Çölyak Hastalığı Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Çölyak hastalığı, dünya nüfusunun büyük bir bölümünü etkilemektedir. Eğer çocuğunuz bu hastalığa sahipse, bu hastalık hakkında bilgi sahibi olmanız ve çocuğunuzun dengeli beslenmesini sağlamanız çok önemlidir.

Çölyak hastalığını anlamak ve hakkında bilgi sahibi olmak, ondan kaçınmak ve belirtilerini önlemek için en iyi stratejidir. Bugünkü yazımızda, çölyak hastalığı hakkında bilmeniz gereken her şeyi bulacaksınız.

Çölyak hastalığı nedir?

Bazı insanların otoimmün sisteminde oluşan değişimlere karşı genetik bir yatkınlığı vardır. Bu durum, çölyak hastalığı olarak da bilinir ve glutenden dolayı meydana gelebilir.

Gluten nedir ve neden bazı insanlar için zararlıdır?

Gluten, prolaminlerden yapılan karmaşık bir proteindir. Bu madde, buğday, arpa ya da çavdarda bulunur. Bazı insanlar yulaftan da etkilenebilir fakat yulaf bu maddeyi içermez.

Prolaminler ya da glutenin bölümleri gliadin ve glutenine ayrılır ve bu da çölyak hastalığına sebep olur. Çölyak hastalığı olan kişilerin bağışıklık sistemi bu maddeyle karşılaştığında olumsuz bir reaksiyon verir. Bu madde, bağırsak içindeki kılımsı çıkıntılara zarar vererek iltihaplanmaya yol açar.

Bu da besinlerin doğru şekilde emilemediği anlamına gelir ve klinik ve işlevsel sorunlara neden olabilir. Bununla beraber, bu durum, her kişinin yaş ve patofizyolojik durumuna bağlıdır.

Çölyak hastalığı hangi yaşta ortaya çıkar?

Çölyak hastalığı, herhangi bir yaşta ortaya çıkabilen ve hayat boyu süren bir durumdur. Teşhis edilme yaşına göre yaygın olarak görüldüğü iki yaş aralığı vardır: İlki, 1 ila 3 yaş aralığındaki çocuklar, ikincisi ise 30 ila 50 yaşındaki yetişkinlerdir.

Çölyak hastalığının klinik belirtileri nelerdir?

Çölyak hastalığının belirtileri hastanın yaşına bağlı olarak değişiklik gösterir. Farklı yaş gruplarına göre görülen ana belirtileri gösteren tablo şu şekildedir:

Çölyak hastalığı nasıl tedavi edilir?

Bu hastalığın etkileri olmadan yaşamanın şu ana kadar bilinen tek etkili tedavisi gluten içermeyen bir diyet uygulamaktır. Bu maddeyi içermeyen dengeli bir diyet uygulayarak, yalnızca iki haftada bu hastalığın belirtilerinin etkisini azaltabilirsiniz.

Benzer şekilde, eğer bu diyeti iki yıl boyunca uygularsanız bağırsak içindeki zarar görmüş kılımsı çıkıntıların yenilenmesini dahi sağlayabilirsiniz. Bu hastalığın erken teşhisinin olumlu bir tarafı ise çocukların hastalığın gerektirdiği beslenme düzenini ergenler ve yetişkinlerden daha kolay kabul etmesi ve buna kolayca uyum sağlamasıdır. 

Bu yüzden, gıdaya bağlı hastalığı olan çocuklar başta olmak üzere tüm çocuklar için sağlıklı beslenmeyi teşvik etmek çok önemlidir. 

Çölyak hastalığı için sağlıklı beslenme önerileri

Çölyak hastalığı olanlar için birkaç temel sağlıklı beslenme önerisi aşağıdaki gibidir:

• Buğday, arpa ya da çavdar gibi gluten içeren tahılları tüketmemeye özen gösterin.
• İşlenmiş gıdalara dikkat edin. Ultra işlenmiş gıdaların pek çoğu öyle gözükmese de un ya da gluten içeren diğer malzemeler içerebilir. Yapabileceğiniz en iyi şey işlenmiş gıdaları tüketmekten tamamen kaçınmaktır.
• Her zaman gıda etiketlerini çok dikkatli okuyun.
• Yemek pişireceğiniz zaman çapraz bulaşma olmamasına dikkat edin. Gluten içeren bir yemek hazırladığınız araçları başka bir yemek hazırlarken kullanmayın. Örneğin, glutenli yemeklerde bir kez kullandığınız kızartma yağını tekrar kullanmayın.

• Gittiğiniz restoranlarda glutensiz yemekler olup olmadığını kontrol edin ve çapraz bulaşma olmaması için gerekli hijyenik standartları sağladıklarından emin olun.
• Yaygın tahıllar yerine alternatifler bulmaya çalışın. Örneğin, horozibiği, mısır, darı, süpürge darısı ve kara buğday kullanmayı deneyebilirsiniz.
• Eğer laktoza karşı hassasiyetiniz varsa, laktozsuz süt ürünleri tüketmeye dikkat edin.
• Meyve, sebze ve yeşil yaprakları sebzeler yiyerek doğru miktarda vitamin ve mineral aldığınıza emin olun.

Kısacası, çocuğunuzun çölyak hastalığı olup olmadığını öğrenmek için bir doktora gitmeniz çok iyi olacaktır. Bu sayede, bu hastalığın çocuğunuzun gelecekteki fiziksel ya da sosyal gelişimi açısından engel olmayacağına emin olabilirsiniz.