Hiperprolaktinemi nedir? Sebepleri, Belirtileri ve Tedavisi

Hiperprolaktinemi, vucütta prolaktin hormonu seviyeleri normalin üstünde olduğunda ortaya çıkar.

Aşırı prolaktin hormonu salgılanması bazı vakalarda kısırlığa neden olabilir. Bu hormonal dengesizlik, bir kadının gebe kalmasını zorlaştıracak adet düzensizliklerine neden olabilir.

Pituiter bez olarak da bilinen hipofiz bezi, prolaktin hormonunun salgılanmasından sorumludur.

Bu bezin iki ana işlevi vardır. Birincisi, stresli durumlar ortaya çıktığında müdahale etmektir. İkinci olarak ise, hamilelik ve emzirme döneminde anne sütü üretimini teşvik etmekten sorumludur.

Hiperprolaktinemi nedenleri

Bir kadının emzirme sırasında meme ucunun uyarılması, dopamin adı verilen kimyasal bir maddenin salgılanmasını engeller. Dopamin, prolaktin hormonunun salınımını engellemekten sorumludur.

Vücuttaki dopamin seviyesinde bir azalma olduğunda, bu prolaktin inhibisyonunu bloke eder. Prolaktin üretiminin engellenememesi, kanda bu hormonun daha yüksek konsantrasyonlarda bulunmasına yol açar.

Dopamin seviyeleri düşük ve prolaktin seviyeleri yüksek olduğunda, bu durum negatif kontrol olarak adlandırılır. Emzirme süreci biter bitmez prolaktin seviyeleri de düşer.

Gebelik sırasında prolaktin hormonunda artış görülür. Bu değişiklik, anne adayını süt üretmeye hazırlamak için meydana gelir. Hamilelikte, özellikle östrojen hormonundaki artış olmak üzere çeşitli hormonal değişiklikler ortaya çıkar. Östrojen ayrıca prolaktin seviyelerinin yükselmesine de katkıda bulunur.

Prolaktin seviyeleri yüksek olduğunda, gonadotropin salgılayan bir hormon olan GnRH salgılanması durur. Dolayısıyla GnRH eksikliği, gonadotropin hormonlarının, yani LH (luteinize edici hormon) ve FSH’nin (folikül stimüle edici hormon) düşük seviyede bulunmasına sebep olur.

Bu hormonların yumurtalıklar üzerindeki etkisi azaldığında, yumurta gelişimi yavaşlar ve menstrüasyon döngüsü devam etmez. Bu nedenle, kadınlar hamile kaldıklarında hiperprolaktinemi kaynaklı geçici bir kısırlık yaşarlar.

Yüksek prolaktin seviyesinin diğer olası sebepleri

Hamilelik ve emzirmenin yanı sıra prolaktin seviyesinin yükselmesine sebep olan başka faktörler de vardır:

• Östrojen içerikli doğum kontrol hapları
• Prolaktinoma gibi iyi huylu tümörler
• Orgazm olmak
• Yüksek stres seviyeleri
• Derin uyku
• Çok fazla fiziksel aktivitede bulunmak
• Antipsikotikler, antidepresanlar, anksiyolitikler ve diğer bazı ilaçlar
• Hipertiroid ve hipotiroid hastalıkları
• Hiperandrogenism, anoreksiya nervoza, bulimia, kronik böbrek hastalığı ve diğer durumlar
• Memenin uyarılması

Hiperlaktinemi belirtileri

Prolaktin seviyesinin yükseldiğinin göstergesi olabilecek çeşitli semptomlar vardır. Hiperlaktineminin var olması için bu semptomların hepsinin ortaya çıkması gerekmez. Her kadının yaşadığı deneyim farklı olabilir.

En sık rastlanan semptomların listesi aşağıdaki gibidir:

• Düzensiz adet kanamaları veya yumurtlamadaki değişiklikler
• Baş ağrısı
• Görüşün bozulması ya da bulanık görme
• Osteoporoz
• Cinsel istekte düşüş
• Vajinal kuruluk
• Kısırlık
• Galaktore (süt kanallarından spontan olarak akıntı gelmesi)
• Kilo almak

Hiperprolaktinemi teşhisi koymak

Hiperprolaktinemi belirtisi olabilecek semptomların sizde olduğunu düşünüyorsanız, mutlaka jinekoloğunuza danışmalısınız. Doktorunuz, vücudunuzdaki prolaktin seviyesinin normalin üzerinde olup olmadığını belirlemek için bir kan tahlili isteyecektir.

Kan tahlilinin, prolaktin seviyenizi artırabilecek stresli durumlardan kaçınmanız adına, iyi bir gece uykusunu takiben sabah saatlerinde alınması önemlidir.

Hamile olmayan kadınlarda normal prolaktin düzeyleri 25 ng/mL‘nin altında seyreder. Doktorunuz, eğer sonuçlarınız normalden biraz daha yüksek çıkarsa hiperprolaktinemi hastası olup olmadığınıza karar vermek için, testi tekrarlamanızı isteyebilir.

Yüksek prolaktin seviyesi, özellikle 80-100 ng/mL’nin üzerinde olduğunda endişe verici olabilir. Sonuçların bu denli yüksek olması daha ciddi başka bir sorunu işaret ediyor olabilir.

Hiperprolaktineminin neden görüldüğünü tespit etmek de önemlidir. Bunun için, hastanın semptomlarını, alabileceği herhangi bir ilacı ve hiperprolaktinemiye neden olabilecek olası patolojileri analiz etmek gerekir.

Hiperprolaktinemi tedavisi

Hiperprolaktineminin oluşma nedeni, toksik bir maddenin vücutta yarattığı etkiler ise, tedavi basitçe sebep olan faktörün ortadan kaldırılmasını içerir. Hipotiroidizm gibi hastalıklar suçlanacaksa, tedavi spesifik patolojiye odaklanacaktır.

Diğer hiperprolaktinemi tedavileri, bromokriptin ve kabergolin gibi ilaçları içerir. Bu ilaçlar, prolaktin salınımını engelleyen, böylece prolaktin seviyelerinin düşmesini sağlayan, dopamin hormonu gibi görev görür.

Prolaktin seviyeleri normal düzeye ulaştığında, bu durum FSH ve LH hormon seviyelerinin de düzelmesini sağlar.

Eğer yukarıda belirtilen semptomları yaşıyorsanız, sağlığınızdaki herhangi bir düzensizliği tespit etmek için doktorunuza danışmanız büyük önem taşır. Unutmayın ki, listedeki tüm belirtileri taşıyor olmak zorunda değilsiniz.

Ancak, semptomların birkaçını yaşadığınızı fark ederseniz, hiperprolaktinemiden muzdarip olabilirsiniz.