Çocuklarınızın Öz Saygısını Yok Etmenin Yolları

Hem yetişkinlerin hem de çocukların öz saygısı, insanın en önemli manevi varlıklarından biridir. O olmadan, sosyal olarak gelişmemizi, kendimizi koruyabilmeyi ve benliğimizi sevmeyi sağlayan pozitif bir değerlendirme yapamayız.

Ebeveynler olarak, çocuklarımızın o kadar güvenli olmasını isteriz ki, ne olursa olsun hayatlarının her alanında var olmaya çalışırız. Ama, farkında olmadan, sonuçta tam tersi bir sonuç elde ederiz.

Hiç kimse nasıl kusursuz bir anne, baba, amca, dede vb. olunacağını bilerek doğmaz. Bunu bildiğimiz için aşağıda çocuğunuzun öz saygısının oluşmasını sağlayacak ve onu daha da güçlendirecek bazı alışkanlıkları nasıl geliştirebileceğinizi anlatacağız.

Hiç çocuğunuzu öz saygısı olmayan bir birey olarak görmekten korktunuz mu? Siz de onları dış dünyadan korumaya çalışan aşırı korumacı ebeveynlerden biri misiniz? Bu soruların cevabı olumlu ise, bunun biraz üzerinde durmamız gerekiyor.

Unutmamalısınız ki; çocuklar, ebeveynlerinin sevgileri, destekleri, yönlendirmeleri ve cesaretlendirmelerine ihtiyaç duyarlar. Hayat oldukça karmaşık bir yoldur ve bu küçük bireylerin büyümelerine yardımcı olmak amacıyla nasıl rehber olunacağını iyi bilmeniz gerekir.

Öz saygı kişiyi motive eder ve ona ilham verir

Venezuelalı psikolog Pablo Ríos Cabrera, Psikoloji: birbirini tanımanın macerası adlı kitabında, öz saygının beklenti ve başarıya bağlı olduğunu söyler. Yani öz saygı bu hedeflere başarıyla ulaşabilmek için; büyümeye, hedeflerin peşinden koşmaya ve bazı beklentiler oluşturmamıza neden olur.

Örneğin, kızınızın bir astronot olmak istediğini düşünün. Hayaline ulaşabilmek için bazı beklentiler oluşturacaktır. Eğer bu hedefe ulaşırsa, bu sağlıklı bir öz saygıya sahip olduğunun göstergesi olur. Aksi durumda, onun bu hayalini gerçeğe dönüştüreceği beklentiler üretmesi çok zorsa, Houston, bir problemimiz var demektir.

Aşağıdaki olası senaryolardan örnekleri inceleyerek devam edelim:

Olası senaryo # 1: Çocuğunuzun öz saygısına zarar verme

Çocuğunuz size büyüdüğünde astronot olmak istediğini söylüyor. Ardından, konuyla ilgili ilerlemeye başlıyoruz ve şu şekilde bazı hatalar yapıyoruz:

1. Uzayla ilgili bir okul ödevi olduğunda, onun “mükemmel” bir ödev sunması halinde daha iyi olacağına inanarak ve kendisine yardımcı olmak amacıyla ödevi tamamen kendimiz yapıyoruz. (Çocuklarımızın ödevlerine aktif olarak katılmak çok güzel bir şey, ancak onlara kendi kendilerine düşünmeleri ve problem çözmelerini sağlamak için de bir alan bırakmak zorundayız. Bize bağımlı olmalarını teşvik etmemeliyiz.)
2. Evet, ona kitaplar ve yıldızları gözlemlemesi için teleskoplar satın alıyoruz, ancak ona kendi kendine monte etmesi için izin vermiyoruz. Her şeyi kendimiz yapıyoruz. (Onun monte etmesini uzaktan denetlemek başka bir şey, her şeyi kendimiz yaparak kendisini işe yaramaz hissettirmek başka bir şey.)
3. Onu planetaryum ya da uzay ile ilgili programlara götürmüyoruz, onu evde bırakıyoruz, çünkü orada “daha iyi korunuyor”. (Aşırı koruyuculuk, çocukları büyük ölçüde sınırlar, kendilerini güvensiz ve endişeli hissettirir ve tabii ki, öz saygılarını düşürür.)

Sonuç: Küçüğümüz, rüyasını sabote ettiğimiz için artık bir astronot olacağına inanmıyor. İhtiyacı olduğunu düşündüğümüz her şeyi tedarik ederek, aslında onun gelişim olanaklarını ve bununla birlikte öz saygısını kısıtladık.

Olası senaryo # 2

Bize büyüdüğünde astronot olmak istediğini söylüyor. Bu hayalin bize ne kadar gerçekçi gelip gelmediğine bakmaksızın, şu şekilde devam ediyoruz:

1. Uzay ve uzay teknolojisi ile ilgili bir okul ödevinde bizden her yardım istediğinde onunla işbirliği yapıyoruz.
2. Ona hayalinin konusu ile ilgili ve daha ilk andan itibaren kendisini keşfetmesine olanak sağlamak amacı ile bir teleskop, kitap, oyuncak vb. sağlıyoruz. Herhangi bir problem yaşarsa yardım ediyoruz, ancak sürecin tamamına müdahale etmiyoruz. Önemli olan tek başına öğrendiğini ve kendisine rehber ve destek olduğunuzu hissetmesidir.
3. Bir planetaryuma gitmek ya da onu bir uzay kursuna başlatma fikrini değerlendirmeliyiz. Eğer ki yeterli kaynaklara sahipsek, neden onu bunlara doğru yönlendirmeyelim? Eğer ki işe yaramazsa, en azından gelecekte bunu tekrar düşündüğünde bir “yükümlülük” hissetmeyecektir.

DİKKAT! Bir etkinlik yapmak için yeterli kaynaklarımız yoksa eğer, yapılabilecek bir sonraki en iyi iş her zaman için bir alternatif aramak ve kızımızla kaliteli zaman geçirmeyi denemek olacaktır. Örneğin, neden bir uzay filmi gecesi düzenlemeyelim?

Onların hata yapmalarına izin vermezseniz ne olur?

Eğer çocuklar hata yapmazlarsa ve onların kötü bir deneyim yaşamalarını veya genel olarak hata yapmalarını önlemek için aşırı korumacı bir yaklaşım sergilersek, hayatta işlev göremez bir halde yetişecekler, bize bağımlı bir hale gelecekler ve aynı zamanda düşük bir öz saygıya sahip olacaklar. Hata yapmanın çok kötü bir şey olduğunu düşünecekler çünkü “acı verecek”.

Bu nedenle onlardan; hatalarından ders alma, yanlış yaptıklarını itiraf etme ve sorunlarını kendi başlarına çözme (ve tatmin olma) imkanlarını çalmamalıyız.

Çocuğunuza işleri yapabilecekleri en iyi şekilde yapmalarını ve davranışlarından sorumlu olduklarını öğretin. Bu şekilde, hatalar konusunda sağlıklı bir vizyon sahibi olacak ve hataların ne kadar yararlı bir şey olduğunu fark edecekler. Bütün hayatları boyunca size bunun için teşekkür edecekler ve siz de kendinizi bu konuda daha rahat hissedeceksiniz.

Hadi, ne duruyorsunuz!