Yeni doğan Bebeklerde Topuktan Kan Alma Testi Nedir?
Topuktan kan alma testi bebeklere uygulanan çok önemli bir testtir. Bu test, daha semptomlar ortaya çıkmadan önce belirli hastalıkların tespit edilebilmesine olanak verir. Aşağıdaki yazımızda bu rutin test hakkında daha fazla bilgi bulabilirsiniz.
Bir bebek dünyaya geldiğinde, hastanede birçok test uygulanır. Bu testlerden biri de, 48 ve 72 saat arasında yapılan topuktan kan alma testidir.
Bu testin amacı, bebeğinizin gelişimini etkileyebilecek bazı doğuştan gelen hastalıkları tespit etmektir. Testin yenidoğanlarda bu zaman aralığında uygulanması, doktorların semptomlar daha ortaya çıkmadan önce bu hastalıkları teşhis etmesine izin verir.
Yeni doğan bebeklerde topuktan kan alma testi, adının belli ettiği üzere topuktan birkaç damla kan alınarak yapılır. Bu kan örneğinin erken klinik analizi, hormon üretimini ya da metabolik sistemi etkileyen doğuştan gelen hastalıkların saptanmasına izin verir.
Topuktan kan alma testi, bebeğin topuğunun iğneyle hızlı ve yüzeysel olarak delinmesi ile elde edilir. Eğitimli bir tıp uzmanı, çocuğun topuğuna hızlı bir şekilde iğneyi batırır ve buradan çıkan kanı özel bir tübe yerleştirir. Ardından, analiz için laboratuara gönderir.
Yeni doğan bebeklerde topuktan kan alma testi nasıldır?
Yukarıda belirtildiği gibi, test, yenidoğan bebeğin topuğuna hızlı bir şekilde iğne yapılması ile uygulanır. Hemşire süreci olabildiğince çabuk bir şekilde gerçekleştirir ve çocuğun acısını en aza indirmek amacıyla iğneyi yüzeysel bir şekilde batırır.
Hemşire daha sonra kanın Guthrie kartı adı verilen bir kağıdın üzerine damlatır. Daha sonra ise son olarak, kan örneğini analiz için laboratuvara gönderir.
Yeni doğan bebeklerde topuktan kan alma testinin sonuçlanması üç hafta sürer. İlk alınan kan örneğinin yeterli olmaması durumunda, hemşirenin testin tekrarı için yine topuktan kan alması gerekecektir.
Sağlık çalışanlarının tüm dikkatine ve aldıkları önlemlere rağmen, bebeklerin canının acıması ve buna tepki olarak ağlaması muhtemeldir. Bu nedenle, mümkünse, annenin çocuğu teselli etmesi ve sakinleştirmesi için yakınınızda olmasını öneririz.
Test sonuçları pozitif ise bu ne anlama gelir?
Sonuçların gelmesinin yaklaşık 6 ila 8 hafta süreceğini unutmayın. Sonuçlar çocuğunuzun tıbbi geçmişinde bulunması gereken önemli bir kısmı oluşturacak ve gelecekteki herhangi tıbbi muayne için de hazır bulundurulması gerekecektir.
Sonuçların pozitif çıkması durumda, çocuk doktorunuz bunu doğrulamak amacıyla sizden daha fazla test isteyecektir. Bebeğinizin tekrar kan vermek ve testi tekrarlamak için hastaneye ya da testi yaptırdığınız kliniğe geri gitmesi gerekecektir.
Başka testler de pozitif sonuç verirse, ebeveynler metabolik hastalıklarda uzmanlaşmış bir merkezle iletişime geçmelidir. Buradaki tıbbi profesyoneller, aileyi mümkün olan en iyi şekilde yönlendirecek ve onlara yardımcı olacaktır.
Uygulanacak tedavi planı, testlerin ortaya çıkardığı spesifik hastalığa göre belirlenecektir. Örneğin, hipertiroidizm ya da konjenital adrenal hiperplazi durumunda, bebeğin hayatı boyunca hormon takviyesi alması gerekecektir.
Ancak, tanı hemoglobinopati ise, çocuk sadece bazı enfeksiyonlara karşı engelleyici tedaviye ihtiyaç duyacaktır.
“Bebek 9 ay boyunca karnınızda, 3 yıl boyunca kucağınızda ve öldüğünüz güne kadar ise kalbinizde taşıdığınız bir şeydir.”
—Mary Mason –
Yeni doğan bebeklerde topuktan kan alma testi ile hangi hastalıklar teşhis edilir?
Yenidoğan bebeklerde topuktan kan alma testinin tespit ettiği hastalıkların çoğunluğu doğuştan gelen metabolik bozukluklardır. Bu kusurlar pek semptom göstermese bile, bebeğin düzgün gelişimini etkileyebilir ve tehlikeye atabilir.
Tabii ki, söz konusu yenidoğan bebekler olduğunda, yukarıda bahsedilen hastalıkların çoğu çok nadir görülen hastalıklardır. Bu nedenle, daha semptomlar ortaya çıkmadan müdahale edebilmek için bu hastalıkları erken tespit etmek çok önemlidir.
Testler sonucunda bebeğinizde bu hastalıkların birinin teşhis edilmesi, onun normal bir hayat süremeyeceği anlamına gelmemektedir. Aşağıda, yenidoğanlarda topuktan kan alma testi ile tespit edilebilecek hastalıkların listesi yer almaktadır:
- Orak hücreli anemi gibi hemoglobinopatiler.
- Kistik fibroz.
- Yağ asitleri, karbonhidratlar ve aminoasitlerin metabolizmasına bağlı konjenital metobolik bozukluklar.
- Konjenital adrenal hiperplazi.
- Konjenital hipertiroidizm.
- İnsan immün yetmezlik virüsü (HIV) ve toksoplazma gibi enfeksiyonlar.
Sonuç olarak, yenidoğanlarda topuktan kan alma testi, konjenital hastalıkların erken saptanmasına izin veren önemli bir testtir. Test, semptomlar ortaya çıkmadan önce herhangi bir komplikasyonun teşhis edilmesini mümkün kılar.
Eğer yeni anne olduysanız, hemşire bebeğinize bu testi uygularken, bebeğinizi rahatlatmak ve sakinleştirmek için yakınında olmanız gerektiğini unutmayın. Bu testin çocuğunuzun genel sağlığını garanti altına alan, çok faydalı bir test olduğunu unutmayın.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- National Institute for Public Health and the Environment. Pruebas en el recién nacido: prueba del talón y prueba de audición. Información general de los padres. 2017.
- Newborn bloodspot screening. Victorian Agency for Health Information. Safer Care Victoria.