Okumayı Öğrenen Çocukların Ebeveynleri İçin İpuçları

Anne ve babalar çocuklarına okumayı öğrenmeleri konusunda yardımcı olabilirler. Hem de çok kolay bir biçimde... Sadece mantığın gösterdiği temel bazı kuralları takip etmeniz yeterli olacaktır.
Okumayı Öğrenen Çocukların Ebeveynleri İçin İpuçları

Son Güncelleme: 13 Ağustos, 2019

Çocukları okumayı öğrenme aşamasında olan anne ve babalar, bu sürecin gelişimini çok yakından takip etmeyi isterler. Bu durumun son derece normal olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü insanın hayatı boyunca edindiği en önemli özelliklerden biri okuma becerisidir.

Bu gerçeğin ışığında, çocuklarınızın hayatında bu derece önemli bir yere sahip olan okumayı öğrenme konusunda size verilecek ve işe yarar her öneri çok değerli olacaktır. Çocuğunuz okumayı hangi yöntemle öğreniyor olursa olsun, sizlerle aşağıda paylaşacağımız ipuçları herkes için geçerli ve çok kullanışlı türdedir.

Çocukları Okumayı Öğrenen Anne ve Babalar Olabildiğince Çok Okumalı

Bir anne ya da baba olarak, çocuğunuzla birlikte sabah veya gece yatmadan önce bir okuma rutini oluşturmanız önemlidir. Siz kitabı yüksek sesle okurken çocuğun da parmağıyla okuduğunuz satırları takip etmesine yardımcı olabilirsiniz.

Bu yaşlarda bir çocuk, her ne kadar sizinle aynı hızda okuyamasa da, kendisini bu aktivitenin bir parçası olarak hissedecek ve harfleri gitgide daha kolay bir biçimde tanımaya başlayacaktır.

Onunla birlikte kitap okumaktan keyif alın ve çocuk da sizin keyif aldığınızı görerek bu anı paylaşsın. Tüm ailenin kendi kitabını okuduğu bir aile okuma saati belirlemeyi unutmayın. Kimi zaman yarım saat de olsa mutlaka rutin bir biçimde kitap okuyun. Ancak bu şekilde çocuğunuzda da okuma alışkanlığının yerleşmesini sağlayabilirsiniz. Ayrıca bu yöntemin, çocuklara düzenli okuma alışkanlığını aşılamak için alınabilecek tüm önlemler arasında en etkin yöntem olduğunun da altını çizmek gerekir.

Kızıyla okuyan anne

Okuduklarınız Çocuğun İlgisini Çekmelidir

Eğer çocuğunuzun ilgisini çeken özel bir konu varsa, onun motivasyonunu yükseltmek için bu konu ile ilgili kitapları araştırın . İlgisini çeken konuların da yer aldığı okumaları edinin ve bu durumu, onun kitaplara olan ilgisini artırmak için bir fırsat olarak değerlendirin.

Bırakın Çocuğunuz Kendi Kitabını Kendisi Seçsin

Bir insanın karar verme yeteneği varsa, o durumda öğrenme sürecinin nasıl şekilleneceğine de kendisi karar verebilecektir. Yani bu sürece kendisinin de katkıda bulunma olasılığı çok yüksek olacaktır. Çocukları kütüphanelere ya da kitapçılara götürmek ve onları kitap araştırma konusunda teşvik etmek, çocukları okumayı öğrenme aşamasındaki anne ve babalar için mükemmel bir seçim olacaktır.

“Okumak istediklerine karar verebilenler, seçme şansına sahip olanlardır.”

Anne ve Babalar Okumayı Öğrenme Aşamasındaki Çocukların Gelişimini Takip Etmelidir

Çocuğunuz okuma yeteneğini geliştirdikçe, okuduğu kitapların zorluk derecesini daha artırmayı istersiniz. Her sayfada sadece bir kelimenin bulunduğu kitaplardan daha uzun cümlelerin bulunduğu kitaplara geçer ve sonunda bir paragrafa kadar uzanan bir seviyeye ulaştığını görürsünüz.

Eğer çocuğunuzun okuduğu kitapların onun için doğru zorluk derecesinde olup olmadığı konusunda şüpheleriniz varsa, bu durumda her sayfada kaç adet bilmediği kelime olduğunu saymaya çalışın. Bu yöntemin tam tersini de uygulayabilir ve kaç tane kolay kelime olduğunu tespit ederek karar verebilirsiniz.

Okuduğunuz Sayfada Ne Gördüğünüzle İlgili Konuşun

Kitapları kullanarak yapabileceğiniz diğer bir aktivite de, herhangi bir konu üzerinde çocuğunuzla sohbet etmek olabilir. Biraz okuma yaptıktan sonra okuduklarınız hakkında onunla bir süre konuşun. Ya da daha sonraki bir zaman önceden okuduğunuz bir masalı tekrar gündeme getirerek bir sohbet havası yaratın.

“Bunlara ek olarak çocuğunuzun kelime dağarcığını, okuduklarınız arasında olmayan ancak çeşitli şekillerde karşısına çıkan diğer bazı kelimelerin nasıl okunduğunu öğreterek de geliştirebilirsiniz.”

Örnek olarak birlikte özel bir günlük tutabilir ve bu günlüğün içine okuduğunuz kitaplardaki çizimlerde ya da resimlerde bulunan ancak metin içinde yer almayan kelimeleri not edebilirsiniz. Bir konu içerisinde geçmesi ve görsel olarak çağrışımda bulunacak olması nedeniyle bu tür kelimeleri öğrenmek çocuk için çok daha kolay olacaktır.

Anne ve Babalar, Okumayı Öğrenen Çocuklarını Akranları İle Kıyaslamaktan Kaçınmalıdır

Her çocuğun öğrenme hızı bir diğerine göre farklıdır. Okuma, çocuğun birtakım detayları kendi kendine anlamaya başladığı ve kendini geliştirdikçe hikayenin nasıl oluştuğu hakkında daha fazla bilgi sahibi olduğu kişisel bir deneyimdir. 

Bu nedenle, bir çocuğu kendisinden daha ileri seviyedeki başka çocuklarla kıyaslanmasının herhangi bir faydası olmayacaktır. Bu tür yaklaşımlar son derece gereksizdir ve sürece hiçbir şekilde olumlu katkı sağlamaz. Her çocuğun kendine ait bir öğrenme ritmi bulunur. Bu ritme saygı göstermek ve çocuk için en doğrusunun kendi öğrenme hızında ilerlemesi olduğunun farkında olmak son derece önemlidir.

Öğretmenleriyle okumayı öğrenen çocuklar

Baskı Kurmayın

Çocuk henüz hazır olmadan onu okumaya zorlamak olumsuz reaksiyonlara yol açar ve gelişim sürecine yarar sağlamaktan çok zarar verir. Baskı kurmak her zaman için motivasyonu olumsuz yönde etikler. Gerekli motivasyona sahip olmayan bir çocuk ise katıldığı aktivitelerden zevk almaz ya da kimi zaman bu aktivitelere bir daha katılmak bile istemeyebilir.

Çocuğun Öğretmeniyle Konuşun

Eğer çocuğunuz okumayı sevmiyorsa ve kelimeleri çözerek bunları okuma konusunda sorunlar yaşıyorsa, bu durumun çocuğun özel bir öğrenme sorunundan kaynaklanıyor olabileceğini de göz önünde bulundurmak gerekir.

Bu tür bir durumla karşı karşıya kalmanız halinde her şeyden önce sorunun ne olduğunu anlayabilmek için çocuğun öğretmeni ile konuşun. Çünkü öğretmen, konuyu daha profesyonel bir biçimde gözlemleyecek ve gerekirse çocuğun durumunun bir uzman tarafından değerlendirmesinin faydalı olabileceğini tavsiye edecektir.

Özetle, çocukları okumayı öğrenen anne ve babalar her şeyden önce onlarla birlikte ya da onlar olmadan kendilerinin de okuması gerektiğini bilmelidir. Yani okuma alışkanlığı günlük aile hayatının bir parçası haline getirilmelidir. Ayrıca çocuğun okumak istediği kitapları kendisinin seçmesine olanak tanınmalı ve bu konuda herhangi bir baskı uygulanmamalıdır. Bu basit ipuçlarını takip ederek, çocuğunuzun yaşantısındaki en temel yeteneklerden birini edinmesi konusunda ona çok önemli bir katkı sunmuş olursunuz.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • B. Bettelheim, K. Zelan,& J. Beltrán (1989). Aprender a leer. Crítica.
  • A.M.J. Herrera (2018). ¿De qué sirve leer y escribir? Transversalizar la lectura y escritura en la escuela para apostarle a la imaginación ya la creación. Análisis.

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.