Çocuklarda Başarısızlık Korkusu: Nasıl Önüne Geçilir?

Çocuklarımızın günden güne mutlu olabilmeleri için onlara başarısız olma korkularını aşmaları için destek olmalıyız.

Çocuklarda başarısızlık korkusu olduğu zaman, potansiyellerini gerektiği gibi kullanamamakla birlikte, duygusal olarak da oldukça zorlanmaya başlarlar. Zayıf, kırılgan, demotive, yetersiz hisseder ve bir şeyleri denemekten çekinirler.

“Başarısızlık” kelimesi, ebeveynlerin duymaktan en çok korktukları kelimelerden biridir. Bu genellikle, hataları cezalandırmaya ve başarısızlığı olumsuz bir şey olarak kodlamaya meyilli eğitim sisteminden kaynaklanmaktadır.

Hata yapılmasının sebebi alay, aşağılama ya da reddedilme olduğu zaman, bu bireylerin bazı fırsatları kaçırmalarına sebep olabilir. Sonuç olarak, bu onların büyümelerinin ve fırsatları değerlendirmelerinin önüne geçer.

İstediği şey için savaşacak konumda olmamak, yaşam kalitenizi düşürür ve refahınızın önüne geçer. Bu yazımızda bununla ilgili daha detaylı bilgiler paylaşacağız.

Çocuğunuzun başarısızlık korkusu olduğunu düşünüyorsanız, bu yazımızda bahsedeceğimiz teknikler aracılığıyla ona bunun üstesinden gelmesi için yardım etmenizi öneririz.

Başarısızlık Korkusu Olan Çocukların Özellikleri

• Stres
• Anksiyete
• Depresyon
• Kendini soyutlama
• Düşük özgüven
• Yapıcı da olsa eleştiriye karşı toleranssızlık
• Bağışıklık sistemi depresif bir hal aldığı için yetersiz savunma
• Düşünce ve duyguları ifade etmekten ve harekete geçmekten korkma

Başarısızlık korkusu çocuklarda çok kolay bir şekilde fark edilebilir. Genellikle yaptıkları şey yüzünden yargılanmaktan ya da reddedilmekten korkarlar. Bunun sonucunda, oldukça tedbirli davranırlar ve diğer insanlarla ilişki kurmaktan kaçınırlar.

Bunlarla birlikte, başarısızlık korkusu çocukların rahatsız hissetmelerine ve belirli şeyleri yaparken gerilmelerine sebep olur.

Eğer aile ortamında, yaptıkları hatalar yüzünden cezalandırılıyorlarsa sindirilmiş hissederler ve bu da zamanla ebeveynlerine güvenmemelerine sebep olur. Bu aile ilişkilerinde ciddi bozulmalara yol açabilir.

Çocuklarda başarısızlık korkusu risk alma, dünyayı keşfetme fırsatı elde etme ve gelişmenin önüne geçer. Bundan dolayı, oldukça zayıf tecrübeler edinirler.

Çocuklarda Başarısızlık Korkusu Neden Oluşur?

• Mükemmeliyetçilik
• İlgi Eksikliği
• Ebeveynlerin çocuklardan beklentileri
• Fiziksel ve psikolojik istismar (aşağılama, ceza, dayatmalar vs.)

Ebeveynler çocuklarını her konuda mükemmel olmak için zorladıkları zaman, onlar için bir yanılsama yaratırlar ve onları dengesiz bir psiko-duygusal sağlığa sahip olmaya sürüklerler.

Ne yazık ki, medya da çocuklarda ve toplumun genelinde bir başarısızlık korkusunun yayılmasına sebep oluyor.

Nasıl mı? Başarısız insanların kötü göründükleri, prestij sahibi olmadıkları, sosyal çevrelerinin olmadığı, az sayıda beceriye sahip oldukları ya da doğrudan beceriksiz oldukları, kısacası; zavallı oldukları imajını yaratarak.

Başarısızlığı reddetme tamamen bununla ilgilidir. Ayrıca, başarılı insan kavramı materyal bir kavramdır ve geçici reklam ve ticaret dünyası tarafından bizlere empoze edilmektedir.

Başarısızlık Korkusunun Üstesinden Gelebilmek İçin Stratejiler

Başarısızlık dünyanın sonu değildir. Başarısızlık ya da hata yapmak, size gelişmenize yarayan imkanlar sunar, analitik kapasitesinizi artırır, ders almanızı ve bir şeyleri düzeltmenizi sağlar ve hayatınızda çok daha güçlü ve bilge bir şekilde ilerlersiniz.

Çocuklara korkularının üstesinden kendi başlarına gelmeleri gerektiğini öğretmelisiniz. Fakat bununla birlikte, ebeveynlerinin onlarla ilgilendiklerini, onlara tavsiyelerde bulunabileceklerini ve onları desteklediklerini de öğretin. Bu açıdan, onların kapasitelerini güçlendirmeli, onları yönlendirmeli, güvende hissetmelerini sağlamalı, saygı ve anlayış göstermelisiniz.

Ayrıca onlara sürekli, başarısızlıkların üstesinden gelinebileceğini ve başarısızlığın her zaman kötü bir şey olmadığını da öğretin. Çoğu hata ardından hoş anılar bırakır.

Onlara değiştirebilecekleri şeyleri gösterelim ve kendi başlarına değiştiremeyecekleri şeyler konusunda yardımcı olalım. Bu sayede, yaftalanan “zavallı” ya da “başarısız” insan etiketlerinin bizi tanımlamadığını ya da hayatımız boyunca üzerimize yapışmadığını daha kolay bir şekilde anlatabiliriz.

Çocuklara Yardımcı Olmanın Yolları

1. Çabalarını takdir edin. Örneğin, sınavda en yüksek notu almadılarsa dahi, çok fazla çabaladıklarını bilin, bu çabalarını takdir edin ve bir sonraki sınavda daha iyi not almak için onları motive edin.
2. Koyduğunuz hedefler gerçekçi ve uygun olmalı. Onları eğiterek, kendi kapasiteleri dahilinde ölçülebilir, mantıklı ve başarılabilir hedefler koymaları için destekleyin.
3. İstikrar çok önemlidir. Onları direnmeleri, ilk hata ya da başarısızlıkta görevlerinden ve hedeflerinden vazgeçmemeleri yönünde eğitin ve yüreklendirin.
4. Ebeveynler çocuklara örnek olmalıdırlar. Ebeveynlerin çocuklar üzerindeki etkisi oldukça büyüktür. Çocuklar, özellikle de küçük yaşlarda, ebeveynlerini örnek alırlar ve onları rol model belirlerler. İstediğiniz şey ve beklediğiniz sonuç konusunda onlara örnek olmuyorsanız, onlara bir şeyler öğretmek, onlardan az çok bir şeyler talep etmek imkansızdır. Onların içine korku duygusunu işlemeyin.
5. Çok fazla üstlerine titremeyin. Başarısızlık korkusu yaratmamak adına, sorunları ve zorlukları görmezden gelmemeli, onlar için hemen hemen her şeyi yapmamalısınız. Onları kendi kendilerine yetebilecekleri şekilde otonom bireyler olarak yetiştirmek daha faydalı olacaktır.
6. Her şeye izin vermek de düşmanınızdır. Çocuklar, hangi yaşta olurlarsa olsunlar, onlara zorlu görevlerde yardımcı olacak bir rehbere, rol modele ve örnek olacak birine ihtiyaç duyarlar. Onların rol model ve rehberi ebeveynleridir. Her şeyi evin dışında öğrenmelerini beklemeyin. Onlara öncelikli olarak evde eğitim vermelisiniz. Unutmayın, eğitim evde başlar.