Mantıklı Bir Şekilde Düşünmek Çocuklara Nasıl Öğretilir

Mantıklı Bir Şekilde Düşünmek Çocuklara Nasıl Öğretilir

Son Güncelleme: 22 Kasım, 2018

Mantıklı bir şekilde düşünmeyi çocuklara nasıl öğretebilirsiniz? Çocuklara mantıklı bir şekilde düşünmeyi öğretmeli misiniz? Ve mantıklı bir şekilde düşünmek ya da mantık ile hareket etmek ne demektir?

Eğer daha önce bu soruları kendinize sorduysanız size, makalemizi okumaya devam etmenizi tavsiye ediyoruz. Aradığınız cevapları aşağıda bulacaksınız.

Mantıklı bir şekilde düşünmek ne demektir?

Mantık aramak (ya da bir mantığa oturtmak) insanoğlunun, karşılaştığı sorunları çözmesini sağlayan yeteneğidir. Çok şükür ki mantıklı bir şekilde düşünme yeteneğimiz sayesinde elde ettiğimiz bilgileri özümseyebiliyoruz ve bu bilgiler de dünyayı anlamamıza yardımcı oluyorlar.

Mantık arama, özümseme, öğrenme, sözlü çeviri, herhangi bir durum karşısında varılan sonuç ve bunların tümünün günlük hayat içerisindeki kullanımını içerir. Mantık arama, bizim sadece içgüdülerimiz ile davranışlarda bulunmamamızı sağlayan zihinsel bir süreçtir. Olaylar ve durumlar karşısında mantık arayarak; bu olay ve durumları akla uygun bir şekilde düzenlememizi ve analiz etmemizi sağlar.

Çocuklara mantıklı bir şekilde düşünmeyi öğretmek gerekli midir?

oğluyla konuşan anne

Evet, çocuklarınıza mantıklı bir şekilde düşünmeyi (ya da mantık ile hareket etmeyi) öğretmeniz gereklidir. Çocuklarınıza, küçük yaşlardan itibaren, hayatlarında yüzleşecekleri uyarımlar karşısında nasıl davranmaları gerektiğini ya da bu durumlara nasıl yaklaşmaları gerektiğini öğretmelisiniz.

Çocuklarınız evde, okulda, parkta ya da bulunabilecekleri herhangi bir yerde nasıl davranmaları gerektiğini ve çevrelerindeki kişiler ile nasıl iletişime geçeceklerini bilmeliler.

Eğer çocuklarımıza bu eğitimi iyi bir şekilde verebilirsek, karşılaşacakları uyarımlar onların mantıkları ile düşünüp davranmalarına sebep olacaklardır. Kişisel tecrübe ile sabittir ki, mantık konusunda iyi eğitilmiş çocuklar yüzleştikleri durumlar karşısında düşüncelerini formülleştirdikten sonra ne yapacaklarına karar verecekler ya da olmuş olayın tüm sonuçlarını gözden geçirdikten sonra nihai bir karara ereceklerdir.

Çocuklara mantık ile düşünmeyi nasıl öğretebilirsiniz?

Öncelikle eğer çocuklara mantık ile düşünmeyi öğretmek istiyorsanız onları hayatın getirebileceği hayal kırıklıklarından soyutlamamalısınız yani onu bir koruma çemberi içerisine hapsetmemelisiniz.

Çocuklarınıza istedikleri her şeyi her zaman vermeyin. Bu şekilde davranmanız onlara tek bir mesaj verir: “Bir şey istediğimde bu konuda adım atmam yeterlidir.”

Bir bebeğe mantık ile davranmayı öğretmek

Eğer emekleme çağındaki bir bebeğe mantığı öğretmek istiyorsanız yapmanız gereken şey öncelikle emeklerken karşısına çıkan oyuncaklar ya da kutular gibi engelleri kaldırmayı bırakmanızdır. Aslına bakarsanız onun emeklediği alana çeşitli nesneler serpiştirmeniz, onu mantık ile davranmaya teşvik etmek adına daha doğru bir uygulama olacaktır. Bu şekilde bebeğiniz kendisine engel teşvik eden nesnelerin etrafından dolanıp kendi yoluna gitmeyi öğrenecektir.

Emekleme çağında bir bebek sahibi olan ebeveynler, bebeklerinin görebilecekleri bir sandalye ya da koltuğun üzerine oyuncaklar bırakarak da bebeklerinin mantık yürütmeyi öğrenmesine yardımcı olabilirler. İlk başta bebek bulunduğu zeminden bu oyuncağı gözlemleyecek ama kısa süre sonra bu oyuncağı nasıl elde edebileceğini düşünmeye başlayacaktır.

Söz konusu sandalyenin bir yaygı (kilim, halı…) üzerinde konumlandığı durumlarda, bebeğinizin bu yaygıyı çekiştirip sandalyeyi sallaması ve devamında oyuncağı yere düşürüp elde etmesi karşısında şaşırmayın. Yine aynı durumdayken bebeğinizin sandalyeyi kavrayıp oyuncağa uzanmaya çalışmasına ve hatta ayağa kalkıp değerli “hazineye” ulaşmaya çalışmasına da şaşırmayın.

Bir yaşındaki bebeklere mantıklı düşünmeyi öğretmek

Ufaklığınız büyüdükçe mantıklı bir şekilde düşünmesi adına gerçekleştirdiğiniz uyarımların da büyümesi gerekir. Çocuğunuz ilk yaşını aldığı andan itibaren kendini aşabilmesi ve amaçlarına ulaşabilmesi için onu daha farklı mücadeleler ile teşvik edebilirsiniz.

Diyelim ki çocuğunuza bir hediye vermek istiyorsunuz; hediyenizi açıp kapama mekanizması olan plastik bir kutuya yerleştirin. Kutuyu çocuğunuza verip tepkisini gözlemleyin. Büyük ihtimalle sizin kutuyu açmanıza yönelik bir eylem yapacaktır. Kutuyu açmak yerine çocuğunuza kutuyu açtırmayı deneyin.

Çocuğunuzun bu anı kendi başına deneyimlemesine müsaade edin. Kutuyu yere ya da etrafa atmasına izin verin. O, kutuyu böyle sağa sola attıkça kutunun kapağı mutlaka gevşeyecektir ve eninde sonunda çocuğunuz yeni oyuncağa kendi elleri ile ulaşacaktır.

Eğer bu küçük uygulamamızı denediniz ve belirttiğimiz şekilde sonuçlandı ise harika! Çocuğunuz bir şeyi yere çarpmanın onu kırmanın yollarından ya da bu örnekteki gibi açmanın yollarından biri olduğunu öğrenmiş oldu.

Eğer bu uygulamada çocuğunuz başarısız oldu ise yani kapağı açamadı ise sakın endişelenmeyin. Belki de çocuğunuza hayatı boyunca faydalı olacak bir başka çok önemli motor beceriyi öğretmenizin zamanı gelmiş olabilir. Ona bir kutunun kapağını nasıl çevirip açacağını öğretebilirsiniz.

Sevdiği bir oyuncağını ya da atıştırmalık bir yiyeceği kutunun içerisine yerleştirip devamında ona kapağı nasıl çevirerek açtığını öğretin.

Yürümeye yeni yeni başlayan çocuklara mantık öğretimi

anne ve kızı resim yapıyor

Çocuğunuz 2 yaşına ulaştıktan sonra öğrenme kapasitesi çok daha artar. Bir anne olarak onun öğrenmesini teşvik edebilirsiniz.

Bu aşamada çocuğunuz ailesinin beklediği tarzda davranmayı yani tavırları öğrenmeye başlar. Örnek olarak duvarlara yazı yazmaması ya da kitapların sayfalarını yırtmaması gerektiğini, çatal bıçak ile yemek yemeyi ve kirli ellerini üzerine silmemeyi öğrenir…

Çocuğunuz bu yeni edindiği bilgileri sindirirken siz de onu yeri geldiğinde denemek yeri geldiğinde ise düzeltmek için yanında bulunursunuz. Gezegen üzerindeki hiçbir çocuğun bir kuralı tam anlamı ile uygulayamayacağını unutmayın.

Ama çocuğunuzun hatalı olduğu bir durumdaki mantığını düzeltmesine yardımcı olabilirsiniz. Tabii ki bu yardımı yapabilmek için ona hatalı olmasının mantığını açıklayabileceğiniz kadar vakit ayırmalısınız. Çocuğunuza vakit ayırıp ona olayları ya da durumlarını açıklamak, onun bu mantığı özümsemesinin tek yoludur. Harcadığınız tüm bu vaktin ve emeğin neticesinde mantık kavramını öğrenecektir.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • Sternberg, R. J., & Spear-Swerling, L. (1999). Enseñar a pensar. Santillana.
  • Sansone, B. P. (2015). La hora del cuento: enseñar a razonar a los niños a través de la lectura de cuentos (Vol. 10). Ediciones de la Torre.
  • Tueros, L. F. A. (2009). Evolución del razonamiento analógico en niños: seguimiento desde los seis hasta los once años de edad. Avances en Psicología Latinoamericana, 27(1), 97-110. https://revistas.urosario.edu.co/index.php/apl/article/view/35
  • García, F., Colom, R., Lora, S., Rivas, M., & Traver, V. (2000). Valoración de «Filosofía para Niños»: un programa de enseñar a pensar. Psicothema, 12(2), 207-211. https://www.redalyc.org/pdf/727/72712208.pdf

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.