Çocuklarda Fobiler Nasıl Fark Edilir ve Önlenir

Çocukların başka başka şeylerden korktuğu görülebilir. Ebeveynlerin çocuklarda fobiler konusunda bilinçli olmaları ve bunların ilerlemesinin önüne geçmeleri gerekir.

Genel olarak korkular doğal ve geçici şeylerdir. Fakat zamanında önlem almazsanız bu korkular çok daha kötü bir hal alabilir. Bundan ötürü, çocuklarda fobiler daha ilk aşamalarındayken fark edilmesi gereken şeylerdir.

Çocuk yetiştirmek ve eğitmek, yanında kullanım kılavuzu bulamayacağınız karmaşık bir süreçtir. Büyüme çağındaki çocuklarda ebeveynleri kimi zaman endişelendiren yoğun korkular kendini gösterebilir. Bazıları bunların normal ve büyümekten kaynaklı şeyler olup olmadığını ya da müdahale gerektirip gerektirmediğini kendilerine sorarlar.

Çocukluk son derece önemli bir devredir. Bu dönemde çocuklar sünger gibidir, çevrelerindeki tüm bilgiyi adeta emerler.

Dolayısıyla bu yaşlarda edindikleri davranışlar kişiliklerinin bir parçası olabilir. Hayatlarını sürdürebilmek için çevrelerinden öğrendikleri şeyleri kopyalayacaklardır.

Bundan ötürü, çocukların herhangi bir fobileri olduğu durumlarda ebeveynlerin hemen aksiyon almaları gerekmektedir. Bu durumla nasıl başa çıktıklarının çocukların hayatında belirleyici bir etkisi olabilir. Ebeveynler ihtiyaç duydukları kaynaklara sahipseler çocuklarda fobiler meydana geldiğinde bunu fark edebilirler. Bunun yanı sıra, fobilerin en baştan oluşmasına engel olarak hayatlarının bunlardan etkilenmesinin önüne de geçebilirler.

Çocuklarda Fobiler Nasıl Fark Edilir?

Normal ve Evrimsel Korkuların Farkında Olun

Büyüme çağında tipik ve normal korkuların neler olduklarını öğrenerek işe başlamanız gerekir. Çocukların belli yaşlarda karşı karşıya kaldıkları bazı evrimsel korkular vardır; bu korkular biyolojik fonksiyonlarını tamamladıktan sonra zamanla yok olurlar. Genel olarak konuşacak olursak, bu korkular şunlardır:

• İlk altı ayda: Yüksek ses ve ilgi eksikliği durumunda korkarlar.
• 7-12 ay arasında: Yabancılardan ve bağ kurdukları ebeveynlerden ayrılmaktan korkarlar.
• 1-2 yaş arasında: Fiziksel zarar almaktan, karanlıktan ve hayvanlardan korkarlar.
• 3-4 yaş arasında: Şimşek gibi doğa olaylarından ve bilinmeyen nesnelerden korkabilirler.
• 5-6 yaş arasında: Sevdiklerinin hastalanmasından ya da zarar görmesinden korkarlar. Karanlıkta belirebilecek kötü yaratıklardan da korkarlar.
• 7-8 yaş arasında: Dalga geçilme ya da reddedilme gibi sosyal korkular başlar.
• 9-12 yaş arasında: Sosyal anlamda kabul görmeme korkusu artar, buna okulda performansın düşmesinden korkma eklenir ve bunlar haricinde ölüm korkusu görülebilir.

Korkuları ve Fobileri Birbirinden Ayırma

İlk yapılması gereken çocuğun korktuğu şeylerin yaşına göre normal olup olmadığını tespit etmektir. Tabii evrimsel bir korku da fobiye dönüşebileceği için bu yeterli değildir. Bunun için de şunları yapmanız gerekir:

• Korku, sıkıntı ve rahatsızlığın aşırı ve orantısız, beklenen ölçüde olup olmadığı değerlendirilmelidir.
• Çocuk korktuğu şeyden ne olursa olsun uzak durmaya ve kaçmaya çalışır. Eğer bundan kaçınamazlarsa aşırı derecede rahatsız olmalarına rağmen bu acıya katlanırlar.
• Bu korku günlük hayatlarını etkiler ve hayatlarını normal bir şekilde sürdürmelerinin önüne geçer. Uyuyamamaya, diğerleriyle iletişim kuramamaya ya da günlük işlerini sürdürememeye başlayabilirler.
• Zamanla korku kaybolmak yerine artar.

Çocuklarda Fobiler Nasıl Tespit Edilir?

Öncelikle ebeveynlerin çocuklarının korkularına karşı saygı ve anlayış göstermeleri gerekir. Onlarla dalga geçmemeli ya da hislerini küçümsememelisiniz.

Sonrasında, çocuğunuzun korktuğu şeylerle yavaş yavaş yüzleşmesini sağlamalısınız. Fakat bunun için onları yüreklendirmeli ve onların yanında olmalısınız. Korkularıyla yüzleşebilmeleri için onların özgüvenlerini destekleyici hareketlerde bulunmalısınız.

Korkudan kaynaklı anksiyeteyi azaltmak için yaratıcı yöntemlere başvurmalısınız. Örneğin; canavarları kovan sprey ya da onları süper kahramanlara dönüştüren şapkalar uydurabilirsiniz. Çocuğunuz korkularıyla yüzleşirse korkularının üstesinden gelebilir ve daha özgüvenli hissedebilir.

Olumlu pekiştirme de küçük yavrunuzda kullanabileceğiniz, dahası; onları anladığınızı, onların yanında olduğunuzu, başaracaklarına inandığınızı gösteren bir yöntemdir. Tabii ki bu korku durumu devam ederse bir çocuk psikologuna danışmak en doğru tercih olacaktır.