Çoklu Zeka Kuramı

Çoklu zekanın ne olduğunu ve bu kavramın önemini biliyor musunuz? Aşağıda sizlere bu konuyla ilgili detayları sunuyoruz.

Çoklu zeka kuramı, Howard Gardner tarafından tanımlanmış olan ve zekanın farklı türlerini sınıflandıran bir kuramdır. Gardner, Frames of Mind (1983) adlı kitabında zekanın tanımını genişletmiş ve farklı entelektüel yetenek türlerini tanımlamıştır.

Gardner zekanın sekiz farklı türü bulunduğunu ifade etmiş ve bunların tamamına ve hatta daha da fazlasına sahip olabileceğimizi belirtmiştir. Bu bağlamda, her insan yaşadığı tecrübeler ve genlerine bağlı olarak farklı özellikler gösterir. Ancak konunun en önemli noktası bu özelliklerin nasıl geliştirilebileceğini bilmektir.

Çoklu Zeka Kuramı

Dilsel-Sözel Zeka

Dilsel ya da dilsel-sözel zeka, Howard Gardner tarafından geliştirilen çoklu zeka kuramının parçalarından bir tanesidir. Zekanın bu türünde sözlü ve yazılı dile karşı hassasiyet, dil öğrenme becerisi ve belirli amaçlara ulaşmak için dilin kullanılması konu edilmektedir.

William Shakespeare ve Oprah Winfrey gibi dilsel zekası bulunan insanlar, bilgileri analiz etme ve bu bilgiler ışığında konuşmalar, kitaplar, hatıralar gibi hem sözel hem de yazı dilinde ürünler ortaya koyma yeteneğine sahiptirler.

Bu tür insanlara uygun olası kariyer seçenekleri şunlar olabilir:

• Avukat.
• Spiker.
• Yazar.
• Gazeteci.
• Öğretmen.

Mantıksal-Matematiksel Zeka

Öte yandan mantıksal-matematiksel zeka, problemleri mantık içerisinde çözme, matematik işlemleri yapma ve soruları bilimsel olarak analiz etme yeteneği bulunması anlamına gelir. Albert Einstein ve Bill Gates gibi mantıksal-matematiksel zekaya sahip insanlar denklemler ve kanıtlar ortaya koyma, hesaplamalar yapma ve soyut problemleri çözme yeteneği bulunan kişilerdir.

Bu insanlara uygun olası kariyer seçenekleri şunlardır:

• Matematikçi.
• Muhasebeci.
• İstatistikçi.
• Bilim insanı.
• Bilgisayar bilimi ile ilgili alanlar.
• Mühendis.

Uzamsal Zeka

Uzamsal zeka geniş bir alanda bulunan şekilleri (örnek olarak denizciler ve pilotlar tarafından kullanılanlar) anlama ve bunları işleme yeteneğidir. Aynı zamanda heykeltıraşlar, cerrahlar, satranç oyuncuları, grafikerler, sanatçılar ya da mimarların ilgilendikleri gibi daha dar alanlarda bulunan görseller de zekanın bu türüyle bağlantılıdır.

Frank Lloyd Wright ve Amelia Earhart gibi uzamsal zekaya sahip insanlar, detaylı ve büyük ölçekli görselleri analiz etme ve bunları farklı amaçlarla kullanma yeteneğine sahiptirler. Şüphesiz bu özelliğe sahip bir kişinin büyük bir potansiyel taşıdığını söyleyebiliriz.

Uzamsal zekası bulunan insanlar için olası kariyer seçenekleri şu şekildedir:

• Pilot.
• Cerrah.
• Mimar.
• Grafik sanatçısı.
• İç mimar.

Bedensel-Kinestetik Zeka

Bedensel kinestetik zeka, problem çözmek ya da ürünler yaratmak için tüm vücudu veya vücudun parçalarını (örneğin eller ya da ağız gibi) kullanma potansiyelidir. Michael Jordan ve Simone Biles gibi bedensel kinestetik zekaya sahip insanlar, çeşitli ürünler ortaya koymak, yeteneklerini sergilemek ya da problem çözmek için zihin-beden birlikteliğini sağlayarak vücutlarını kullanma kabiliyetine sahiptirler.

Bedensel-kinestetik zekaya sahip insanlara yönelik olası kariyer seçenekleri şu şekildedir:

• Dansçı.
• Atlet.
• Cerrah.
• Mekanik.
• Marangoz.
• Fizyoterapist.

Müziksel Zeka

Müziksel zeka, müzikle ilgili konuları yorumlama, kaleme alma ve değerlendirme yeteneği ile ilgilidir. Beethoven ve Ed Sheeran gibi müziksel zekaya sahip kişilerin, notaları, ritimleri ve tınıları algılama ve yaratma kabiliyetleri bulunur.

Bu zekaya sahip insanlar için olası kariyer seçenekleri şunlardır:

• Şarkıcı.
• Söz yazarı ve besteci.
• DJ.
• Müzisyen.

Sosyal Zeka

Sosyal zeka, diğer insanların niyetlerini, motivasyonlarını ve isteklerini anlama yeteneğidir. Bu özellikler sayesinde sosyal olarak diğer kişilerle etkin bir biçimde çalışmak mümkün olur. Mahatma Gandhi ve Rahibe Teresa gibi sosyal zekaya sahip insanlar, diğer insanların ruh hallerini, arzularını, motivasyonlarını ve niyetlerini görme ve anlama kabiliyeti bulunan kişilerdir.

Bu zekaya sahip insanların olası kariyer seçenekleri şunlardır:

• Öğretmen.
• Psikolog.
• Yönetici.
• Reklamcı.
• Halkla ilişkiler uzmanı.

İçsel Zeka

İçsel zeka kişinin kendisini anlaması, etkin bir çalışma modeline sahip olması, kendi istekleri, korkuları ve yeteneklerinin farkında olması ve bu bilgileri hayatını düzenli bir biçimde devam ettirmek için etkili bir biçimde kullanması ile ilgilidir.

Bu bağlamda, Aristo ve Maya Angelou gibi içsel zekaya sahip insanlar kendi ruh hallerinin, arzularının, motivasyonlarının ve niyetlerinin farkına varma ve bunları anlama yeteneğine sahiptirler. Zekanın bu türü ayrıca kişinin hayatında hangi hedeflerin önemli olduğunu ve bunlara ulaşmak için neler yapması gerektiğini anlamasına da yardımcı olur.

İçsel zekaya sahip kişiler için olası kariyer seçenekleri şu şekilde sıralanabilir:

• Terapist.
• Psikolog.
• Girişimci.

Doğasal Zeka

Doğasal zeka, pek çok farklı türleri -flora ve fauna – anlama ve sınıflandırma yeteneği ile ilgilidir. Charles Darwin ve Jane Goddall gibi doğasal zekaya sahip insanlar doğada bulunan farklı bitki, hayvan ve iklim formasyonlarını tanımlama ve birbirinden ayırt edebilme kabiliyetine sahip insanlardır.

Bu tür zekaya sahip insanlar için olası kariyer seçenekleri şunlardır:

• Botanikçi.
• Biyolog.
• Astronom.
• Meteorolog.
• Jeolog.

Gardner tarafından tanımlanan zekanın sekiz türüne kısaca göz attığımıza göre şimdiye kadar siz de bunlardan herhangi biri ya da birden fazlasının kendinizde bulunduğunun farkına varmış olabilirsiniz. Hatta bunları çocuklarınızda bile gözlemlemiş olmanız olasıdır. Ne olursa olsun önemli olan şey, potansiyelinizi tam olarak kullanmak için öğrenme içgüdülerinizin arkasından gitmektir.