Göbek Bağı (ya da Kordonu) Nedir ve Ne İşe Yarar?

Bu makalemizde sizlere göbek bağının özelliklerini ve işlevini açıklarken aynı zamanda da bebeğinizin gelişiminde bir yer sahibi olan göbek bağına nasıl dikkat ile yaklaşmanız gerektiğinden bahsedeceğiz.

Göbek bağı tüm hamilelik süresince fetüsün gelişiminde en önemli rolü oynar. Bebeğin beslenmesini sağlamanın yanı sıra bebeğinizin kanına yeterli miktarda oksijen girmesini de sağlar. Göbek bağı insan sağlığı açısından o kadar önemlidir ki pek çok ebeveyn gelecekte oluşabilecek bazı rahatsızlıkların kök hücre tedavisi ile iyileştirilebilmesi için bebeklerinin göbek bağını saklarlar.

Göbek bağı fetüsün gelişmesini sağlayan ana unsurdur

Göbek bağının uzunluğu 50-55 santimetre dolaylarındadır. Aynı eski telefon kabloları gibi sarmal bir şekle sahip olan göbek bağında genellikle 10 ila 12 tane sarmal sıra bulunur.

Göbek bağında iki umbilikal (göbeğe ait) arter ile bir adet umbilikal damar bulunur. Bu iki arter ve bir damar Wharton jeli olarak adlandırılan bir sıvının içerisinde dururlar.

Bu gevşek, jelimsi ve birleştirici doku göbek bağının direncini arttırırken aynı zamanda da bağın dolanmasını engeller.

Göbek bağındaki iki arter ve bir damardan oluşan bu sistem üçgen şeklinde bir düzen içerisinde dururlar. Arterler tabanı oluştururlarken, damar ise üçgenin tepe noktasıdır.

Göbek bağının oluşumu gebeliğin dördüncü ve sekizinci haftaları arasında gerçekleşir. Bebeğin doğumu sonrasında doktor tarafından kesilen göbek bağı hayatımız boyunca taşıyacağımız bir yara izine dönüşür, ki biz bu izi göbek deliği olarak adlandırırız.

Göbek bağının kesilmesi işlemi ve plasentanın rahimden atılması, geçici görevlerini tamamlamış iki organın kısa ama faydalı yolculuklarının doğal sonu anlamına gelir. Görevlerini başarı ile tamamlayan bu iki organ tabiri caizse ıskartaya çıkarlar.

Bebeğinizin rahminizde geçirdiği tüm o süre içerisinde göbek bağı ona besin, kan ve yüksek değerde oksijen sağlar. Göbek bağı annenin plasentası ile bebeğin doğduktan sonra göbek deliği olarak isimlendirilecek bölgesi arasında kurulan bir bağdır.

Göbek bağı, yukarıda bahsettiğimiz işlevlerinin yanı sıra embriyonun gelişimi adına da vazgeçilmezdir.

Göbek bağı anne ile bebeğin tam anlamı ile bir bütün olduğunun fiziksel göstergesidir. Bu ve bunun dışındaki birçok nedenin toplamı olarak da anneler çocuklarının hayatlarındaki en önemli ve değerli kişidirler.

Göbek bağının işlevi

Sizler için aşağıda, göbek bağının fetüsün gelişimindeki çok önemli işlevlerini sıraladık:

• Beslenme: Göbek bağı, annenin plasentasından aldığı besini fetüse iletir.
• Nefes alma: Oksijen açısından zenginleştirilmiş kanın bebeğin vücuduna aktarılması ve bebeğin bir anlamda nefes alması görevini de göbek bağı üstlenir.
• Boşaltım: Bebeğin vücuduna giren oksijenin karbondioksit olarak vücuttan atılması ve tabii ki yine vücuda giren besinin dışkı olarak vücuttan ayrılması da göbek bağı sayesinde gerçekleşir.
• Yüksek sayıda kök hücre içermesi: Embriyoya ait kök hücreler tanımlanmamış hücrelerdir, yani ihtiyaç olduğunda istenilen herhangi bir hücreye dönüştürülebilirler. Bu kök hücreler deri hücrelerine, sinir dokularına, kalp ya da böbrek hücrelerine dönüştürülebilirler. Kısaca, kök hücreler sayesinde çocuk lösemisi, spinal kord hasarı ya da kalp rahatsızlıkları gibi birçok hastalık iyileştirilebilmektedir.
• Antikor aktarımı: Hamileliğin sonuna doğru anne vücudu bebeğin vücuduna onun bağışıklık sisteminin oluşumunu sağlamak adına antikorlar göndermeye başlar. Bu antikorların iki vücut arasındaki aktarımı da göbek bağı yolu ile gerçekleşir.
• Oluşabilecek çeşitli patolojilerin önlenmesi: Genome Biology tarafından yayımlanan bir araştırma raporuna göre göbek bağında bulunan hücreler bronkopulmoner displazi gibi ciddi akciğer rahatsızlıklarının teşhis edilebilmesine olanak sağlıyorlar.

Bu bilgiler neticesinde göbek bağının yeni bir insan hayatının oluşumundaki esaslı rolü dışında hayat kurtarma gibi bir rolü de olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.

Kök hücrelerin saklanması için göbek bağından kan alma işlemi doğumdan hemen sonra yapılan acısız bir uygulamadır.

“Göbek bağı anne ile bebeğin tam anlamı ile bir bütün olduğunun fiziksel göstergesidir.”

Göbek bağına gösterilmesi gereken özen

Bebeğin doğumunun hemen sonrasında göbek bağı durumu ile ilgili çeşitli şüpheler bulunmaktadır. Bu şüphe ve soruların bazılarının üzerinde duralım:

Göbek bağının kesilmesinin en doğru zamanı nedir? Geleneksel olarak tıp uzmanları bebeğin doğumu gerçekleşir gerçekleşmez göbek bağını keserler.

Bunun ile birlikte Dünya Sağlık Örgütü (World Health Organization – WHO) ve kimi araştırmacılar anne ile yeni doğan bebeği fiziksel olarak birbirlerinden ayırmadan önce 30 ila 120 saniye kadar beklenmesini tavsiye ediyorlar.

Bu şekilde, kan alışverişi azaldığı için intravenöz hemaroji (damar içi kanama) ihtimalinin azaldığının söylüyorlar.

Eğer gelecekte oluşabilecek bazı hastalıklara önlem olarak bebeğinizin kök hücrelerini saklamak istiyorsanız, bebeğinizin göbek bağının doğumdan hemen sonra beklemeden kesilmesi gerekmektedir.

Yeni doğmuş bir bebeğin göbek bağına özen göstermek ne anlama gelmektedir? Doğumda kesilen göbek bağının küçük bir parçası bebeğinizin göbek deliği olacak yere bağlı bir şekilde birkaç gün daha kalır. Bu küçük uzantı birkaç gün içerisinde kendiliğinden kuruyup düşecektir.

Göbek bağının geride kalan bu küçük parçası genellikle ilk ya da ikinci gün kendiliğinden düşer. Bu süre içerisinde o bölgeyi %70 alkol içeren izopropil ve steril gazlı bez ile temiz tutmalısınız.

Yeni doğan bebeklerin göbek bağlarının bakımı adına yapılan son araştırmalar, izopropil ve gazlı bez gibi maddelere ihtiyaç duyulmadan, sadece o bölgeyi kuru tutarak da bu sürecin geçiştirilebileceğini gösteriyorlar.

Bunun ile birlikte bakteri oluşumu riskinin yüksek olduğu yerlerde yapılacak temizlik işlemi enfeksiyon oluşumunu önleyebilir.

Yeni doğmuş bebeğimi yıkayabilir miyim? Evet, yeni doğmuş bebeğinizi yıkayabilirsiniz ama göbek bağı bölgesini ve etrafını her zaman çok nazik bir şekilde kurulamanız gerektiğini unutmayın.

Göbek bağı konusunda her şeyin yolunda olup olmadığını nasıl bilebilirim? Bebeğinizin göbek bağının olması gerektiği gibi gözükmediğini düşünüyorsanız, göbek bağından garip bir koku salgılandığını hissederseniz, bağda herhangi bir kanama ya da sıvı sızıntısı gözlemlerseniz mutlaka çocuk doktorunuza danışın.

Çok küçük miktarda kanamalar normal kabul edilseler de bu miktarın artması mutlaka doktor tarafından muayene edilmesi gereken bir durumdur. Bu tarz bir durumda doktor, olası enfeksiyonlara karşı antibiyotik içeren bir reçete yazabilir.