Çocuklarda Oluşan Uçuk: Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi
Çocuğunuzda uçuk oluşumu, yüksek derecede bulaşıcı olduğunu da göz önünde bulundurduğunuzda tahmininizden daha önemli bir enfeksiyondur. Uçuk, vücuda bir kere girdiğinde hayat boyu o vücutta kalır.
Uçuk, ciltte lekelere neden olan viral bir enfeksiyondur ve kendisini cilt üzerinde çevresi kırmızı çizgili küçük kesecikler şeklinde gösterir.
Uçuklara herpes simplex virüsü ya da herpes hominis virüsü sebep olur. Tip 1 (HSV-1) olarak adlandırılan türü daha çok vücudun üst kısmında, yüzde ve dudaklarda belirirken Tip 2 (HSV-2) ise genellikle üreme bölgesinde kendisini gösterir.
Çocuklarda, az da olsa Tip 2 gözlemlenebilse de çok büyük bir çoğunluk ile Tip 1 gerçekleşir.
Uçukların Tip 1 çeşidinin en çok etkilediği yer (ve büyük ihtimal ile de en rahatsız edici yer) dudaklardır.
Uçuğun zona olarak bilinen ve kalıcı bir suçiçeği mikrobundan kaynaklanan bir başka çeşidi de bulunur.
Vücudun belirli bir bölgesinde ciltte bulunan sinir hücrelerini yanma, zonklama, karıncalanma ya da kaşınma hissi eşliğinde etkiler.
Uçuğun kalıcı bir tedavisi yoktur ama ciltteki lekelerin iyileşme sürecini hızlandıran birçok tedavi yöntemi bulunmaktadır.
Ciltteki lekeler tedavi edildiğinde virüs bir daha aktive olacağı zamana kadar vücutta uykuya dalar. Vücudun çeşitli yerlerindeki sinir uçları bu virüsün konaklama alanıdır.
Çocuklarda uçuk oluşumu ve belirtileri
Virüsün bulunduğu alana saldırması 10 ila 14 gün arasında bir zaman alır. Başlangıçta virüsün aktive olduğu alanda hafif kızarıklıklar ve yine hafif bir kaşınma oluşur.
Devamında, sıvı dolu küçük kesecikler görülmeye başlanır ve kişi ağrı hisseder. Bu kesecikler patladığında arkalarında geçmesi birkaç gün süren bir çeşit yara kabuğu bırakırlar.
Peki bu konuda hiç iyi bir haber yok mu? En azından uçuk geride kalıcı yara izi bırakmaz diyebiliriz. Tedavisi için harcadığınız vakit dışında büyük bir soruna sebep olmazlar.
Çocukluktaki uçuklar ile yetişkinlikte yaşanılan Alzheimer rahatsızlığını birbirine bağlayan bir araştırmanın varlığından bahsetmek yine de önemlidir.
Eğer kişide ilk defa uçuk görülmesi, bu kişinin çocukluk döneminde olur ise uçuk çoğunluk ile yüksek ateşe ve lenf düğümlerinin şişmesine sebep olmaktadır.
American Association of Pediatricians (Amerikan Çocuk Doktorları Derneği) ‘ne göre yeni doğmuş bebeklerde gözlemlenen uçuk virüsü bebekte beyin, akciğer ve karaciğer rahatsızlıkları gibi ciddi hastalıklara ya da cilt ve gözlerde yara oluşumlarına neden olabilir.
Hatta, en olağan dışı durumda bu virüs bebeğin hayatını bile riske atabilir.
Bu arada zona da aynı uçuk gibi gelişir ve kendisini gösterir, farklı olarak zona olan kişinin hissettiği ağrı uçuğa göre daha fazla olur.
Uçuğun bu türünde de karın ağrısı, yüksek ateş, baş ağrısı ya da eklem ağrıları gibi sorunlar gözlemlenebilir.
Yeni doğmuş bebeklerde uçuk virüsü çok ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Uçuğun her iki türünde de ciltteki kabarıklıkların patlaması sonucu ortaya çıkan sıvının vücudun diğer yerleri ile teması halinde, bu temas edilen noktalarda da yeni kabarcık oluşumu başlayabilir.
Bu bulaşmayı engellemek amacı ile gerekli tedbirlerin alınması çok önemlidir.
Çocuklardaki uçuğun nedenleri
Yetişkinlerin %70 ila %90’ının bu virüsü taşıması, çocukların da uçuk virüsüne sahip olmalarının ana nedenidir.
Bunun ile birlikte çocukta bulunabilecek uçuk virüsünün başka olası sebepleri de vardır:
- Doğum esnasında bulaşma: eğer annesinde aktive olmuş bir virüs var ise bulaşma gerçekleşebilir.
- Doğrudan temas ile bulaşma: Virüsü taşıyan bir kişiyi öperek ya da aktive olmuş virüslü alana dokunarak. Uçuk son derece bulaşıcı bir virüstür.
- Dolaylı yoldan bulaşma: virüs taşıyan kişi ile paylaşılan havlu, gözlük ya da oyuncak gibi çeşitli nesneler aracılığı ile virüs alma.
- Vücutta uzun süre “uykuda” olan virüsün tekrar canlanması. Soğuk ya da sıcak hava, yüksek ateş, stres ya da güneş ışığına doğrudan maruz kalma gibi çok çeşitli sebepler neticesinde vücutta uyuyan uçuk virüsü tekrar aktif hale gelebilir.
Nasıl tedavi edilir?
Yeni doğmuş bebeklerde saptanan uçuk virüsü, saptanan virüsün özelliklerine göre gerekli ilgi ve bakım eşliğinde hastanede tedavi edilir.
Saptanan virüsün türüne göre ev tedavisi de uygulanabilir. Antiviral ilaç kullanımı vücudun etkilenen bölgesindeki iyileşmeyi hızlandırabilir ve virüsün vücudun başka bölgelerine yayılmasını engelleyebilir. Yine aynı şekilde bazı doğal yollar ile de tedavi sağlanabilir.
Uçuğu olan bir çocuğa bakarken aklımızda tutmamız gereken çeşitli noktalar vardır:
- Sıvı kaybını engellemek amacı ile çocuğa çok miktarda sıvı içirmek.
- Yara oluşumlarını arttıracak yiyecekleri vermemek.
- Çocukta yüksek ateş olup olmadığını ya da yaraların şişip şişmediğini sık sık kontrol edin ve herhangi bir sorun sezerseniz çocuk doktorunuz ile temasa geçin.
Daha önce de belirttiğimiz gibi uçuk virüsünün kalıcı bir tedavisi yoktur. Yapılabilen tek tedavi oluşan yaraların iyileşmesini hızlandırmaktır ama devamında virüs kişinin vücudunda barınmaya devam edecektir.
Çocuklarda uçuk oluşumu engellenebilir mi?
Uçuk mikrobunun çocuklara bulaşmasını engellemek adına bulunmuş mucizevi bir yol bulunmamaktadır. Yapılabilecek en doğru uygulama uçuğu olan kişiler ile temas etmemektir.
Eğer çocuğunuzda uçuk belirtileri fark ediyorsanız onu bir süre okula göndermemek de doğru bir hareket olacaktır.
Gençlerin ve cinsel açıdan aktif yaştaki yetişkinlerin cinselliklerinde lateks kondom kullanmaları ya da cinsel partnerlerini sık bir şekilde değiştirmemeleri de uçuk gibi cinsel yolla bulaşan her türlü hastalığı engellemek adına en doğru yoldur.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Pousa Castro X, Bascones Martínez A. Herpesvirus. Av. Odontoestomatol 2011; 27 (1): 11-24.
- Baquero Artigao F, Prieto Tato LM, Ramos Amador JT, et al. Guía de la Sociedad Española de Infectología Pediátrica sobre prevención, diagnóstico y tratamiento de la infección neonatal por virus herpes simplex. An Pediatría. 2018;89(1):64.e1-64.e10. doi:10.1016/j.anpedi.2018.01.004.