Çocuklarda Disfazi Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Disfazi, çocuklarda dilin kullanımıyla alakalı bir takım zorluklar yaşanması anlamına gelir. Bu durumun en temel özelliği fark edilebilir derecede anlama ve konuşma bozukluğudur. Cevap vermemek, göz temasından kaçınmak, sınırlı sözcük bilgisi ve basit yüz ifadeleri ile iletişim kurmaya çalışmak da disfazinin diğer belirtileridir.

Disfazi her zaman olmasa da bazı durumlarda zeka geriliği ile birlikte de görülebilir. Zeka geriliğinin belirtileri disfazi ile doğrudan veya dolaylı olarak bağlantılı olabilir.

Bu duruma geç müdahale edilmesi iletişim becerilerini sınırlandırarak beyinsel boyutta kapsamlı mantığın yetersiz gelişimine yol açar. Bazı durumlarda ise disfazinin ortaya çıkması ile zeka geriliği görülebilir.

Çocuklarda disfazi tipleri

Dışavurumsal disfazi

Dışavurumsal disfazi zihinsel kapasiteleri normal sınırlar altında sürdürmek ile ilişkilendirilmiştir. Bu disfazi tipinde görme ve işitme ile alakalı herhangi bir rahatsızlık da görülmez.

Bu disfazi tipinde kelimeleri telafuz etme konusunda bazı sıkıntılar görülebilir. Bu durum çocuğun ifadesini kısıtlayarak kelime bilgisininin gelişmemesine sebep olur.

Dışavurumsal disfazi motor becerilerinde görülen bir rahatsızlıktır. Başka bir deyişle, bu disfazi tipinde kelimelerin algılanmasında değil yalnızca telafuzunda bir takım problemler görülür. Bu sebeple, bu disfazi tipine sahip çocuklar temel sözcükleri anlama konusunda herhangi bir problem yaşamazlar.

Algısal disfazi

Bu disfazi tipine sahip çocuklarda düşük IQ seviyesi görülür. Çocuğun zihinsel kapasiteleri normal sınırlarda olabilir veya ufak bir takım engeller görülebilir. Algısal disfazinin belirtilerinden biri de hafif dereceli işitsel problemlerdir.

Algısal disfaziye sahip çocuklar işitsel problemlere sahip oldukları için çevreden gelen uyarıları anlama konusunda bazı problemler yaşayabilirler. Bu da konuşmada görülen alışılmamış gramer hataları şeklinde ortaya çıkabilir. Örneğin, zaman kiplerinin yanlış kullanımı veya iletişim kurarken kelimelerin bir mantık içerisinde aktarılmaması gibi.

Karışık disfazi

Bu disfazi tipinde hem algısal hem de dışavurumsal disfazinin belirtiler görülür.

Disfaziye özgü bazı belirtiler

Disfaziye bağlı olarak ortaya çıkan belirtilerin bazıları aşağıdaki gibidir:

• Anksiyete problemleri,
• Sosyal davranışlarda kendine güvensizlik,
• Çocuğun yaşıtlarına kıyasla düşünce ve dil gelişiminde yetersizlik,
• Algılama ve özetlemede kısıtlı kapasite,
• Öğrenme güçlüğü,
• Hatırlama güçlüğü,
• Sosyalleşme problemleri,
• Özgüven eksikliği.

Yukarıda bahsettiğimiz belirtilerin derecesi şiddetli olsa da olmasa da ciddi olabilir. Fakat, doğru ve erken tedavi ile bu belirtilerden tamamen kurtulmak mümkün.

Disfazinin başlangıç seviyesinde yalnızca iletişim ve anlama becerilerinde problemler görülür. Fakat bu rahatsızlık ilk yılında tedavi edilmezse ilerleyerek okuma ve yazma becerilerinde de bazı problemler görülmesine yol açabilir.

Çocuklarda disfazinin sebepleri

Disfazinin benzeri bir hastalık olan afazinin aksine disfazinin bilinen bir klinik tetikleyicisi bulunmamaktadır. Afazinin ise tespit edilebilen patolojik veya beyinsel bir kaynağı vardır.

Çocuklarda disfazinin tedavisi

Çocuklarda disfaziyi tedavi edebilmek için bir konuşma terapistinden yardım almak gerekir. Konuşma terapisti çocuğun disfazi sebebiyle algılayamadığı uyarıları anlayıp yorumlayabilmesine yardımcı olacaktır.

Konuşma terapisti ile yapılan rehabilitasyon işitsel, görsel ve orofasiyal olmak üzere el hareketlerini de içeren birçok egzersizi içerir. Bu egzersizler ayrı ayrı yapılabildikleri gibi rehabilitasyonun ilerleyişine bağlı olarak farklı egzersizler ile birleştirmek de mümkün. Bu şekilde çocuk temel düzeyde bazı komutları anlayıp onlara tepki verebilir.

Eğitsel evrede terapist bir takım çizim ve yazılardan faydalanarak çocuğun semantik, sözdizimsel ve morfolojik becerilerini eğitir. Bunun sonucunda, çocuk dili daha etkili bir biçimde kullanarak daha sağlıklı iletişim kurabilir.

Disfazi benzeri diğer durumlar

Disfazi; otizim, asperger sendromu, seçici konuşmazlık ve diğer bazı bilişsel rahatsızlıklara benzediğinden ötürü teşhis edilmesi zor bir durumdur.

Bir uzmandan yardım alarak disfazinin diğer durumlardan ayrımını yapabilmek mümkün. Çünkü bu nörolojik durumların her biri kendine özgü ve kolayca teşhis edilebilen belirtilere sahip. Bu sebeple, uzmanlar disfaziyi diğerlerine göre daha kolay teşhis edebilirler.

Erken teşhisin önemi

Disfazi kalıcı öğrenme bozukluklarına ve bilişsel becerilerin kaybına yol açabilir. Hafif ve fark edilemeyen ölçüde olsa bile bilişsel becerilerin kaybı daha büyük başka sorunlara sebep olabilir. Konuşma terapisinin etkisi ise disfazinin erken teşhisine ve tedavisine bağlıdır.