Çocuğum Hala Konuşmuyor, Endişelenmeli Miyim?

Bir bebek belirli bir yaşa gelmesine rağmen halen konuşmuyorsa bu konuda endişelenmek gerekir mi? Bu belirsizlik, çocukları bir kelime dahi konuşmayan anne ve babaların sıkça karşılaştığı bir durumdur. Bu yazıda sizlere dikkat etmeniz gereken bazı işaretler verip bu tip durumlarda nasıl davranmanın uygun olacağından bahsedeceğiz

Çocukların gelişim sürecinde belirli bir aşamaya gelindiğinde anne ve babalar bu süreci değerlendirmeye ve hissettikleri bazı endişelere cevap aramaya başlarlar. “Neredeyse 2 yaşına geldi ama oğlum hala konuşamıyor, zar zor bir kaç kelime ancak çıkartabiliyor.” Bu tip cümleler anne ve babalar tarafından üretilen tipik endişe ifadeleridir. Peki bu tip durumlarda ne yapmak gerekir?

Elbette, bir çocuğun ilk kelimelerini telaffuz etmeye başlaması için ortalama bir yaş bulunmaktadır. Ancak yine de, bu ortalamalardan bağımsız olarak her çocuk bu sürece girmesi ile ilgili olarak kendine ait bir evrimsel bir döngüye sahiptir.

Erken yaşlardan itibaren her insan, doğal gelişimine mükemmel bir uyum sağlayacak şekilde çeşitli süreçlerden geçer. Bu gelişim sürecine örnek olarak verilebilecek, çevresindeki sesleri gözüyle takip etmesi, değişik zamanlarda kendi kendine konuşması ya da sesli bir biçimde gülmesi gibi reaksiyonlar, aslında çocuğun herhangi bir konuşma ya da duyma problemi olmadığının göstergeleri arasında bulunmaktadır.

Çoğu zaman çocuğun herhangi bir ses çıkarmaması ya da kelimeleri düzgün bir biçimde telaffuz etmemesinin ana nedeni anne ve babanın çocuğu büyütme şeklinden kaynaklanmaktadır. Bu anlamda çocuğun bu şekilde olmasının temel nedenleri ya tembellik ya da yanlış yaklaşım olarak ön plana çıkmaktadır.

Bunun yerine anne ve babalarının iç seslerinin sürekli olarak kendilerine “Benim çocuğum hala konuşamıyor.” düşüncesini fısıldaması, onların büyük bir üzüntü ve acıya kapılmalarına neden olur. Anne ve babalar bu durumun sadece tembellik nedeniyle ortaya çıkmış olabileceği fikrini gerçekçi bulmakta zorlanırlar. Bu nedenle de, bir uzmana başvurarak çocuklarının sorunu ile ilgili teşhis konulması için çok uzun süre beklerler.

Bir çocuk iki yaşını doldurmuşsa ve bir kaç kelime dışında konuşamıyorsa, bu durum bir doktordan yardım alma zamanının geldiğinin işaretidir. Ancak bu şekilde çocuğun konuşması ile ilgili gelişime yönelik sağlıklı bir bilgi edinme şansına sahip olabilirsiniz.

Bu bağlamda, erken teşhis konulması oldukça önemlidir. Çünkü çoğu kez dil gelişiminde ortaya çıkabilecek gelişim gecikmeleri ciddi rahatsızlıklara da yol açabilmektedir.

Benzer bir biçimde, çocuklarda dil becerilerinin gelişmesi ile ilgili olarak bu sürece anne ve babaların aktif olarak katılmaları gerektiğinin de akıldan çıkarılmaması gerekir. Ona hikayeler ve masallar okumak ve gün boyunca onunla sürekli bir biçimde konuşmak, daha çok küçük yaşlardan itibaren iletişim algılarının gelişmesine ve bu sayede konuşma yeteneklerinin ilerlemesine fayda sağlayacaktır.

Konuşma Problemi Yaşayan Çocukların Anne ve Babalarına Bazı Tavsiyeler

Eğer çocuğunuz hala konuşamıyorsa, pasif bir tavır takınmak yerine siz de sorunun içerisine girebilir ve kapasitesini geliştirmesi için ona yardımcı olmaya çalışabilirsiniz.

• Çocukların dil öğrenimi etraflarındaki insanları dinleyerek ve daha çok onları taklit ederek gerçekleşir. Siz onun için her zaman bir örnek olacaksınız. Açık, anlaşılır ve yavaş bir biçimde konuşun.
• Çocuğunuzla kaliteli zaman geçirmeye gayret edin. Emzirme döneminden itibaren, sürekli olarak daha fazla artacak bir biçimde ona sesleri nasıl taklit edeceğini öğretin.
• Kelimeleri seslendirmesi ile ilgili (fonoloji) hatalar yaptığında onunla alay etmeyin.
• Onunla oyunlar oynayın. Bu şekilde güzel meleğinize, hayvanların sesleri gibi bir çok sesi ve kaynağını öğretebilirsiniz.

Dil Gelişiminde Yaşanan Sorunları Tespit Etmenize Yarayacak İşaretler

Eğer çocuğunuzun ağzından kelimeler çıkmıyorsa ne zaman endişelenmeye başlamanız gerekir? Bu konuda aşağıda sıraladığımız şu işaretleri yakından takip edin:

• 12 aylık olduğunda elleri sallayarak selamlamak gibi bazı jestleri yapmıyorsa.
• 18 aylık olduğunda kelimeleri düzgün bir biçimde anlayamıyor ya da sesleri taklit edemiyorsa.
• 24 aylık olduğunda tam cümleler üretemiyor ya da sadece sesleri taklit edebiliyorsa.

Konuşma Gecikmesinin En Yaygın Nedenleri

Ağızla İlgili Nedenler

Konuşma sorunlarının çocuğun ağzı, dili ya da damağıyla ilgili bazı problemlerden kaynaklanıyor olması olası bir durumdur. Bu nedenle, böyle bir sorun bulunup bulunmadığını öğrenmek için konunun uzmanı bir doktorla görüşmek faydalı olacaktır.

İşitme İle İlgili Nedenler

Eğer çocuk sesleri yanlış bir şekilde duyuyorsa, etrafında konuşulan dili anlamaması da normal bir sonuç olacaktır. Bu nedenle, kelimeleri telaffuz etme konusunda yanlışlar yapması da doğal bir durumdur.

Konuşma Motorları İle İlgili Nedenler

Beynin konuşma ve telaffuzdan sorumlu bölümlerinde herhangi bir problem bulunuyorsa, dil, dudaklar ve çenede koordinasyon sorunları ortaya çıkabilir.

Çocuğum Hala Konuşmuyorsa Bir Uzmana Ne Zaman Göstermeliyim?

Bazı anne ve babalar, “Benim çocuğum neden hala konuşmuyor?” sorusu ile aşırı derecede kendilerini meşgul ettiklerinden, aslında ciddi bir problemin var olduğunun farkına varamayabilirler. Profesyonel bir yardımın gerekliliğini anladığınız anda, sorunun üstesinden gelmek çok daha kolay bir hal alacaktır.

Konuşma gecikmesinin nedenlerini belirledikten sonra doktorunuz sorunun cinsine göre çocuğu ilgili bir uzmana yönlendirecektir. Bir konuşma terapistinin erken evrelerde konuya dahil olması çocuğun bu konuda olumlu bir biçimde değişimine katkı sağlayacaktır.

Bu konuda uzman kişiler sorunun teşhisi, önlenmesi, konuşma ve dil becerileri ile ilgili geleceğe dönük tedavilerle ilgilenmektedirler. Konu ile ilgili olarak dil eğitimi anlamına gelen logopedia terimi aslında, eski Yunanca’da bulunan iki kelimenin bir araya getirilmesi ile oluşturulmuş bir birleşik kelimedir: logos  “kelime” anlamına gelirken, paideia ise “eğitim” manasına gelmektedir.

Son olarak, terapist dil yetilerinin gelişmesi için çocukla birlikte zaman geçirerek çalışacaktır. Ayrıca, buna benzer şekilde anne ve babaların da evde çocuklarıyla yapmaları gereken çeşitli egzersizler önerecektir.