Çocuklar İçin Mesleki Oryantasyonun Önemi

Çocuklar küçük olsalar da bizim de farkında olmamız gereken bazı ilgi alanlarına sahipler. Bu yazımızda, çocukların beğenilerini ve becerilerini dile getirebilmeleri için çocuklarda mesleki oryantasyonun öneminden söz edeceğiz. Ayrıca, biz yetişkinler, ebeveynler ve eğitimciler için çocukların yetenek ve ilgilerine saygı duymamızın ve onları teşvik etmenin öneminden de bahsedeceğiz.

Mesleki oryantasyon çocukların keyif aldıkları ve onları mutlu eden aktivite ve deneyimler aracılığıyla kendilerini özgür bir biçimde ifade edebilmelerini sağlar. Diğer bir deyişle, mesleki oryantasyonun amacı çocukların seçimleri, oynadıkları oyunlar ve diğerleriyle nasıl ilişki kurduklarına göre mesleki açıdan belirleyici özelliklerini bulmalarına yardımcı olmaktır.

Çocuklar için mesleki oryantasyonun ne olduğunu anlamak adına öncelikle konsepti anlamamız gerekir.

Mesleki Oryantasyon Nedir?

Çoğu yetişkin mesleğini ya da uzmanlık alanını gerçek ilgi alanlarına göre seçmediğini kabul edecektir. Genelde bunu ailemizin istekleri, kültürel etmenler, korkular doğrultusunda ve bilgi eksikliğinden ötürü seçmişizdir.

Belli bir bölüm okumamızı ya da kariyer seçmemizi sağlayan şeyin gerçekten hoşumuza giden şeylerle pek ilgisi yoktur.

İşte mesleki oryantasyonun bu konuda oldukça yardımcı olduğunu söyleyebiliriz. Bu süreç bireylerin profesyonel seçimlerini belirlemesine yardımcı olur. Diğer bir deyişle, çocukların ifade ettiği inanışlarını, algılarını, duygularını, düşüncelerini ve yaptıkları aktiviteleri tanımlar.

Bu da gençlerin üniversite ve meslek seçimlerinde onlara yardımcı olur. Bu bağlamda ne tarz işler olduğuna dair ve bunlar için ne gibi özelliklere sahip olunması gerektiğine dair bilgilendirmeler yapılır.

Kişi bu sayede kendi ilgi alanlarını ön plana çıkarabilir ve belirli bir iş kolu ya da mesleğe dair sahip olduğu ve edinebileceği yetenekleri değerlendirir.

Mesleki Oryantasyonun Gençler İçin Önemi

Mesleki oryantasyon gençlerin gelecekteki mesleklerini belirlemek ya da onları buna zorlamak değildir. Daha çok sahip oldukları motivasyonu ifade etmelerine yardımcı bir araçtır. Bunun nedeni de bu tarz bir yönlendirmenin çocukların yatkınlıklarını ön plana çıkaran oyun ve aktiviteler sunmasıdır.

Mesleki oryantasyonda çocukların oynadıkları oyunlar ve bunların gözlemlenmesi onların ilgi alanlarının keşfedilmesi için gerekli temel şartlardır. Seçtikleri oyuncakların tipi ve özellikleri, bunları nasıl kullandıkları ve oynadıkları önemli göstergelerdir. Bunların hepsi küçük yaşlardan itibaren mesleki eğilimlerinin belirlenmesine yardımcı olur.

Bazı çocuklar daha fiziksel ya da sporla ilişkili oyunları tercih ederler. Kimileriyse kutu oyunları ya da mantık gerektiren oyunlara ilgi duyabilir. Bazı çocuklar oyuncaklarını düzenler, sınıflandırır ve toplar. Diğerleriyse parçalara ayırır ve onlar üstünde çalışır.

Birtakım çocuklar blok ya da oyun hamuruyla bir şeyler inşa etmekten keyif alırlar. Bunun yanında, sembolik oyunlar ve gündelik durumları taklit ederek oyunlar kurmaktan hoşlanan çocuklar da olacaktır.

Çocukların oynamayı tercih ettikleri oyunlar hoşlandıkları şeyleri ve becerilerini ön plana çıkarmalarını sağlar. Bunlarla birlikte diğer çocuklarla ilişkilerinin nasıl olduğu da görülebilir. Bunu söylemişken bazı çocukların tek başına, bazılarınınsa toplu bir şekilde oyun oynamayı sevdiklerini de belirtelim. Kimi yeni oyunlar icat eder, kimiyse günlük nesneler kullanarak basit oyunlar kurar. Bir parça kumaş, karton, kutu ya da küple oynamayı tercih edecek çocuklar da vardır.

Bir Mesleki Oryantasyon Aracı Olarak Aktivite Köşeleri

Sınıflarda küçük gruplar halinde farklı öğrenme aktivitelerinin yapıldığı aktivite köşeleri organize edilir. Bu metodoloji serbest seçim, keşif ve araştırmaya dayanır.

Yaşa göre eğitim bazında belirli bir amaç, oyun ya da aktiviteye yönelik farklı köşeler de olabilir. Her bir köşede bu amaca uygun materyal ve oyuncaklar yer alır.

Eğitimcilerin aktivite köşelerini kontrollü bir şekilde planlamaları, organize etmeleri ve geliştirmeleri son derece önemlidir. Bu köşeler farklı ifadesel, bilişsel, motor, duyusal imkanlar sunmalıdır. Bu sayede, mesleki oryantasyonun göstergeleri olan kişisel tercihlerin ve yeteneklerin keşfedilme ihtimali artar.

Sınıf içinde eğitimciler şu aktivite köşelerini kurabilirler:

• İnşaat. Bloklar, legolar vs.
• Sembolik oyunlar. Mutfak, anne ve baba, araba tamirhanesi, kuaför, doktor muayenehanesi, itfaiye, kostümler vs.
• Sanatsal aktiviteler. Oyun hamuru, sulu boya, keçeli kalem vs.
• Müzik ve dans aktiviteleri. Oyuncak enstrümanlar.
• Hikâye yazma ve okuma.
• Kutu oyunları, mantık oyunları, bilgisayar aktiviteleri.
• Motor gelişimi. Vücut hareketleri içeren oyunlar.
• Doğa aktiviteleri. Doğa ile ilişkili nesnelerin kullanıldığı oyunlar. Su, toprak, bahçecilik, hayvanlar vs.
• İcat köşesi. Çocukların oyunlar kurabileceği ve nesneler oluşturabileceği serbest bir köşe kurun. Burada öğretmenler kullanılmış nesneler ve eski kıyafeteler, karton, plastik, teker gibi geri dönüştürebilir malzemeler sunabilirler.

Mesleki Oryantasyonun Önemine Dair Son Notlar

Çok küçük yaşlarından itibaren çocukların tercihlerinin keşfedilmesi son derece önemlidir. Bunun yanında, ebeveynlerin de çocuklara eğilim ve mesleki seçeneklerini sunma imkanı yaratması gerekir.

Mesleki oryantasyonun amacı çocukların ilgilileri ile bir mesleği birebir eşleştirmek değildir. Diğer bir deyişle, bebeklerini iyileştirmeyi sevdiğinden ötürü bir çocuk hemşire olmalı ya da bir kız top oynamayı seviyor diye futbolcu olmalı diye bir şey yok.

Tabii böyle olduğu durumlar da olabilir. Fakat mesleki oryantasyonun amacı çocukların tercihlerini ve hislerini ifade etmelerini sağlamaktır.

Mesleki oryantasyon sayesinde çocuklar hoşlandıkları şeyleri deneyimleyerek bunlardan keyif alırlar. Ayrıca bu durum, ebeveynlerin çocuklarının becerilerini keşfetmeleri ve onları bu yönde yüreklendirmelerine de yardımcı olur.

Bu sayede, çocuklarının gelişimine katkı sağlayarak kişiliklerini özgürce inşa etmelerine destek olurlar.