Florür ve Çocuk Sağlığı Açısından Önemi

Florür, çocukların ağız ve diş sağlığı açısından faydalıdır. Ancak bazı anne ve babalar bu maddenin ufaklıklar için zararlı olduğuna inanırlar. Bu yazımızda bu mineral ve ağız sağlığına etkileri konusunda tüm detayları sizlerle paylaşıyoruz.

Anne ve babaların önemli bir kısmı florür maddesinin kullanımının çocukların sağlığı açısından güvenli ve uygun olup olmadığını merak ederler. Bu konuda herhangi bir risk olup olmadığı, bu mineralin hangi yoğunlukta uygulanabileceği ve çocukların bunu nasıl kullanmalarının uygun olacağını düşünmek son derece doğaldır.

Bundan belirli bir zaman önce Amerikan Diş Hekimleri Birliğinin (American Dental Association -ADA) florürün iki yaşından önce ya da çocuklar tükürmeyi öğrenene kadar kullanılmasının uygun olmayacağını açıklaması çeşitli endişelere yol açmıştır. Ancak 2014 yılından sonra aynı kuruluş tarafından yapılan değerlendirmeler ve araştırmalar sonucunda bu maddenin çocuklarda dişlerin çıkması ile birlikte düşük miktarlarda kullanılması tavsiye edilmektedir.

Aşağıdaki satırlarda sizlere florürün ne olduğuna ve diş çürüklerini önlemek açısından ne tür faydaları bulunduğuna değiniyoruz. Ayrıca bu mineralin ne tür riskler taşıdığını ve çocuklarda doğru kullanımının nasıl olduğunu da açıklıyoruz.

Florür Nedir?

Florür doğada bulunan bir kimyasal elementtir. Toprakta, havada ve suda bulunur. Sudaki yoğunluğu kaynağına bağlı olarak değişkenlik gösterir.

Bunların dışında balık yağı, sebzeler (lahana ve ıspanak), meyveler (üzüm), tahıllar (buğday ve pirinç) ve siyah çay gibi bazı yiyecek maddelerinin içeriğinde de yer alır.

Bu mineral diş çürüklerini önleyici etkisi nedeniyle ağız sağlığı açısından son derece önemlidir. Diş minesi ile bir araya geldiğinde dişi oluşturan hidroksiapatit maddesi flüorapatite dönüşür. Bu madde ise bakteriyel asitlerin yarattığı etkilere karşı çok daha dirençlidir.

Florür Çocuklar İçin Neden Önemlidir?

Florür çocukların dişlerinin ve kemiklerinin güçlenmesi ve gelişmesi anlamında önemli bir rol oynar. Daha önce de belirttiğimiz gibi diş minesinin kalitesini artırır ve ağız bakterileri tarafından oluşturulan asitlere karşı dişin direncini yükseltir. Bu sayede çürüklerin ortaya çıkmasını önler ve hatta bu tür problemlerin ilk belirtilerinin tedavisine de yardımcı olur.

Çocukluk döneminde en sık karşılaşılan sağlık sorunlarından biri diş çürümesidir. Bu problem farklı etkenlerin bir araya gelmesi sonucu ortaya çıkar. Ağızda bulunan bakteriler, sosyal ve beslenme alışkanlıkları ve çocuğun fiziksel özellikleri birleşince dişlerdeki minerallere zarar vererek bunları aşındıran asitler ürer.

Düzenli bir biçimde dişleri fırçalayarak bu bakterileri ortadan kaldırmak problemin önlenmesi için çok önemlidir. Bununla birlikte ağızda florür kullanımının diş çürüğü riskini azalttığı da bilimsel olarak ortaya çıkarılmıştır.

Bu mineral bir yandan diş minesindeki minerallerin azalmasını engelleyici ve geciktirici bir etkiye sahipken, diğer yandan da bir mineral eksilmesi söz konusuysa bunların yeniden tamamlanmasına yardımcı olur. Bunlara ek olarak ağız bölgesinde florür bulunması bakterilerin üreme miktarını azaltıcı bir etkiye sahiptir.

Çocuklar Florürü Nasıl Kullanmalıdır?

Ağız sağlığı açısından florür kullanımının iki temel yöntemi bulunmaktadır. Bunlar, sistemsel olarak bu minerali içeren gıda maddelerinin tüketimi ve topikal (yerel kullanım) yöntem olarak doğrudan dişler üzerine uygulamaktır.

Sistemsel Yöntem

Bu yöntemde florür yiyecek ve içecekler yoluyla vücuda kazandırılır. Bu element sindirim mukozası tarafından emilir, dolaşım sistemine karışır ve başlıca kemikler ve dişlerde depolanmak üzere vücutta bulunan çeşitli dokulara dağıtılır.

Bu yöntemle vücuda florür almanın en yaygın yolu su içmektir. Bu bağlamda, suyun içinde normal, kabul edilebilir ve güvenli miktarlarda (litrede 0,7 ile 1,2 mg arası) florür bulunması gerekmektedir. Çünkü bu maddenin çok yüksek miktarlarda bulunması zehirleyici bir etkiye yol açabilir. Buna karşın düşük seviyelerde olması ise diş çürüme riski bulunan kişilerin takviye almalarını gerektirecek bir durum ortaya çıkarır.

Genel olarak içme suyundaki florür seviyesi normal düzeylerde bulunur ve tüketim açısından güvenlidir.

Çocuklarda sistemsel florür etkinliği dişler henüz çıkmadan önceki dönemde gerçekleşir. Dişlerin henüz oluşma aşamasında gerekli olan bu florür edinme yöntemi diş çürümelerini önleme konusunda topikal kullanıma kıyasla daha az etkilidir.

Topikal Yöntem

Bu yöntemde florür doğrudan diş üzerine uygulanır ve daha etkilidir. Çünkü diş ile florürün doğrudan teması bu mineralin daha yoğun ve hızlı bir biçimde emilimini sağlar. Florür, diş macunlarında, diş temizleme sularında, diş jellerinde ve diş hekimleri tarafından kullanılan diş cilalarında bulunur.

Anne ve babalar genellikle çocukları ile birlikte evde florürlü diş macunu kullanırlar. Bu diş macunlarında dikkat edilmesi gereken en önemli şey içeriğinde bulunan florür miktarının çocuğun yaşına uygun düzeylerde olmasıdır.

Amerikan Diş Hekimleri Birliği, 0-3 yaş arasındaki çocuklarda diş macunun florür yoğunluğunun 500 ppm, 3-6 yaş aralığındaki çocukların kullandıkları diş macunlarında 1000 ppm ve 6 yaş üzerindeki çocukların diş macunlarında ise 1500-2000 ppm olmasını önermektedir. Diş macunlarında mineral oranı fazla olduğundan dolayı çocukların diş fırçalarına sürdükleri macunun miktarına dikkat etmek ve bunları yutmamalarını sağlamak önemlidir.

Yukarıda da altını çizdiğimiz gibi çocukların dişleri çıkar çıkmaz florürlü diş macunları kullanarak ağız ve diş hijyenlerini sağlamak doğru bir davranış biçimidir. Diş fırçasına sadece küçük bir parça diş macunu konulmalı (bir pirinç tanesinden daha az) ve çocuklar günde en fazla iki kez diş fırçalamalıdır. Çocuğun kafasını hafifçe öne eğmesi diş macununun ve köpüklü tükürüğün kolayca ağızdan atılarak yutulmamasına yardımcı olacaktır.

Üç yaşından sonra diş fırçalarken kullanılan macun miktarı bir nohut büyüklüğüne yükselir. Çocuklara dişlerini fırçaladıktan sonra bu macunu yutmamalarının ve tükürmelerinin öğretilmesi gerekir. Bu yaşlardaki çocuklar öksürerek boğazlarını temizlemeyi öğrenirler. Çocuklar 6 ya da 7 yaşlarına gelene dek dişleri yetişkinler tarafından fırçalanmalı veya onların gözetiminde yapılmalıdır.

Çocuklar İçin Diğer Florür İçeren Ürünler

Florürlü ağız yıkama sularının kullanımı konusunda diş çürüklerinin durumuna göre doktorunuzun tavsiyelerine göre hareket etmeniz doğru olacaktır. Genelde bu tür ürünler altı yaş ve daha küçük çocukların kullanımı için uygun değildir. Çünkü kullanıldıktan sonra tam olarak tükürülmesi gerekir.

Dişçiler tarafından profesyonel olarak kullanıldığını belirttiğimiz jeller ve diş cilaları ise gereken durumlarda diş hekimi tarafından uygulanır. Yeni çıkmış kalıcı dişlerde topikal yöntemle florür uygulaması yaygın olarak görülür.

Florür ve Çocuklar İçin Taşıdığı Riskler

Florürün düzenli ve doğru kullanımı insan sağlığı açısından herhangi bir risk oluşturmaz. Bu mineralle bağlantılı en çok bilinen tehlike ağız yoluyla florür zehirlenmesidir. Ancak bu problemin sık bir biçimde görüldüğü söylenemez.

Bu durum dişlerin oluşumu esnasında aşırı derecede florür tüketiminden kaynaklanır. Diğer bir deyişle çocuklarda sekiz yaşlarından sonra kalıcı dişlerin çıkmasının ardından bu risk de ortadan kalkmaktadır.

Florür zehirlenmesi, analiz edilmemiş ve yüksek miktarda florür içeren suların kullanılması sonucu bir salgın şeklinde ortaya çıkabilir. Buna karşın kazara aşırı tüketim gibi durumlar haricinde diş bakım ürünlerinden dolayı bu tür bir sorun yaşama riski ise çok daha düşüktür.

Böyle bir sorunla karşı karşıya kaldığınızda problemin durumuna göre dişin üzerinde beyaz, sarı ya da kahverengi noktacıklar görülür. Bu noktacıklar genellikle dişin fonksiyonunu etkilemez ya da herhangi bir ağrıya yol açmaz. Sadece dişin görünümünü olumsuz yönde etkiler.

Florür zehirlenmesi riskini azaltmak için özellikle içme suyundaki florür miktarını dikkatli bir biçimde kontrol etmek gerekir. Ayrıca çocuğun yaşına uygun olarak doğru yoğunlukta florür içeren diş macununu doğru miktarlarda kullanmaya özen göstermek gerekir.

Çocuğunuza dişini fırçaladıktan sonra tükürmeyi ve diş macununu yutmamayı öğretmeniz de faydalı olacaktır. Altı yaşına kadar olan çocukların dişleri bir yetişkin tarafından fırçalanmalı ya da çocuk diş fırçalarken bir yetişkinin gözetimi altında olmalıdır. Ayrıca diş macununu bu yaş grubunda bulunan çocukların erişemeyeceği bir yere koymak önemlidir.

Ufaklığın küçük bir parça diş macunu yutması önemli bir soruna yol açmaz. Eğer bu miktar oldukça fazlaysa ve çocuk diş macununu sürekli bir biçimde yiyorsa mide bozukluğu yaşama olasılığı vardır.

Bu tür durumlarda doktorunuza danışmalı ya da zehirlenme olup olmadığını anlamak için gerekli yardımları almalısınız. Böyle bir problem yaşandığında çocuğa süt içirmeniz tavsiye edilmektedir. Çünkü sütün içeriğinde bulunan kalsiyum midedeki florüre yapışarak etkisini azaltacaktır.

Florürün Faydaları Risklerinden Daha Fazladır

Florür kullanımı, çocukluk döneminde en sık rastlanan rahatsızlıklardan biri olan diş çürümelerine karşı son derece faydalıdır. Bu noktada en çok dikkat edilmesi gereken konu diş problemlerini önlemeye yeterli derecede florür tüketimi sağlamak ve fazla miktarlarda tüketimi engelleyerek riskleri ortadan kaldırmaktır. Doğru bir biçimde kullanılan florürlü diş macununun sağlık açısından güvenli olduğunu unutmamak gerekir.

Eğer çocuğunuzun florür kullanımı konusunda kafanızda herhangi bir soru işareti varsa yapacağınız en doğru şey güvendiğiniz bir diş hekimine başvurmak olacaktır. Bu kişi çürük riskini değerlendirecek ve çocuğun durumuna en uygun tıbbi tavsiyeyi size sunacaktır.

Eğer florürsüz diş macunlarını tercih ederseniz bunların sadece dişleri temizleyip ağızda hoş bir tat bıraktığını bilmeniz gerekir. Yani bu ürünler diş çürüklerine karşı florürlü diş macunları gibi herhangi bir koruma sağlamazlar.

Verdiğiniz karar ne olursa olsun ufaklıkların ağızlarında oluşacak bakteri plaklarına karşı her zaman dişlerini fırçalayıp ağızlarını yıkamaları çok önemlidir. Bunların dışında diş hekimine düzenli olarak görünmeleri de dikkat etmeniz gereken konulardan biridir. Her altı ayda bir yapılacak diş muayenesi olası sorunları önceden belirleyip gereken önlemleri zamanında almak açısından son derede gereklidir.