Erken Çocukluk Döneminde Okumayı Öğretmek İçin Doman Metodu

Okuma ve yazma, insanları diğer canlılardan ayıran temel yeteneklerdir. Bu iki etkinlik, aklımızı geliştirdiğimiz temel araçlardır. Bu nedenle size, çocuğunuz 8 aylıkken okumayı öğretmek için kullanabileceğiniz Doman Yöntemi için pratik bir rehber sunmak istiyoruz.

Bir bebeği aslında birinci yaşından önce okuma ile ilgili faaliyetlerle teşvik etmeye başlayabiliriz. Genn J. Doman’ın bu yöntemi, dünyayı tersine çeviren ve çocuklarının yüzlerce kelimeyi kısa sürede kavrayabildiklerini gören anne babaları şaşkına döndüren bir yöntemdir.

Hatta diğer araştırmacılar, bebeklerin kelime dağarcığının hayatlarının ilk aylarından başlayarak hikayelerini okumak suretiyle zenginleştirilebileceğini iddia ediyorlar.

Her okuduklarının anlamını ilk bakışta anlayamayabilirler, ancak bilgiyi depoladıklarında, bu kelimelerle çevrelerindeki dünya arasındaki karşılıklı ilişkileri belirlemeleri çok sürmeyecektir.

Doman Metodu tam da budur: çocuğa her birinin kelimelerle temsilini öğretmek için hayatındaki günlük unsurları kullanmak ve bunu, bağlantılar kurup kelimelerin nasıl yazıldığını ezberlemelerine yardımcı olacak kartlar veya küçük posterlerle yapmak.

İnanılmaz bir görev gibi geliyor, değil mi? Şüpheci kişiler, çocuklara kelimeleri öğretmeden evvel alfabeyi öğretme geleneği nedeniyle bunun imkansız olduğunu düşünecektir. İşte Doman yöntemi ve diğer stratejiler arasındaki fark buradadır. Diğer yöntemlerde harfler gibi soyut bir bilgi,bir başlangıç noktası teşkil eder.

Doktor Doman’ın öğrenme yaklaşımı çocuğun bildiğinden başlayıp sonra soyut olana ilerler. Bu yaklaşım, çocuğun öğrenme hızından faydalanır; zira çocuklar bu dönemde bilgi almaya, yeni şeyler öğrenmeye çok heveslidir.

Glenn J. Doman’ın çalışmaları Amerika Birleşik Devletleri’ndeki İnsan Potansiyelinin Gerçekleştirilmesi için Enstitüler ağının kurulması sayesinde tüm dünyada tanınmaktadır. Bu enstitüler, çocukların bilişsel, duygusal ve fiziksel becerilerinden tamamen faydalanılmasını teşvik etmektedir.

Şimdi Doman yönteminin çocukların erken yaşta okumayı öğrenmesi için hangi noktaları içerdiğine bir göz atalım.

Doman Metodu’nun Temel Noktaları

Küçük bilgi kapsülleri. Yöntem, 10 dakikayı aşmayan küçük oturumlarda uygulanmalıdır. Çocuğunuz bir yaşından küçükse, onlara yalnızca üç dakika öğretmek en iyisidir. Burada ana fikir, canlarının sıkılmaması ve böylece ilgilerinin aktif kalmasıdır. Her gün üç oturum yapılır ve her gün yeni bir kelime grubu eklenir.

Bu küçük detaylar büyük bir fark yaratacaktır. Çocuğunuz 18 aylıktan küçükse, kullandığınız kartlar büyük (15 x 60 cm), harfler 12 cm boyunda ve 2 cm kalınlığında olacak, sözcükler kırmızı renkte basılmalı ve kartlar bebeğinizden 45 cm uzakta durmalıdır.

Bir buçuk yaşın üstünde olan çocuklar için kartlar biraz daha küçük (10 x 60 cm) olacak, harfler artık siyah olacak ve 7.5 cm boyunda ve 1 cm kalınlığında olacaktır ve kartları çocuktan bir metre uzağa yerleştirmelisiniz.

Bu işe bir zorunlu görev muamelesi yapmayın; çünkü eğlence vurgusu, çocuğunuzun dikkatini canlı tutarak daha çok şey öğrenmeyi istemesine yardımcı olacaktır.

Organizasyon ve disiplin. Kelimeleri kategorilere ayırın. (aile, ev, vücudun parçaları) Bunların her biri beş kelimeden oluşmalı; her biri bir kartta olmalı. İlk gün çocuğunuza bir kategori gösterin, ikinci gün ise bir başka kategori ekleyin. Böylece 10 kartınız olacak. Üçüncü gün bir başka kategori ekleyeceksiniz ve toplamda 15 kelime olacak.   

Sonra her gün bir grup daha ekleyeceksiniz ta ki günde elli kelimeye ulaşana kadar. Günlük üç oturumun her birinde 25 kelime kullanacaksınız. Altıncı günde ilk kelime grubunu atmanız ve 25 karta yeni bir grup eklemeniz gerek.  

Bu sayede her kelime grubu, 15 oturumda beş gün için çocuğunuza gösterilmiş olacak. Bu da her birini ezberlemesi için yeterli bir zaman.

Başlangıçta bir aya yetecek kadar malzeme sağlayacak 200 kart hazırlayabilirsiniz. Unutmayın ki bunları her gün üç küçük ders hâlinde ve eğlenceli bir şekilde öğretmelisiniz. Bunu evin her alanında, çocuğunuzu doktora götürdüğünüzde muayenehanede beklerken, yani istediğiniz yerde yapabilirsiniz.

Siz ve çocuğunuz öğrenme sırasında eğlenmelisiniz.

Tanıdık kavramlardan soyut kavramlara doğru ilerleyin. Çocuğunuza çevreleri tanımlayan kelimeleri öğretmekle başlayın: Şişe, baba, anne, su, yatak,el, burun.

Aile çevrenizle ilgili kategoriler bitince park, okul ve anneannesinin evi gibi başka çevrelerle ilgili kelimeleri dâhil edin. Böylece kelime hazneleri ailenizdeki kişilerin adları renkler ve düşünebileceğiniz her şeyi içerecek şekilde gelişecektir.

Ona yeni bir kelime öğrettiğiniz her seferinde bahsettiğiniz nesneyi çocuğunuza göstermeye çalışın. Bu sayede bağlantılar kuracaklar ve okumak onlar için daha da kolay olacaktır.

Bu yöntemin ana fikri tanıdık olandan başlayıp bu kelimelerin nasıl yazıldığını anlaşmalarını sağlamak ve sonra soyut olan harf ve sesleri öğrenmeleridir.Çocuğunuz bir kelimenin ne demek olduğunu anlayınca her harfin adını anlamaları, heceler ve kelimelerin nasıl oluşturulduğunu anlamaları kolaylaşacaktır.

Bu talimatları uyguladığınızda Doman yönteminin çocuğunuzun okuma yazmayla tanışması için bir fırsat olmasının yanında size onların zekasını geliştirirken paylaşma ve eğlenme fırsatını da vereceğini göreceksiniz. Bunu denemekten korkmayın, kendinize güveniniz, çocuğunuza bilgi vermenize yardımcı olacak.

Öyleyse hemen başlayın!