Çocuğunuz Yanlışlıkla İlaç İçerse Ne Yapmalısınız?
Küçücük bir ilaç dahi çok büyük bir risk yaratabilir ve hatta ölüme sebebiyet verebilir. Çocuğunuz yanlışlıkla ilaç içerse, geç kalındığında bazı belirtiler görülmeye başlanabileceği için hemen tıbbi yardım almak gerekir.
Kişiye yazılmamış bir ilacın içilmesi ne yazık ki çoğu kez zehirlenmeye yol açabilir. Hatta çocuklarda zehirlenmenin bir numaralı nedenlerindendir.
Çocuklarda bu çok daha sık gerçekleşir. Bunun nedeni yanlışlıkla ilacı yutmak ya da merak olabilir. Ayrıca ebeveynin çocuğuna yanlış ilacı vermesi ya da yanlış dozu uygulamasından da kaynaklanabilir.
Çocuğunuz Yanlışlıkla İlaç İçerse Ne Yapmalısınız?
Ebeveynler ilaçları saklama konusunda gerekli önlemleri alamazlarsa, çocukların merakı başlarına iş açabilir. Eğer çocuğunuz yanlışlıkla ilaç içerse yapmanız gereken sakin kalmaya çalışmaktır.
Tabii yine de zarar görme risklerini en aza indirgemek için hızlı hareket etmeniz gerekir. Öncelikle onları sakın kusturmaya çalışmayın. Bunun çocuğunuza bir yararı olmamakla birlikte, daha çok zarar dahi verebilir.
Böyle bir durum karşısında ilaçların üç kategoriye ayrıldığını hatırlamanızda fayda var:
1. Zehirlilik Oranı Düşük Olan İlaçlar
Antibiyotikler, merhemler, laksatifler, mukolitikler, öksürük ilaçları ve asit gidericiler zehirlilik oranı düşük ilaçlardır. Çocuğunuz bu ilaçlardan birini aldıysa, endişelenmeniz gereken bir durum yoktur. Tabii bu ilaçlardan ne kadar aldığından emin değilseniz, doktorunuza görünmeniz gerekir.
2. Zehirlilik Oranı Orta Derece Olan İlaçlar
Antidepresanlar, parasetamol, kan inceltici ilaçlar, yatıştırıcılar ve idrar söktürücü ilaçlar orta derece toksisiteye sahip ilaçlardır. Çocuğunuz böyle bir ilaç aldıysa hemen hastaneye gitmeniz gerekir. Böyle durumlarda doktorlar genelde çocukları birkaç saat müşahede altında tutarlar.
3. Zehirlilik Oranı Yüksek İlaçlar
Bronkodilatörler, antiaritmik ve antidiyabetik ilaçlar toksisitesi yüksek ilaçlardır. Çocuğunuz zehirlilik oranı yüksek bir ilaç aldıysa onu hemen acile götürmeniz gerekir. Bu ilaçların yüksek miktarda tüketilmesi hayati açıdan büyük önem taşıyan organlara zarar verebilir.
Çocuklar Yanlışlıkla İlaç Alırsa Ne Gibi Belirtiler Gösterebilirler?
Bu sorunun yanıtı doğal olarak alınan ilaca ve miktara göre değişiklik gösterir. Bazen anneler herhangi bir belirti görülmediği için rahat hissedebilirler. Fakat bu doğru bir davranış değildir. Bazı ilaçlar belirti göstermezler. Belirtiler oluşmaya başladığında da çok geç olabilir.
Çocuğunuz yanlışlıkla ilaç içteyse karşılaşabileceğiniz bazı genel belirtiler de vardır. Kusma, bulantı, hazımsızlık, bilinç kaybı, nefes almada zorlanma, nabzın düşmesi ya da artması, göz bebeklerinin irileşmesi, renklerinin solması bu belirtilerden bazılarıdır.
Karında kramp ve düşük vücut ısısı da genel belirtilerden bazılarıdır.
“Çocuğunuz yanlışlıkla ilaç aldıysa durumuna göre değerlendirme yapmayın. Belirtiler kendini göstermeye başladığında çok geç olabileceği için hemen tıbbi yardım alın.”
En Tehlikeli İlaçlar Hangileridir?
Çocuğunuzun yanlışlıkla ilaç yutma olasılığına karşı aklınızda bulundurmanız gereken en tehlikeli ilaçlar şunlardır:
- Kalp ilaçları: Bu ilaçlar tansiyonu, nabzı düşürebilir ve konvülsiyona neden olabilir. Belirtiler kendini 1 ile 14 saat içinde gösterebilirler.
- Kas ağrısı için ilaçlar: Bu ilaçlar 10 ile 20 dakika arasında hızlıca etkisini gösterir ve hiperaktivite, konvülsiyon, dudaklarda morarma gibi belirtileri vardır. Ciddi vakalarda koma ya da nefes darlığına yol açabilir.
- Ağrı kesiciler: Bu ilaçlar çocuklarda uykusuzluk yapabilir.
- Aspirin: Yüksek dozda aspirin bulantı, kusma, titreme, konvülsiyon ya da komaya yol açabilecek letarjik uykuya neden olabilir.
- Antidepresanlar: Antidepresanların etkisi tüketildikten 1 ile 6 saat sonra gözlemlenir. Bu etkiler arasında konvülsiyon, kalp ritim bozukluğu, ciddi seviyede tansiyon düşmesi ve koma yer alır.
- Göz damlaları ve burun spreyleri: Belirtilerin kendini göstermesi 4 saati bulabilir fakat 5 ml gibi az bir miktar dahi letarjik uykuya ya da komaya yol açabilir.
- Diyabet ilaçları: Belirtiler kendini 6 saat içinde gösterebilir ve 24 saat kadar devam edebilir. Uykusuzluk, sersemlik, baş ağrısı ve konvülsiyonlar kalıcı beyin hasarlarına yol açabilir.
Çocuğumun Yanlışlıkla İlaç Almasını Nasıl Önleyebilirim?
Tabii fazla doz alımı ile başa çıkmanın en iyi yolu bunun en başta olmamasını sağlamaktır. İlaçları güvenli bir şekilde kullanmak ve muhafaza etmek için şu tavsiyelerimize kulak verin:
- İlaçlarınızı çocukların göremeyeceği ve ulaşamayacağı bir yerde saklayın.
- İlaçlarınızı açılması kolay olmayan bir dolapta muhafaza edin.
- İlaçlarınızı her kullanımdan sonra kaldırın.
- Çocuk kilitlerini sıkıca kapatın ve kapandığından emin olmak için iki kez kontrol edin.
- İlaçların etiketlerini dikkatle okuyun ve olması gerektiği gibi verin.
- Çocuğunuza verdiğiniz ilaçlardaki etken maddeleri araştırın.
- İlaçlarla ilgili kafanızda herhangi bir soru işareti varsa doktorunuza ya da eczacınıza danışın.
Sonuç olarak, ilaçları her daim çocukların erişemeyecekleri yerlerde muhafaza etmeniz gerekir. Bu en temel kuraldır. Gördüğünüz üzere, çocuğunuz yanlışlıkla ilaç aldığında sonuçları oldukça yıkıcı olabilir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Claudet, I. Intoxications domestiques accidentelles de l’enfant. Journal de Pédiatrie et de Puériculture. 2016;29(5): 244-268.
- Dayasiri K, Jayamanne SF, Jayasinghe CY. Accidental and Deliberate Self-Poisoning with Medications and Medication Errors among Children in Rural Sri Lanka. Emerg Med Int. 2020 Aug 3;2020:9872821.
- Nistor N, Frasinariu OE, Rugină A, Ciomaga IM, Jităreanu C, Ştreangă V. Epidemiological study on accidental poisonings in children from northeast romania. Medicine (Baltimore). 2018 Jul;97(29):e11469.
- Mowry JB, Spyker DA, Cantilena LR Jr, McMillan N, Ford M. 2013 Annual Report of the American Association of Poison Control Centers’ National Poison Data System (NPDS): 31st Annual Report. Clin Toxicol (Phila). 2014 Dec;52(10):1032-283.
- Munita JM, Arias CA. Mechanisms of Antibiotic Resistance. Microbiol Spectr. 2016
- Healy D, Le Noury J, Jureidini J. Paediatric antidepressants: Benefits and risks. Int J Risk Saf Med. 2019;30(1):1-7.
- Saikia D, Sharma RK, Janardhan KV. Clinical profile of poisoning due to various poisons in children of age 0-12 years. J Family Med Prim Care. 2020 May 31;9(5):2291-2296.