Çocuklar Modelleme Yöntemiyle Nasıl Öğrenir?

Çocuklar, genellikle yetişkinlerin yaptığı her şeyi taklit eder. Bu nedenle, modellemeyi çok etkili bir öğretme yöntemi olarak kullanmak mümkündür.

Yıllardır, modelleme yöntemiyle aynı anlama gelen örnek teşkil etmenin eğitmek ve bazı değerleri çocuklara öğretmek için en etkili yol olduğu söylenmektedir. Bu önerme ile, bir nevi “ayna” görevi görerek, çocuklarınızın benimsemelerini istediğiniz davranışlara uygun olarak davranmalısınız.

Modelleme yöntemiyle öğrenmek, temsili öğrenme veya gözleyerek öğrenme olarak da bilinir. En basit tanımıyla, kişinin davranışları aracılığıyla birine bir şeyler öğretmesi anlamına gelir. Bu sadece insanlarda değil, bazı hayvanlarda da gözlemlenen bir yöntemdir.

Oldukça etkili olmasının sebebi, erken yaşlarda bireylerin doğru ve yanlış kavramlarını henüz geliştirememiş olmasıdır. Ayrıca, çocuklar belirli durumlarda bir davranışın uygun olup olmadığını da bilmezler. Bu nedenle etraflarını gözlemlemek ve taklit etmek, onlar için ne yapmaları gerektiğini anlamanın en iyi yoludur.

Yetişkinler, çocukların uygun davranışları benimsemesi için modelleme yöntemini nasıl kullanmaları gerektiğini anlamalıdır. Bunun sonucunda, çocuklar kendilerini başarılı bir şekilde taklit etmeye başlayacaklardır.

Çocuklar modelleme yöntemiyle nasıl öğrenir?

• Canlı model olmak, öğrenici kişiyle aynı ortamda olmak anlamına gelir.
• Sembolik model, görsel-işitsel, yazılı, sözlü veya hayali bir şekilde model oluşturmak anlamına gelir. Örneğin, çocuğunuza favori çizgifilm karakterinin davranışlarını örnek göstererek onun iyi huylar benimsemesine yardımcı olabilirsiniz.
• Pasif model, bir davranışı gözlemleyip bunu sonradan uygulamak anlamındadır. Buradaki fark, davranış uygulandığında model artık ortada yoktur.
• Katılımcı model, genellikle spor talimatlarında olur.  Öğrenebilmek amacıyla, modelle eş zamanlı olarak harekete geçilir.

Modelleme aracılığıyla öğrenmenin aşamaları

Çocuklar modelin davranışlarını ve değerlerini benimseyebilmek için aşağıdaki aşamaları takip eder:

• Örneğin, her gece diş fırçalamak gibi çocuğa önemli bir değer öğretecek davranışlar seçmelisiniz.
• Model olan kişi, hedeflenen eylemleri çocuk yanındayken yapmalıdır.
• Gereken durumlarda, önemli detayların altını çizebilir ve belirli adımlarda talimatlar verebilirsiniz.
• Çocuktan dikkat etmesi ve davranışı aklında tutmaya çalışması istenmelidir.
• Ardından, çocuk davranışı uygulamaya koymalıdır. Çocuğun hedeflenen davranışı yavaş yavaş benimseyip benimsemediğini gözlemlemek önemlidir. Gerekli durumlarda düzeltmeler yapın.
• Buna ek olarak, bu davranışın aşamalı olarak gelişebileceğini de göz ardı etmemek gerekir. Bu nedenle, davranış modeli ilk günkü gibi tekrarlanmak zorunda değildir.

“ Örnek alarak veya doğrudan deneyimleyerek öğreniriz çünkü sözlü talimatların faydası sınırlıdır.”

–Malcolm Gladwell–

Eş zamanlı eylemler konusunda dikkatli olun

Olumlu davranışları aktarmak iyi bir fikir olsa da, çocukların her şeyi taklit ettiğini belirtmekte fayda vardır. Bu, kızdığınız, stres olduğunuz ve gergin olduğunuz durumlarda da çocukların sizin davranışlarınızı gözlemlediği ve tekrar ettiği anlamına gelir.

Bildiğiniz gibi, bu durumlarda her zaman doğru davranışlar sergileyemiyoruz. Bu nedenle, ebeveynler aşağıdaki konularda dikkatli olmalıdır:

• Evde veya dışarıda, tartışırken veya herhangi bir anlaşmazlık sırasında saygısız davranmayın.
• Bir başkasını kırdığınızda özür dileyin.
• Hakaret etmeyin. Bu, kişinin benimsemesi gereken en önemli davranışlardan bir tanesidir.
• Yanlış yaptıklarında diğerlerine karşı anlayışlı davranın.
• İnsanlar arasında ayrımcılık yapmayın veya sizden bir şekilde farklı olan kişilere hatır kırıcı sözler sarf etmeyin.
• Lütfen, özür dilerim ve teşekkür ederim gibi sihirli kelimeler kullanın.

“İyi ya da kötü olsun, tüm davranışlarınızın çocuklar üzerinde güçlü bir etkisi vardır.”

–George Washington–

Şüphesiz, modelleme yöntemiyle öğrenmede tekrar etmenin katkısı büyüktür. Her gün görülen belirli eylemleri taklit etmek daha kolaydır.

Bu süreç çocuklukta daha iyi işler çünkü çocuklar değer verdikleri kişilerin davranışlarına dikkat eder. Bu nedenle, anne babaların, kardeşlerin ve diğer yakın akrabaların davranışları önemlidir.

Bu nedenle, eğer çocuklarınızın davranışlarını düzeltmek ve sağlıklı alışkanlıklar edinmelerini sağlamak istiyorsanız, yapmanız gereken en iyi şey bunları önce sizin uygulamanızdır.

Örnek olmak, cezalandırmak veya ödüllendirmekten daha güçlü bir yöntemdir. Bunun için zaman ve sabır gerekse de, er ya da geç sabrınızın mükafatını göreceksiniz.