Dil Edinimi Nasıl Geliştirilir

Dil edinimini geliştirme, bazen fark edemeseler bile aslında tüm ebeveynlerin gerçekleştirdikleri bir eylemdir. Çocuğunuz, konuşmak için gerekli yeterliliği büyüdükçe edinirken, dil öğrenme süreci de kendi kendine, yavaş yavaş ama etkili bir şekilde gerçekleşir.

Bununla birlikte, eğer nasıl yapacağınızı bilirseniz, çocuğunuzun anadilini konuşma kapasitesine çok büyük katkı sağlayabilirsiniz.

Dil edinimi şu şekilde tarif edilebilir:

İnsan dili (insanın bir dil aracılığı ile kendini ifade edebilmesi) bir süreçtir. Bu süreç, duyularla edinilen bilginin dilsel beceriler vasıtası ile iletilmesinden oluşur.

Sonuçta, insanların çoğunluğu, annelerinin dilini konuşabilecek donanımda doğarlar. Dil, her ne kadar çeşitli şekillerde gelişiyor da olsa, genellikle insanoğlunun iletişim şekli olan konuşma ile gelişir.

Dilimizi kullanarak iletişim kurmayı öğrenmek, hayatımızın ilk yıllarında yüzleşmek zorunda olduğumuz bir mücadeledir. Bununla birlikte, konuşma yetimizin gelişimi yıllar süren ve ergenliğin başlangıcında sona eren bir süreçtir.

Bu anlamda, önce dilsel sistematiğin temel taşlarını öğrendiğimizi söyleyebiliriz. Ancak ondan sonra anlamlar ve edimsel sorulara geçebiliriz.

Dil Ediniminin Unsurları

Dil edinimi süreci üç ana konu başlığına bölünebilir: şekil, içerik ve kullanım. Ebeveynler, çocuklarının dil edinimi evrelerinden hangisinde olduklarını fark edebilirlerse, onların bu süreçlerine bilinçli olarak katılabilir ve katkı sağlayabilirler.

Şekil:

Dildeki şekil unsuru, tamamen soyut bir kavram olduğu için belirlemesi en zor unsurdur diyebiliriz. Bununla birlikte, dildeki şeklin, doğumdan beş ya da altı yaşına kadar ki dönemlerde geliştiğini biliyoruz.

Eğer çocuğunuz dil şeklini içselleştirme döneminde ise, uzmanlar dil bilgisel bağlantıları, sesleri, heceleri ve kelimeleri fark etmelerine yardım etmenizi öneriyorlar.

İçerik:

Dilde içerik kavramı, çocuğun sesleri öğrenme evresinin ötesine geçtiğini anlatır. Bu noktaya ulaşmak çocuğun (ya da ergenliğe erişmek üzere olan çocuğun), karşılaştığı sözlüksel içeriğin büyük kısmını bildiği anlamına gelir. Yani, gördükleri ya da duydukları kelimelerin çoğunluğunun ne anlama geldiğini bilirler.

Kullanım:

Dilin kullanımı unsurunun gelişmesi daha uzun sürebilir. Sözlüksel sistemin uygun kullanımının oturması ileri düzeyde anlamsal bilgi ve tecrübe gerektirir. Kişi, dil pratiği geliştikçe, ironi, mizah ve çift anlamlı sözler gibi dolaylı dil şekillerini anlamaya hazır hale gelir.

Dil edinimine nasıl katkı sağlayabiliriz?

Dildeki şekil, içerik ve kullanımı ayrı ayrı açıkladığımız halde aslında tüm evrelerde örtüşürler. Bu evrelerin gelişimine yardım etmek isterken her hangi birini atlamak ya da çok hızlı ilerlemek iyi bir fikir değildir.

Yine de çocuğun zihinsel becerisinin gelişimi adına işine yarayabilecek bir bilgiyi görmezden gelmemelisiniz.

Dil edinimini geliştirme

• Bebeğiniz ile her zaman konuşun. Çocuğunuz ile olan iletişim seviyeniz yıllar geçtikçe artmalı.
• Çocuğunuz ile konuşurken uygun bir ses tonu kullanmaya özen gösterin: sesinin tonu çok yüksek ya da alçak olmasın. Neşeli, aynı zamanda da ünlem ve soru işaretleri içeren anlatımsal bir tarzda konuşun.
• Konuşmanızı mimik ve vücut hareketleriniz ile birleştirirken çocuğunuzun sizi izlediğinden emin olun. Bu davranışınız sayesinde konuşmanız gibi hareket ve ifade tarzlarınızı da öğrenecektir. Ses tekrarı yapan ağız hareketlerinize özen gösterin.
• Bebeğiniz ilk seslerini çıkarmaya başladığında bu seslere tepki verip onu cevaplamanız çok önemlidir. Çıkardığı sesleri tekrarlayıp karşılıklı küçük muhabbetler edebilirsiniz.
• Ufaklıklarımıza hikayeler okumak konuştuğumuz dilin şeklinin farkına varmaları adına iyi bir yoldur, ve dilin içeriğine de hazırlanmalarına yardımcı olur.
• Çocuklarınız henüz konuşmuyor da olsalar, duyduklarını, özellikle basit ifade ve cümleleri anlarlar. Onların kelime dağarcıklarını geliştirme vaktiniz gelmiştir.
• Çocuklarınıza etraflarında gördükleri nesneler ya da olaylar hakkında açıklamalar yapmanız iyi bir fikirdir. Çevrelerinde ilgilerini çeken bir şey olduğunu fark ederseniz, çocuğunuza bu şey ile ilgili bilgi verin.
• Çevremiz ile ilişkimiz, dinlememiz ve cevap vermemiz konuşma kalitemizi arttırır. Çocuklarınızın konuşmalarındaki hataları nazik bir şekilde düzeltin. Verdiğimiz tüm bu bilgiler dil edinimi gelişimdeki en önemli araçlardır.