Yalan Söyleyen Çocuk Nasıl Anlaşılır?
Yalan söyleyen çocuk nasıl anlaşılır? Ebeveynler sık sık kendilerini, çocuklarının yalan söyleyip söylemediğini merak ederken bulurlar. Bu gibi durumlarda çocuğunuzun doğru söyleyip söylemediğinden emin olmak kolay bir iş değildir.
Çocuğunuz büyüdükçe, dürüst olmadığı anları tespit etmek daha kolay hale gelecektir. Fakat çocuğunuz henüz yeterince büyümediyse onun yalan söylediğini nasıl anlayacaksınız?
Çocukların yalan söylemesi söz konusu olduğunda önemli olan iki durum vardır. İlki, çocukların ebeveynlerini telaşlandırmaktan kaçınmak için onlara ne söyleyip ne söylemeyeceklerini öğrenmeleridir. İkincisi de ebeveynlerin çocukları hakkında ön yargılı bir bakış açısına sahip olmalarıdır.
Neyse ki, çocuğunuzun sizden bir şey sakladığını anlamanıza yardımcı olacak birkaç yöntem bulunmaktadır. Bu tamamen gözlem, sezgi ve bir miktar da mantığa bağlıdır.
Yalan söyleyen çocuk nasıl anlaşılır: fiziksel işaretler
Yalan söylemek, fizyolojik süreçler ve zihinsel beceri gerektirir. Yetişkinler buna daha alışık olduğu için yalanlarının fark edilmemesini daha kolay sağlarlar. Öte yandan, bu durum çocuklar için daha zordur.
Hatta, çocuklar yalan söylediğinde terlemeye, titremeye ve kelimeleri karıştırmaya daha meyillidir. Bu gibi durumlarda, aynı anda hem düşünüp hem de cevap vermeye çalıştıkları için acele cevaplar verirler.
Ayrıca, çocuğunuzun yalan söylerken jestlerinin de normalden farklı olduğunu fark edebilirsiniz. Bunu fark edebilmek için kurnaz olmalı ve çocuğunuzun genelde kullandığı jestler hakkındaki bilginize güvenmelisiniz.
“Çocuklar yalan söylediğinde terlemeye, titremeye ve kelimeleri karıştırmaya daha meyillidir.”
Yalan söyleyen çocuk nasıl anlaşılır? Eksik argümanlara dikkat edin
Yalan söylemek, karmaşık bir duygusal bağlamda argümanların üretildiği bir süreçtir. Bunun sonucu olarak da genellikle bazı eksiklikler meydana gelir. Yalan söyleyen çocukların sıklıkla düştüğü bir tuzak, bazı cümleleri ve kelimeleri tekrar etmektir. Fakat bunu belli edecek başka örnekler de bulunmaktadır.
Örneğin, çocuk bir olay hakkında çok fazla detay veriyorsa, yalan söylüyor olma olasılığı çok yüksektir. Çocukların çok detay vermeyi güvenilirlikle ilişkilendirmesi çok normaldir . Fakat, çocuğun anlattığı hikayenin mantıklı olup olmadığını gözlemlemek sizin işinizdir.
Ayrıca, onları bir şeyle suçlamamış olsanız bile “ben yapmadım” demeleri de yaygın bir işarettir. Bu davranışa, çocuğun bir şey olmuş gibi tuhaf ve huzursuz şekilde davranması eşlik eder.Çocuklar, onlara sormadığınız bir konuyla ilgili bahaneler üretmeye başladığında bu kesinlikle bir şeyler sakladıklarının göstergesidir.
Yalan söyleyen çocuk nasıl anlaşılır: yalan türleri
Çocukların yalan söylediğini anlamakta önemli olan bir diğer faktör de söyledikleri yalanın türüdür. Kategorize etmek gerekirse; “beyaz yalanlar”, tam anlamıyla yalan olan yalanlar ve yarı gerçekler vardır.
Çocuklar yarı gerçeklere başvurduğunda, gerçekleri kendi çıkarlarına göre manipüle ederler. Genel olarak, “beyaz yalanlar”, muzip yalanlardır ve çok küçük bir oranda zarar verirler ya da hiç vermezler.
Bununla beraber, söz konusu tam yalanlar ya da yarı gerçekler olduğunda durum daha ciddidir. Çocuğunuzun size sağladığı argümanları değerlendirirken çok özenli olmanız gerekir.
Kısacası, çocuğunuzun üstünü kapamaya çalıştığı farklı yalan türlerine karşı aynı şekilde tepki veremezsiniz. Örneğin, çocuğunuzun fazladan bir kurabiye yemesi ile izin almadan parka gitmesi çok farklı durumlardır. Çocuğunuzun söylediği yalan türüne dikkat etmek, olaylarla doğru şekilde başa çıkabilmenize yardımcı olur.
“Kategorize etmek gerekirse; “beyaz yalanlar”, tam anlamıyla yalan olan yalanlar ve yarı gerçekler vardır. Çocuklar yarı gerçeklere başvurduğunda, gerçekleri kendi çıkarlarına göre manipüle ederler.”
Çocuğunuz yalan söylediğinde nasıl tepki vermelisiniz?
Eğer siz de yalan söyleyen çocuk nasıl anlaşılır sorusunu kendinize sorduysanız, çocuklar yalan söylediğinde onlara nasıl tepki vermeniz gerektiğini de bilmeniz gerekir. Ahlaki engizitör gibi davranmak yerine, yalanın insan bileşenini analiz etmelisiniz.
Doğrusunu söylemek gerekirse bu, pek çok ebeveynin başvurduğu bir kaynaktır. Ebeveyn olarak sizi öncelikli olarak ilgilendiren şeyler; tekrar eden hareketler, manipülasyon ve çocuğunuzun yalan söylerken takındığı doğal tavırdır.
Eğer ebeveyn olarak siz de farklı durumlarda yalan söylemeye başvuruyorsanız, çocuğunuzdan farklı davranmasını nasıl bekleyebilirsiniz ki? Bu yüzden, her durumu ve her yalanı bütünsel bir şekilde analiz etmek çok önemlidir.
Aynı zamanda, çocuğunuza verdiğiniz ahlaki eğitim dürüstlüğe dayanmalıdır. Bu da daha farklı bir şey ima eder: Çocuğunuza bir şeyler öğretmek için korku ve manipülasyona başvurmamanız gerekir. Bunun yerine, pozitif teşviği öncelik haline getirmelisiniz.
Doğruları duymaya hazır olan ebeveynler olmalısınız
Çocuklar pek çok durumda çok ciddi bir şeyi örtmek için yalan söylerler ve bu yalanlar sadece yaptıkları şeylerle ilgili olmaz. Onlara yapılan ya da tanıklık ettikleri bir şeyle ilgili de olabilir. Ebeveyn olarak doğruları duymaya hazır olmanız da son derece önemlidir.
Ayıplama, abartılı azarlamalar ve tahammülsüzlük gelecekte sadece daha fazla yalana yol açacaktır. Öte yandan tolerans, her zaman olumlu sonuçlar verecektir. Bu yüzden, söz konusu çocuklarınız olduğunda her zaman tolerans göstermeyi seçin.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Bach, K. & Harnish, R. M. (1979). Linguistic: Communication and speech acts. Cambridge, MA: MIT Press.
- Casas Rivera, R., & Zamarro Arranz, M. L. (1990). La mitomanía en la clínica actual. A propósito de un caso clínico. Revista de La Asociación Española de Neuropsiquiatría.
- Dithrich, C. W. (1993). Pseudologia fantastica, dissociation, and potential space in child treatment. Master Clinicians on Treating the Regressed Patient, Vol. 2.
- King, B. H., & Ford, C. V. (1988). Pseudologia fantastica. Acta Psychiatrica Scandinavica. https://doi.org/10.1111/j.1600-0447.1988.tb05068.x
- Leekam, S. R. (1992). Believing and deceiving: Steps to becoming a good lier. En S. J. Ceci, M. Desimone & M. Putnik (Eds.), Social and cognitive factors in early deception (pp. 47–62). Hillsdale, NJ: L.E.A.
- Sotillo, M., & Rivière, Á. (2001). Cuando los niños usan las palabras para engañar: la mentira como instrumento al servicio del desarrollo de las habilidades de inferencia mentalista. Infancia y aprendizaje, 24(3), 291-305. https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1174/021037001316949239