, daire çizmek veya tek ayak üstünde durmak üç yaşından sonra gelişen becerilerdir. Makas kullanabilir, üç parçalı bir bulmacayı bir araya getirebilir, kaydıraktan aşağı kayabilir ve parmak ucunda yürüyebilir.
Dört yaşındayken, tek ayak üstünde daha uzun süre durabilir. Beceri ile zıplayabilir, tırmanabilir ve dans edebilir. Yere yaslanıp elleriyle yere dokunabilir ve bir anahtarla kilit açabilir. Düşüncelerini, mükemmel çizimleri ifade edebilir ve işbirlikçi oyunlar oynayabilir.
5 yaşında: kelime yazmak
5 yaşında, çocuğunuz her adımda bir ayağıyla merdivenleri inmeye başlayacaktır. Üçgenleri, sayıları ve basit kelimeleri büyük ve küçük harflerle kopyalayabilir. Ayrıca düğüm atabilir ve makasla çizgileri takip edebilir. Aynı zamanda cümleler de yazabilir.
Bu yaşta çocuğunuz dar bir tahta üzerinde dengesini sağlayarak koşarken ve yürürken yönünü değiştirebilir. Ayrıca geriye doğru atlayabilir.
Yanal baskınlık ortaya çıkıyor
Çocuğunuz ayrıca yanal baskınlık olarak bilinen bir el, göz ve ayak için bir tercih oluşturmaya başlayacaktır. Her iki tarafı da eşit olarak kullanabiliyorsa, bu durum ambidefiklik olarak bilinir.
Çocuklarda motor beceriler 0 ila 5 yıl boyunca çeşitli eylemlere dönüşecektir. Büyüme sırasında hassaslık, dayanıklılık, hız, koordinasyon ve güç artacaktır.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Madrona, P. G. (2004). Desarrollo psicomotor en educación infantil (0-6 años). Wanceulen SL.
- Cratty, B. J. (1979). Perceptual and motor development in infants and children. https://eric.ed.gov/?id=ED164540
- Wade, M. G., & Whiting, H. T. A. (Eds.). (1986). Motor development in children: Aspects of coordination and control. M. Nijhoff.
