Sınıfta Yapı Oyuncakları Kullanmak

Her yaştan çocuklar, sınıfta yapı oyuncakları kullanmayı sever. Bu oyuncaklar, hem eğlencelidir hem de çocuklara birçok kavramsal beceri öğretir.

Çocuklar, sınıfta yapı oyuncakları olduğunda heyecanlanır. Bu oyuncaklarla bir şeyler yapıp bozarak yaratıcılıklarını ve hayal güçlerini kullanırlar. Sınıfta yapı oyuncakları kullanmak, çocuklara sorun çözmeyi ve gerektiğinde bir işe en baştan başlamayı öğretir.

Zorluk seviyesi ve işin doğası değişebilir fakat hemen hemen her yaştan çocuk yapı oyunlarını ve yeni malzemelerle denemeler yapmayı sever. Bir yaş civarındaki çocuklar yapı bloklarını düzenlemeyi sever ve hatta ergenlikteki çocuklar bile her ne kadar bunu sadece bir “oyun” gibi görseler de bu aktiviteyle saatlerini geçirebilir.

Ayrıca, yapı oyuncakları çocukların birçok beceri geliştirmesini de sağlar. Bu faydalardan birkaçını aşağıdaki yazımızda sizlerle paylaşacağız. Okumaya devam edin!

Yapı oyuncakları ince motor becerilerini geliştirir

İnce motor becerileri, elleriniz, bilekleriniz ve parmaklarınız gibi küçük kaslarınızı kullanma becerisidir. Bu becerileri, örneğin yazı yazmak için bir nesneyi kavramak ve kaldırmak için kullanırız. İnsan Gelişimi ve Aile Çalışmaları uzmanı Yvonne Caldera ve arkadaşları birlikte çok önemli bir çalışmaya imza atmışlardır.

51 okul öncesi çocuğu yapı aktiviteleri yaparken gözlemlemiş ve ortak bir şey fark etmişlerdir: Bir şeyler inşa etmeye daha çok ilgisi olan çocuklar daha komplike yapılar ortaya çıkarmaktadır. Ayrıca, bu çocukların standart testlerde daha iyi uzamsal zeka sergilediği de görülmüştür.

Yapı oyuncakları uzamsal farkıdalığı artırır

Yukarıdaki örneğe benzer durumlara Meike Oostermeijer tarafından 2014’te yapılan çalışma gibi başka çalışmalarda da karşılaşılmıştır. İleri seviyede uzamsal becerileri olan çocukların, sınıfta yapı oyuncakları ile yaptığı aktivitelerle motivasyonu daha da artmaktadır. Dahası, yapı oyuncakları çocukların gelişimine de etkide bulunmaktadır .

Çocukların blok gibi oyuncaklarla, bir model ya da yönlendirmeleri izleyerek bir yapı inşa ettiği oyunların etkileri üzerine bir çalışma yapılmıştır. Bu çalışmaya 8 yaşında çocuklardan oluşan bir grup katılmıştır. Her biri 30 dakika civarında süren ve yapı oyuncakları ile oyun oynanan beş seans düzenlenmiştir.

Daha sonra, tüm çocukların zihinsel gelişiminde ilerlemeler görülmüştür. Ayrıca, beyin taramaları da beynin uzamsal bilgiyi nasıl işlediğini göstermektedir. Kontrol grubunda yer alan çocuklarda bu değişiklikler gözlemlenmemiştir. (Newman, 2016).

Sınıfta yapı oyuncakları ile oynanan oyunlar bilişsel esnekliği geliştirir

Bilişsel esneklik, odağı bir uyarıcıdan diğerine hızlı bir şekilde değiştirebilme kapasitesini ifade eder. Bu yüzden, bir çocuğun bilişsel gelişimi için çok önemlidir.  Sara Schmitt (Perdue University) ve çalışma arkadaşları 2018 yılında yapı oyuncaklarıyla bir çalışma yapmışlardır. Bunun için rastgele seçilmiş çocuklardan meydana gelen bir sınıf oluşturmuşlardır.

İlk seanslardaki görevler görece daha kolaydır. Örneğin, çocuklardan “bir kule inşa etmesi” istenmiştir. Çocuk malzemelere git gide daha çok alıştıkça daha karmaşık görevler verilmiştir. Örneğin, “bu resimde gördüğün yapıyı inşa et” gibi yönlendirmelerde bulunulmuştur. Çalışmanın sonunda, yapı oyuncakları ile yapılan oyunlara katılan çocukların bilişsel esnekliğinde gelişmeler görülmüştür.

Yaratıcılığı ve çok yönlü problem çözme becerilerini geliştirir

Psikologlar iki tür problem olduğunu belirtirler:

• Tek yönlü problemler: bu problemlerin sadece bir çözüm şekli vardır.
• Çok yönlü problemler: bu problemleri çözmek için birden fazla çözüm yolu mevcuttur.

Çocuklar yapı oyuncaklarını çok farklı şekillerde bir araya getirebilir, bu yüzden bu oyuncaklarla oynamak çok yönlü bir iş haline gelir. Yapı oyuncaklarıyla çok yönlü oyunlar oynamak çocukların yaratıcı düşünme becerisini de geliştirir. 

Doktor Debra Pepler (York Üniversitesi’nden bir psikolog) ve Doktor Hildy Ross (Waterloo Üniversitesi’nden bir psikolog) 1981’de bir deney yapmışlardır. Okul öncesi çocuklara iki tür oyun materyali vermişlerdir:

• Çocukların bir kısmına birleşen (tek yönlü) oyun malzemeleri verilmiştir (yapboz parçaları).
• Diğer çocuklara ise ayrılan (çok yönlü) malzemeler verilmiştir (blok şeklinde köpükten parçalar).
• Tüm çocuklara oynamaları için bir süre verilmiştir.
• Sonrasında, çocukların problem çözme kapasiteleri test edilmiştir.

Köpük parçalarıyla (ayrılan oyuncaklar) oynayan çocukların çok yönlü problemleri çözmede daha iyi olduğu gözlemlenmiştir. Buna ek olarak, sorun çözmede daha çok yaratıcılık göstermişlerdir.

Yapı oyunlarında işbirliği yapmak çocukların sosyal becerilerini geliştirir

Araştırmalar, çocukların gruplar halinde çalıştığında daha sosyal olduğunu göstermiştir. Ayrıca, sınıf arkadaşlarıyla işbirliği gerektiren oyunlar oynadıklarında çocukların duygusal ve sosyal zekaları da gelişmektedir.

Yapı oyunlarındaki gruplara katılan otizmli çocukların da diğerleriyle karşılaştırıldığında sosyalleşmede daha çok gelişme gösterdiği görülmüştür (Doktor Lauren Owen, Sheffield Üniversitesi, 2008). Çocukların sosyal gelişimiyle ilgili yapılan diğer çalışmalar da aynısını savunmaktadır. Bu oyuncaklarla oynayarak işbirliği gerektiren projelerle uğraşan çocuklar daha iyi arkadaşlıklar kurmaktadır.

Sınıfta yapı oyunları ile mühendislik becerilerini geliştirir

Yapı oyunlarının çocuklara mimari ve mühendislik hakkında önemli şeyler öğrettiği açıktır. Bir yapıyı küçük ölçeklerde inşa edebilen birisi, fizik kuralarını uygulayarak bu yapıyı gerçek ölçeğinde de inşa edebilir. 

Bu konuda yapılan çalışmalar, bir nesnenin fiziksel özellikleri söz konusu olduğunda, öğrencilerin birinci elden deneyerek daha kolay öğrendiğini söylemektedir. Bununla ilgili olarak, yapı oyuncakları da çocuklara mekanik güçleri anlama becerilerini geliştirme konusunda harika bir fırsat sunar.

Bu yüzden, tüm bu bilgileri dikkate aldığımızda, yapı oyunlarının sınıf ortamı için harika bir eğitim aracı olduğunu söylememiz gerekir. Legolar herkesin en sevdiği oyuncaklardandır  ama ayrıca çocuklar için başka faydalı ve ilgi çekici yapı oyuncakları bulmak da mümkündür. Örneğin, tahta parçalar içeren KEVA kutu oyunu da önerilmektedir. Ayrıca, 3 yaşından büyük çocuklar için KAPLA ahşap oyuncaklar da uygundur.