Çocuklarda Öz Kontrolü Geliştirmenin 3 Yöntemi

Söz konusu çocukların düzgün gelişimi olduğunda, öz kontrolü sağlamak kaçınılmazdır. Bu nedenle, günlük hayatta son derece önemli olan bu alanda çocuklara yardımcı olmak önemlidir.

Bu yazımızda, çocukların öz kontrolü geliştirmesine yardımcı olmak için kullanabileceğiniz üç yöntemden bahsedeceğiz.

Öz kontrol, davranışları doğru şekilde idare edebilmek, duyguları, düşünceleri ve hisleri yönetme kabiliyetidir. Bununla birlikte, ilk birkaç seneki bebeklik sürecinde küçükler bu yeteneği henüz geliştirememiştir.

Bu nedenle, öz kontrolü öğrenmeleri ve bu konu üzerine belirli egzersizlerle pratik yapmaları gerekir. Bu yazımızda keşfedeceğiniz yöntemler ve aktiviteler hem evde hem de okulda uygulanabilir. Bu harika bir durumdur çünkü çocuklar en çok evde ve okulda öğrenir.

Çocuklarda öz kontrolü geliştirmek için 3 teknik

Çocuklarda öz kontrolü geliştirmek için trafik ışığı yöntemi

Kırmızı ışık yöntemi, küçüklerin kendi olumsuz dürtülerini, davranışlarını ve duygularını anlamasına ve yönetmesine yardımcı olur. Trafik ışığını sembol olarak kullanarak, bu yöntem çocuklara öfkeli veya gergin hissettiren çeşitli durumlarla yüzleştiklerinde uygulayabilecekleri yeterli çözüm önerileri sunar.

Bu bağlamda, çocuklar kendilerini bu tür bir durumun içerisinde bulduğunda, trafik ışığının renklerini anımsayabilir. Her renk aşağıdaki belirli eylemlere karşılık gelir:

• Kırmızı: Her şeye bir ara ver ve derin bir nefes alarak sakinleşmeye çalış.
• Sarı: Olumlu alternatifler üzerine düşün.
• Yeşil: Harekete geç ve en iyi çözüm önerisini uygula.

Gördüğünüz gibi, süreç çocukların anlayabileceği kadar kolaydır. Bunu uyguladığınızda, çocuklar dürtüsel bir davranıştan önce gelen hissiyatı tanımlamayı ve kendisini sakinleştirmeyi öğrenir. Bunun sonucundaysa, anlaşmazlıklarını tatmin edici bir şekilde çözebilir ve duruma uygun davranabilirler.

Son olaraksa, çocukların tekniği tam olarak anlayıp anlamadığını görmek için onlarla bir oyun oynayabilirsiniz.  Çocuğun bu yöntemi uygulamasını gerektirecek farkı potansiyel durumlar canlandırabilir ve çocuğun bu durumlara nasıl tepkiler verdiğini görebilirsiniz.

Neyin doğru neyin yanlış olduğunu ayırt etmek

Bu egzersizde, çocuklar hangi davranışın uygun olduğunu hangi davranışın uygun olmadığını göz önünde bulundurarak davranışlarını düzenlemeye çalışır. Bu egzersizi uygulayabilmek için, çocuklar hem iyi hem kötü çeşitli davranışları tasvir eden resimli diyagramlar gözlemlemelidir.

Ardından, çocuklar gözlemlediği her resimli diyagramın anlamını betimlemelidir. Eğer yorumlamakta zorlanırlarsa onlara yardım edebilirsiniz. Ayrıca, çocuktan resimleri veya davranışları sınıflandırmasını isteyebilirsiniz.

• Bir mukavvayı ikiye ayırın ve yeşil ve kırmızı renklerle belirtin. Çocuğa, uygun olduğunu düşündüğü davranışları yeşil kısma koymasını söyleyin.
• Kırmızı kısmaysa, uygun olmayan davranışlar koyulmalı.

…olursa … yaparım egzersizi

Bu egzersiz, çocukların düşünmelerine yardımcı olarak öz kontrolü artırmaktadır. Çocuklar, varsayımsal durumlar karşısında nasıl davranacaklarını düşünürler.

Bunun için, iki sütunlu bir tabloyu gözlemleyebilecekleri bir kağıda ihtiyaçları vardır. İlk sütunun başında “olursa”, ikinci sütunun başına ise “yaparım” yazın. Olursa yazan ilk kısmın altına, aşağıdaki durumları yerleştirin:

• Bir anlaşmazlık
• Gerginlik yaratan bir durum
• Anksiyete ve stres sebebi
• Sıkıntı ve yorgunluk sebebi

Ardından, çocuklar anne, baba, öğretmen, nefes alma eylemi, konuşma, düşünme veya özür dileme gibi farklı resimli diyagramlar gözlemler.

Çocuklar, söz konusu duruma tepki vermeleri için gerekli olan resimli diyagramları seçmelidir. Seçim yaptıktan sonra, seçili resimli diyagramları kullanacakları sıraya göre “yapacağım” yazan sütunun altına yerleştirirler.

Örneğin, “olursa” kısmı ödevini bitiremediği çocuğun gergin hissettiği bir durumu gösterebilir. Bu durumda, “yapacağım” kısmında ise çocuk “derin bir nefes alacağım, düşüneceğim ve öğretmenime söyleyeceğim” gibi diyagramlar yerleştirir.  Bu şekilde çocuklar durumlara teorik şekilde yön vermeyi öğrenirler ve ardından bunları başarılı bir şekilde hayatlarında uygularlar.