En Etkili Eğitim: Çocuklara Örnek Olmak

Çocuklara örnek olarak onların eğitimini sağlamaya çalışmak ilk bakışta kolaymış gibi görünse de aslında oldukça zor bir iştir. Bu yazımızda, çocukların örnekler üzerinden öğrenmelerini sağlamak için neler yapmak gerektiğine değineceğiz.

Bu yazımızda, çocuklara birer örnek olarak nasıl eğitim verebileceğimiz konusu üzerinde duruyoruz. Bu konu, hayatımız boyunca sayısız kez duyduğumuz ve son derece yakından bildiğimiz bir konudur. Bu nedenle, çocuklara örnek olmayı ve bu şekilde eğitimlerini sağlamayı son derece kolay bir iş olarak görebiliriz. Ancak teorik olarak kolay gibi görünen bu konunun aslında pratikte pek de öyle olmadığının ve çocuklara örnek olmak yoluyla onlara eğitim vermenin son derece zor bir iş olduğunun farkına varacağız.

Çocuklara örnek olmak her gün ve her an yapmamız gereken bir görevdir. Bu yöntemi arada bir uygulamak çocuklarda kafa karışıklığına yol açacağından faydasız sonuçlar verecektir. Çocuklar için en iyi öğrenme yöntemi pratikte görerek öğrenmektir. Bu nedenle, onların bulundukları ortamlarda olumsuz ya da yanlış davranışlar sergileyerek zihinlerini bulandırmamak ve kötü örnek olmamak çok önemlidir. Eğer çocukların iyi tavırlar sergilemesini istiyorsak, bizim de aynı şekilde davrandığımızı görmelerini sağlamalıyız.

Çocuklar iyi davranışları olduğu kadar kötü davranışları da öğrenir ve aynı şekilde uygulamaya çalışırlar. Yani davranışlar, sihirli bir biçimde edinilmez ya da kendiliğinden ortaya çıkmaz. Bir çocuğun olumlu tavırlar sergilemesi, sadece şans faktörü ile de açıklanamaz. Tıpkı bazı davranışları görerek öğrendikleri gibi bu davranışları değiştirmeyi de benzer yöntemlerle öğrenebilirler.

Aynı durum yetişkinler için de geçerlidir. Yani davranış, yaştan bağımsız olarak öğrenilebilen bir kavramdır. İyi bir insan olmak aniden ortaya çıkan bir olgu değildir. Bu nedenle, bir yandan çocuklara iyi örnek olmaya çalışırken diğer yandan kendimiz de bu sayede daha iyi bir insan olmayı öğrenebiliriz.

Çocuklar İçin Birer Ayna Olun

Çocuklar kopyalama yöntemi ile öğrenirler. Bir çocuğun gözlemleme ve taklit etme potansiyeli son derece yüksektir. Çocuklar kopyalama modelleri ile konuşmayı öğrenirler. Bir dili çok basit bir biçimde dinleyerek, gözlemleyerek ve taklit ederek öğrenir ve konuşurlar. Ayrıca bu yetenek sayesinde davranışları, değerleri, kişisel özellikleri ve gelenekleri de öğrenirler.

Çocuklar etraflarında bulunan kişilerin davranışlarını taklit ederek öğrendiklerinden dolayı, yetişkinler olarak bizlerin onların öğrenme süreçlerinde ciddi bir etkimiz bulunduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Onların karşısında söylediğimiz ya da yaptığımız bir şey, bir şekilde düşünce ve davranış şekillerini etkileyecektir. Çünkü çocuklar bizi birer rol modeli olarak görmektedirler.

Çocuklar kelimenin tam anlamıyla yetişkinlerden gördükleri neredeyse her şeyi kopyalarlar. Bu yüzden çizdikleri davranış paternlerinin büyük bir kısmını bizlerden öğrenirler. Bu nedenle çocuklara örnek olmak çok önemli bir gerekliliktir. Bunun yanında çocuklar aynı zamanda içinde bulundukları çevreden de etkilenir ve içinde yetiştikleri bu çevreden gördüklerinden de etkilenirler. Bundan dolayı çocuklara doğru değerleri öğreten ve sorumluluk bilincini aşılayan ortamlar ve tecrübeler sunmamız gerekmektedir. Çünkü gösterecekleri davranışlar, gözlemledikleri modelin birer yansıması niteliğinde olacaktır.

Çocuklar Gördükleriyle Öğrendiğinde Ne Olur?

Eğer bir çocuğun davranışlarının değişmesini istiyorsak, önce kendi davranış şeklimizi gözden geçirmemiz gerekir. Bunu yapmak pek kolay olmasa da öncelikle kendimizi sorgulamamız şarttır. Bizim davranışlarımızdaki değişiklikler çocuğun davranışlarını da mutlaka etkileyecektir. Yani ufaklıkların önünde sergilediğimiz tavırlar onların da bize ve diğer insanlara karşı tavırlarında belirleyici bir faktör niteliği taşımaktadır.

Bu bağlamda, çocuklarımızdan yapmak istediğimiz şeylerin bir listesini çıkarmak ve bu listeye yazdığımız maddeleri öncelikle kendi üzerimizde uygulamak doğru bir yöntem olacaktır. Bu fırsatı kullanarak gerektiğinde kendi tavır ve davranışlarımızı da düzeltme şansını yakalamış oluruz.

Çocuklar, biz onlara ne söylersek inanırlar. Biz onlardan nasıl davranmalarını istersek onlar da o şekilde davranırlar. Eğer bir çocuğa çok kavgacı olduğunu söylersek, o da bunu iyi bir kişilik özelliği olarak algılar ve her fırsatta yaygara koparmaktan geri kalmaz. Eğer çocuğa uslu ve sakin bir biçimde nasıl oynaması gerektiğini bildiğini söylersek, o da bu söylediğimizi doğru olarak algılar ve sessiz bir biçimde oynamaya çaba gösterir.

Yaptıklarınıza ve söylediklerinize dikkat edin. Bunu sadece çocuğunuz etrafınızda olduğunda değil, her zaman yapın. Eğer belirli bir şekilde davranmaya kendimizi alıştırırsak, çocuklar çevremizde olduklarında da bu şekilde davranmak çok daha kolay olacaktır.

Çocuklara destek olun. Çünkü onlar her zaman sizin desteğinize ihtiyaç duyarlar. Bir çocuğa vereceğiniz destek, şüphesiz motivasyonunun artmasına yardımcı olacaktır. Bu sayede, bazı zor durumlardan çıkması daha kolay olacak, korkularıyla yüzleşmek için kendinde daha fazla güç bulacak ve stresle başa çıkmayı başaracaktır. Bunların yanında, vereceğiniz destek çocuğun sorunlarına çözüm bulmasına da olanak sağlayacaktır.

Bazı davranışları için çocukları takdir etmeyi ve onlara güzel sözler sarf etmeyi de unutmamalıyız. Bu davranış şekli çocuklara neyi doğru yaptıklarına ilişkin güçlü bir mesaj verecektir. Böylece çocuğun güçlü yönlerinin altını çizmiş oluruz. Doğru kararlar verebildiğini gören çocuğun da kendine olan güveni bu sayede artacaktır.