Çocuklara Öz Saygı Nasıl Öğretilir?
Çocuklara kendilerine saygı duymalarını, diğer bir deyişle öz saygıyı öğretmek zaman isteyen bir süreçtir. Ancak bu sürecin çocukluğun ilk aşamalarından itibaren başlaması gerektiği de bilinmelidir. Bu özellik sayesinde çocuklar okul yaşantılarında, evde ve kişisel ilişkilerinde çok daha başarılı olabilme şansını elde ederler.
Öz saygı kavramı, çocukların hayatlarının ilk yıllarında oluşup gelişmeye başlayan bir kavramdır. Bu bağlamda, anne ve babaların çocukluk dönemine en fazla etkisi olan ve gelişim sürecinde en kritik rolleri üstlenen kişiler olduğunun altını çizmek gerekir. Anne ve babaların çocuklarına karşı sarf edecekleri cesaretlendirici cümleler, çocuklarda öz saygının gelişmesinde son derece faydalı olacaktır. Bu bağlamda, çocuğun özel yetenekleri ya da çabalarını ön plana çıkarmak, öz saygısının gelişmesinde çok etkili olacak bir faktör niteliği taşıyacaktır.
Bir çocuğa verilebilecek en güzel hediyelerden biri, onun kendisine karşı saygı ve sevgisinin gelişmesini sağlamaktır. Öz saygı sahibi bir çocuk aynı zamanda sahip olduğu yetenekler konusunda da pozitif ve gerçekçi bir algı geliştirir. Bu nedenle, bu özelliğin gelişmesi için ne kadar erken harekete geçerseniz o kadar faydalı olacaktır.
Aşağıda sizler için çocuğunuza öz saygı kavramını öğretme konusunda yardımcı olacak bir liste hazırladık. Hiç tereddüt etmeden bu listede öğreneceğiniz detayları hemen uygulamaya geçmenizi tavsiye ediyoruz!
Çocuklara Öz Saygı Kavramını Öğretmenin Metotları
1. Spor Yapma Konusunda Cesaretlendirin
Çocuklara öz saygıyı öğretmenin ilk yolu, onları spor ve diğer fiziksel aktiviteler yapma konusunda teşvik etmektir. Spor, çocukların kendilerine olan güvenlerini oluşturup bu güveni artırmada yardımcı olmaktadır. Çünkü spor yaparken çocuklar kendilerine bir hedef koyup, bu hedefe ulaşmak için çaba sarf etmeyi, bunu yaparken de yeteneklerini geliştirmeyi öğrenirler. Diğer birçok faydasının yanı sıra spor yapmak, çocukların güçlü yönlerini keşfetmeleri ve aynı zamanda zayıflıklarını da kabul etmeleri açısından oldukça faydalıdır.
Tüm bunların yanında, çocukların spor yaparken karşılarına çıkan çok farklı engellerle başa çıkma alışkanlıkları, onların kendilerine olan güvenlerini oluşturmada çok önemli rol oynayan bir faktördür. Bunun da ötesinde, spor yapan çocuklar aynı zamanda fiziksel olarak güçlü ve formda kalabilmek için kendilerine bakmayı da öğrenirler. Bu özellik de öz saygının yerleşmesi açısından oldukça faydalı bir rol oynar.
2. Onunla Konuşun ve Hareketlerinizle Ona Örnek Olun
Çocuğunuzla öğrendikleri konusunda konuşmak faydalı bir davranış biçimidir. Özellikle karşılaştığı sorunlarla ilgili olarak onu dinlemek ve yardımcı olmaya çalışmak oldukça olumlu bir etki yaratır. Çünkü çocuğun aşmakta zorlandığı sorunlara yönelik sizinle birlikte daha ciddi olarak çaba göstermeye ihtiyacı olacaktır.
Çocuğunuzun hem sahip olduğu güçlü yönler hem de zayıflıklarına ilişkin sizin değerlendirmelerinizi ve önerilerinizi dinlemesi çözüme giden yolda önemli bir yardımcı görevi görecektir. Problemleri çözüme kavuşturma süreci öz saygının gelişmesine de yardımcı olur. Bu nedenle yapmanız gereken şey, çocuğunuzun karşılaştığı durum ne olursa olsun her şartta olumlu noktaları görmeye çalışmasını sağlamak olmalıdır.
Bu bağlamda, çocuğunuz için iyi bir örnek olmanız gerektiğini de aklınızdan çıkarmayın. Yani çocuğa kendisine karşı saygı ve sevgi beslemesini öğütlemeden önce sizin de kendinize karşı öz saygınızın olması gerektiği tartışılmaz bir gerçektir. Bu konuda örnek olabilmek için doğru ve yerinde yaptığınız davranışlardan sonra kendinizi ödüllendirmeniz uygun bir davranış şekli olacaktır.
Diğer taraftan kendi güçlü ve zayıf yönlerinizi çocuğunuzla paylaşabilir ve ona en zorlu durumlarla başa çıkabilmek için neler yaptığınızı anlatabilirsiniz. Her insanın zorluklarla mücadele edebilmek için çaba sarf etmesi ve çok çalışması gerektiğini çocuğunuza öğretin. Mücadele etme bilinci, çocuğun öğrenebileceği en güzel şeylerden biri olacaktır.
“Anne ve babaların çocukluk dönemine en fazla etkisi olan ve gelişim sürecinde en kritik rolleri üstlenen kişiler olduğunun altını çizmek gerekir. Anne ve babaların çocuklarına karşı sarf edecekleri cesaretlendirici cümleler, öz saygının gelişmesinde son derece faydalı olacaktır.”
3. Eleştiriye Hayır
Diğer insanların kendileri hakkında yapmış oldukları eleştirileri dinlemek, çocukları doğrudan etkileyen bir durumdur. Aslında olumsuz kelimeler ve cümleler her zaman için zarar verici ve motivasyona katkıda bulunmayan bir nitelik taşımaktadır. Çocuklar, kendileri hakkında olumsuz mesajlar duyduklarında, kendilerine olan güvenleri de doğrudan olumsuz bir biçimde etkilenmektedir.
Bu yüzden, eğer çocuğunuzun bazı davranışlarını düzeltmek isterseniz bunu sabırlı bir biçimde yapmalısınız. Bu bağlamda, çocuğun bir sonraki adımda ne yapmayı istediğine odaklanmak sizin için faydalı olacaktır. En ideali, çocuğun güçlü olduğu yönlere odaklanmak ve iyi yaptığı şeylere öncelik vererek bunların avantajlarından yararlanmak olmalıdır. Yani çocuğun kendisini daha iyi hissetmesi konusunda ona yardımcı olmak istiyorsanız, o halde onun güçlü yönlerine zayıf taraflarından daha fazla önem vermelisiniz.
4. Yeni Şeyler Öğrenmek
Son olarak aklınızda tutmanız gereken önemli detaylardan bir diğeri de, yeni bir şeyler öğrenmenin çocuğun kendine güven ve öz saygı kavramlarını geliştirmesinde en etkili yöntemlerden biri olmasıdır. Çünkü çocukların öğrenmeye hevesli olmaları ve bu konuda kelimenin tam manasıyla hiçbir sınırlarının bulunmaması, özgüvenlerini geliştirmek açısından bu seçeneğin çok değerleri olmasına sebep olmaktadır.
Çocukluk çağlarında bir bardağı tutmayı ya da ilk adımlarını atmayı öğrenmeleri bile büyük ve eşsiz bir başarı hissinin yaşanmasına yol açmaktadır.
Bu nedenle, çocuklar büyüdükçe giyinmek, okumak ya da bisiklete binmek gibi yeni şeyleri sürekli öğrenmek zorundadırlar. Yani genel anlamda bakıldığında, kavramsal ve beceri kazanmaya yönelik her fırsatın kendilerine olan güvenin artması için mutlaka değerlendirilmesi gerektiğini söyleyebiliriz.
Eğer çocuğunuza yeni bir şey öğretiyorsanız, en başta mutlaka ona yardımcı olmanızı tavsiye ediyoruz. Bu aşamayı geçtikten sonra çocuğun kendi kendine deneme, hatalar yapma, öğrenme ve başardıktan sonra kendisiyle gurur duyma aşamaları sırasıyla gelecektir. Yani karşılaştıkları zorlukların her zaman için kendi yaşlarına uygun olması gerektiğini göz önünde bulundurmalısınız.
Sonuç olarak, yukarıda değindiğimiz ipuçlarını takip edip uygulamaya koyarsanız, çocuklara kendilerini sevmenin çok doğal ve başarılabilir bir durum olduğunu öğretmeniz mümkün olacaktır. Unutmayın ki bir anne olarak bu süreçte sizin rolünüz son derede önemlidir. Sizin sarf edeceğiniz olumlu destek cümleleri çocuğunuzun sağlıklı ve düzgün gelişiminin sağlanması açısından gerekli olacaktır.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Macías Quintero, M. A. (2019). Yo soy el dueño de mi receta: libro de autoconocimiento y amor propio (Bachelor’s thesis, Uniandes). https://repositorio.uniandes.edu.co/handle/1992/45040
- Laporte, D. (2006). Autoimagen, autoestima y socialización: guía práctica con niños de 0 a 6 años (Vol. 58). Narcea Ediciones.