Aşırı Koruyucu Ebeveyn Olmaktan Nasıl Kaçınılır?

Bütün ebeveynler kuşkusuz çocukları için en iyisini ve onların önemli hayat değerleri geliştirmelerini ister. Ancak bazen farkında olmadan, çocuklarını yetiştirirken aşırı korumacı olabiliyorlar. Peki neden?

Pek çok ebeveyn, çocuklarının acı çekmelerini önlemek için aşırı korumacı bir şekilde çocuklarını yetiştirerek, çocuklarının mutlu olmalarını sağlamak için ellerinden gelen her şeye sahip olmalarını sağlar.

Ancak aşırı korumacı ebeveynlik bir hatadır. Bu hatanın başlıca neden, çocukların kendi başlarına bir şeyler yapmayı veya kendi zorluklarını nasıl aşmaları gerektiğini öğrenmelerine izin vermemesidir.

Tüm ebeveynler bir noktada aşırı korumacıdır ve bir dereceye kadar bu normaldir. Çocuklarımızın acı çekmemesini sağlamak bizim için bir içgüdüdür.

Fakat bu durum çocuklarımızı yetiştirirken rutin olarak gerçekleşiyorsa, onlara zarar verebiliriz.

Ne yazık ki, aşırı korunan çocuklar bugünlerde çok yaygın. Hatta, neredeyse yetişkin çocuklarını okula götüren ebeveynleri ya da en ufak bir problemde ailesine danışan gençleri görmek oldukça mümkün.

Bu yaşta neredeyse birer yetişkinler ve bu durum gerçek bir tehlike oluşturuyor.

Aşırı koruma gerçekten ne anlama geliyor?

Aşırı koruyucu ebeveyn tanımına pek çok davranışı örnek gösterebiliriz. Örneğin:

• Dağınıklığı önlemek için çocukların tek başına yemelerine izin vermemek. Bunun sonucunda, yaklaşık 2 ila 3 yaşlarındaki çocuklar hâlâ çatal bıçak kullanmayı bilmiyorlar.
• Hijyen alışkanlıklarına onları tek başlarına deneme seçeneği sunmadan yardımcı olmak. Örneğin, ellerini yıkamak, dişlerini fırçalamak, vb.
• Sürekli olarak yapmaları gereken şeyleri hatırlatmak ve kendileri verebilecek kararları onlar adına vermek. 4 ile 5 yaşları arasında çocuklar yemeklerini, kıyafetlerini vb. seçmeye başlayabilirler. Ancak, neyin doğru olduğunu ya da çocuğunun ne istediğini veya neye ihtiyacı olduğunu bildiğini iddia ederek çocukları için karar alan ebeveynler vardır.
• Olayın aslını bilmeden çocuğun oyun arkadaşıyla yaşadığı tartışmada kendi çocuğunun lehine olaya müdahale etmek.
• Çok yorulmasın diye çocuğunun oyuncaklarını kaldırmak.
• Çocuğun planını oluşturmak. Başka bir deyişle, neyi ne zaman yapması gerektiğine karar vermek.
• Okul çantasını hazırlamak.
• Nerde olduğunu kesinleştirmek için gün boyunca sık sık aramak.
• Bir “yetişkin” olarak görülse bile her zaman ona eşlik etmek. Örneğin, bir sınava girerken ya da bir iş görüşmesine giderken onunla gitmek.

Aşırı korumacı bir ebeveyn olmaktan nasıl kaçınılır?

Ebeveynlerin aşırı koruyucu bir şekilde davranmalarının asıl sebebi, bir çocuğun yardım almadan işleri yapmasına izin vermenin avantajlarının farkında olmamalarıdır. Çocuğunuz yardım istediğinde yapmanız gereken şey, problemi kendi kaynakları ile çözmesine yardımcı olacak önerilerde bulunmaktır.

Çocuğun hata yapması normaldir ve hata yapmasını engellemeye gerek yoktur. Aksine, bir şeyleri yavaş yavaş başardığını görmesine yardım edin.

Elbette, bu yaşta biraz zaman alır, çünkü çocuğunuzun gelişmesine yardımcı olduğunuzu ve bir dizi yönergeyi özümseyeceğinizi hatırlamak zorundasınız.

Ayrıca, çocuğa çeşitli şeyler yapmanın nedenini açıklamak iyi bir fikir olabilir, böylece nasıl yapılacağını açıklamak için yanında bir yetişkin bulunmasa bile tek başına hareket edebilir. Masa hazırlamak, eşyaları toplamak, en basit ev işlerine katılmak, kendi hijyen alışkanlıklarını geliştirmek gibi basit şeylerle başlayabilirsiniz.

Eğer çocuğunuz utangaçsa, arkadaş çevresini genişletmesi, akranlarıyla duygu paylaşımında bulunabilmesi için zorlamadan daha sık dışarı çıkmayı deneyebilirsiniz. Aksi takdirde, çocuğunuz yalnız ve güvensiz bir kişilik geliştirebilir.

Karmaşık olabilecek durumlarda, kaçınmak yerine çocuklarınızı kendi en iyi müttefiki olmaya hazırlamalısınız.

Sınır nedir: şımartmak ya da korumak?

Daha önce de belirttiğimiz gibi çocuklara sevgi ya da şefkat göstermek, aşırı korumacılıkla karıştırılmamalıdır. Bazı kriterler oluşturmanın zamanı geldi de geçiyor.

Ebeveynlerin çoğunun yapmaya çalıştığı şey, çocuklarının bir insan olarak büyümelerine yardımcı olacak bir dizi değer öğreterek çocuklarının gelişimine yardımcı olmaktır.

Bir çocuğun erken yaşta ihtiyaç duyduğu şey, aile ortamının, “gerçek” dünyaya çıktıklarında nihayetinde bulacaklarına mümkün olduğu kadar benzer olmasıdır. Yani, kurallar olmaksızın yavaş yavaş bağımsız olmayı, sonuç çıkarmayı ve her durumda ne yapılacağını bilmeyi öğrenmeleri gerekiyor.

Çocuğunuza aşırı korumacı davranmak yerine ona bağımsız olmayı öğretmek için ,onunla konuşmayı, onu anlamaya çalışmayı, sorunlarını, şikayetlerini ya da şüphelerini dinlemeyi, beraber çözüm bulmayı, tartışmak yerine konuşmayı, bağırmak yerine sakince konuşmayı, bir şeyin neden yanlış olduğunu açıklamayı denemelisiniz.