Çocuklarda Düşük Öz Saygının Belirtileri
Çocukların kendilerini sevmeyi öğrenmesi ve kendilerine olumlu bir bakış açısıyla bakması önemlidir. Böylece gelecekte sağlıklı ve mutlu yetişkinler olabilirler. Ancak maalesef, pek çok çocuk bunu başaramıyor. Bu yazımızda, çocuklardaki düşük öz saygının belirtilerinden bahsedeceğiz.
Düşük öz saygı, aşağılık, güvensizlik, başarısızlık, korku ve suçluluk gibi duygular deneyimlemektir. Bu duygular çocukların gelişimini engelleyecek şekilde davranmalarına sebep olabilir.
“Düşük öz saygı, hayatınız boyunca el frenini çekmeden araba sürmek gibidir.”
– Maxwell Maltz –
Çocuklarda düşük öz saygının belirtileri
Psikolog Isabel M. Haeussler ve Neva Milicic’e göre, çocuklarda düşük öz saygıyla karakterize olan bazı semptomlar, özellikler ve davranışlar vardır.
Aşağıda, bu semptomların bazılarından bahsedeceğiz. Bununla birlikte, her çocuğun kendisini aşağıdaki faktörlere bağlı olarak farklı ifade ettiğini göz önünde bulundurmak gerekir:
- Kişilik özellikleri.
- Deneyimler.
- Rol modelleri ve örnek aldıkları kişiler.
Fazla mızmız ve eleştirel tutum
Öz saygısı düşük çocuklar, her şeyden şikayet etme ve her şeyi eleştirme eğilimindedir çünkü yolunda gitmeyen şeylerden memnun olmaz.
Bu davranış, çevresinin onu dışlamasına yol açabilir. Bunun sonucunda ise çocuk başkaları tarafından yanlış anlaşılır ve değer görmez. Bu yüzden, kendilerini kurban rolüne sokarlar.
Dikkat çekme ihtiyacı
Bu çocuklar, onaylanmış hissedebilmek için sürekli başkalarının, özellikle de yetişkinlerin dikkatini çekmeye çalışırlar. Bununla birlikte, bu çabalar genellikle işe yaramaz ve bu durumda da çocuklar sinirlenir ya da hayal kırıklığına uğrar.
Her zaman kazanma ihtiyacı
Bu çocuklarda her oyunu, yarışmayı veya aktiviteyi kazanma için patolojik bir ihtiyaç görülür. Eğlenmeye ve güzel vakit geçirmeye hiç önem vermeyen çocukların tek istediği en iyi olmaktır. Çünkü bu şekilde daha fazla sevileceklerini ve kabul edileceklerini düşünürler. Bu yüzden bu çocuklar:
- Berbat mağlup: Yenilgiyi kabul etmezler.
- Berbat galip: Galibiyetleri konusunda aşırı derecede övünürler.
Hata yapmaktan ve başarısızlıktan korkma
Tüm bunların yanı sıra, bu çocuklar hata yapma korkuları yüzünden risk almaktan korkarlar. Bu yüzden, sadece bildikleri soruları yanıtlarlar ve başarılı olacaklarını düşündükleri görevleri üstlenirler.
Bu güvensizlik, çocukların yaratıcılığının gelişmesine engel olur. Ayrıca, ödevleri konusunda aşırı endişelenebilirler ve bu durum başarısız olmalarına yol açabilir.
İçe dönük ve çekingen tutum
Öz saygısı düşük olan pek çok çocuğun sosyal becerileri zayıftır çünkü kendilerini oldukları gibi göstermekten çekinirler. Sonuç olarak da aşağıdaki noktalarda zorlanırlar:
- Yaşıtlarıyla etkileşim kurma.
- Yakın arkadaşlar edinme.
Üzüntü ve cesaretsizlik
Düşük öz saygısı olan çocuklar, genellikle mutsuzdurlar. Bu nedenle:
- Nadiren gülümserler.
- Motivasyonları düşüktür.
- Doğaçlama davranamazlar.
- Zinde olamazlar.
Mükemmeliyetçilik
Düşük öz saygıya sahip çocuklar, belirli aktiviteleri veya egzersizleri yaparken aşırı yavaş hareket ederler çünkü yaptıkları işten asla memnun olmazlar.
Sürekli yaptıklarını iyileştirmek ve düzeltmek isterler. Bu yüzden, etkili ve üretken olamazlar çünkü hem gerekli hem de alakasız işleri aynı anda yapmaya çalışırlar.
Saldırganlık
Güvensizliklerini ve korkularını saklamak ve telafi etmek için, saldırgan davranışlar sergileyebilirler ve uygunsuz şekillerde meydan okuyabilirler. Başka bir deyişle, başkalarına karşı hep savunmacı bir tutum sergilerler. Bu yüzden de sosyal ilişkileri sağlıksız olur.
Onay ihtiyacı
Olumsuz öz saygı geliştiren çocuklar, sürekli başkaları tarafından onaylanmak isterler. Bu yüzden, özellikle de rol modellerinden (anne, baba ve öğretmenden) sürekli bir takdir ve onay beklerler.
Bunun sebebi:
- İlk olarak, özgüven eksikliğidir.
- Ayrıca, güven eksikliğidir.
- Kendi duygularıyla başa çıkma korkusudur.
- Son olarak, kendini değerlendirme konusunda beceriksizliktir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Haeussler, I. M. y Milicic, N. (1995). Confiar en uno mismo: Programa de desarrollo de la autoestima. Editorial Catalonia.