Öğrencilere Eğitimlerinde Daha Fazla Sorumluluk Vermek

Öğrencilere eğitim hayatlarında daha fazla sorumluluk yüklemek mümkündür ve günümüzde bu çok önemli bir hale gelmiştir. 
Öğrencilere Eğitimlerinde Daha Fazla Sorumluluk Vermek

Son Güncelleme: 29 Aralık, 2019

Öğrencilere eğitimleri üzerinde daha fazla kontrol ve sorumluluk vermek, onlara öğrenme aşamalarında bağımsızlık vermek demektir. Burada bağımsızlıktan kasıt bir öğrencinin kendi öğrenme sürecinden sorumlu olmasıdır.  Öğrencilere eğitimlerinde daha fazla sorumluluk vermek de onların geleceği üzerinde daha fazla kontrol sahibi olabilmelerini sağlamaktadır.

Eğitimde bağımsızlık bilinçli olarak yapılan bir şeydir. Bu bağımsızlık sayesinde öğrenciler öğrenme, katılma ve eğitimlerinin kontrolünü ellerine alma konusunda kendi gelecekleri için karar almaya başlamaktadır.

Öğretmenleriyle birlikte çalışırken aşağıda örneklerini verdiğimiz belirli yeteneklerini geliştirmektedirler:

Öğrencilere eğitimlerinde daha fazla kontrol hakkı tanınarak sadece bilgi alıcı bireyler olmaktan çıkmaları sağlanmaktadır. Aksine, öğrenme ve öğretme sürecinin aktif bir parçası haline gelmektedirler.

Öğrencilere eğitimlerinin belirli yönlerini kontrol etme izni vermek, onların başarıya ulaşabilmesi için birtakım araçlara sahip olması anlamına gelmektedir. 

Öğretmenler ve profesörler için öğrencilere eğitimleri üzerinde sorumluluk vermek bir risk gibi görünebilmektedir. Ancak işin aslı böyle değildir; bu karar aslında öğrencileri öğrenmeye daha açık bir hale getirmektedir.

Sonuç olarak zorluklara göğüs germek için daha da motive olacaklardır. Bu yazımızda öğrencilere eğitimleri üzerinde daha fazla kontrol sahibi olabilmeleri için neler yapabileceğimizi açıklayacağız.

Öğrencilere Eğitimlerinde Daha Fazla Sorumluluk Vermek

Öğrencilere eğitimlerinde daha fazla sorumluluk vermek için anlayış biçimini farklı yollarla kontrol etmek

Üzerinde sürekli çalışma yapılan eğitim alanlarından biri de değerlendirmedir. Bulgular öğrencileri değerlendirirken geleneksel yolların bir kenara bırakılma zamanının geldiğini açık bir şekilde ortaya koymaktadır. Değerlendirme yöntemleri değişime ve güncellemeye büyük ihtiyaç duymaktadır.

Örneğin, uzmanlar çoktan seçmeli sorular sorulmasını önermektedir. Dahası, öğrencilere testlerde iki veya daha fazla soru arasından seçim yapmalarına izin verilmesini bile önermektedirler. Öğrencileri değerlendirme yöntemini değiştirmek konuların daha iyi ve daha rahat anlaşılmasını sağlayacaktır.

Daha esnek ödevler oluşturmak

Ev ödevi konusundaki tartışmalar hala devam etmektedir. Her yaştan öğrenci çok fazla ödev yapmaktan şikayet etmektedir. Şikayetleri ve bu ödevlerin getirdiği stresi azaltmak için öğrencilere birden fazla ödev seçeneği arasından istediklerini seçme özgürlüğü sunmak iyi bir fikirdir. Bu sayede ne olmak istediklerini seçebilir, daha bağımsız olabilir ve kontrolün kendilerinde olduğunu daha çok hissedebilirler.

Örneğin, öğrencilere dil bilgisi alıştırmaları için bir sayfa verebilirsiniz. Bu sayfada bulunan 15 sorudan 10 tanesini seçebilirler. Tarih dersi için ise onlara bir makale yazabilecekleri birkaç alt başlık verebilirsiniz.

Matematikte ise öğrenciler verilen alıştırmaların sadece yarısını seçip bunları tamamlayabilirler. Bunu yaparak öğrencilerin ev ödevlerine ilişkin yaklaşımları oldukça değişecektir.

Öğrencilere eğitimleri üzerinde daha fazla sorumluluk vermek için kişiselleştirilmiş konular ve içerik

Öğretmenler ve profesörler bir konuya daha derinlemesine girebilmek için çoğu zaman öğrencilerinden bir kitabı okumalarını istemektedir. Durum bundan ibaretse, öğrencilere konuyla ilgili birden fazla kitap seçeneği sunarak, onların istediği kitabı seçip okumalarına izin verilebilir.

Bu seçeneklerin ardındaki fikir kendi kişiselleştirilmiş içeriklerini oluşturmalarına ve bağımsızlıklarını da en üst seviyeye çıkarmalarına izin vermektir.

Öğretmen öğrencileri ile konuşuyor

Kişisel hedefler

Yıl veya sömestr başında hedef koyma aktivitesi yapılması gerekmektedir. Öğrencilerinizle bir toplantı yaparak birlikte sınıfın hedeflerinin ve amaçlarının neler olacağına karar verebilirsiniz. Ayrıca öğrencilerinize beklentilerini sormanız da iyi bir yaklaşımdır.

Öğrencilerinizin en basitinden en karmaşık olana kadar birçok farklı hedefle ilgilendiğini göreceksiniz. Her zaman öğrenmeye gerçekten ilgi duyan bazı öğrencilerinizin olduğunun da böylece farkına varacaksınız. Bazıları okulu bitirdikten sonra ne yapacağını anlatırken, diğerleri konuya daha az ilgili görünebilir.

Tüm bunlar toplantılarınızı yaparken, dersin içeriğini açıklarken, ödevleri oluştururken ve içerik ararken dikkate alınması gereken önemli şeylerdir. Ayrıca bu konular öğrencilerin başarılarından kendilerinin sorumlu olmalarına da destek olacaktır. 

Eğitimcinin değerlendirilmesi

Öğretmenler ve profesörler devamlı olarak öğrencilerini değerlendirmektedir. Bununla birlikte, eğitimleri üzerinde kendilerinin daha fazla sorumluluk sahibi olabilmeleri için tam tersinin yapılmasına da izin verilmesi gerekmektedir. Yani, zaman zaman eğitimciler tıpkı öğrencilere yaptığı gibi kendilerinin de öğrenciler tarafından değerlendirilmesine zaman zaman izin vermelidir.

Bu sayede öğrenciler eğitimcilerin kendilerini dinlediklerini hissedebilirler. Dahası, söz hakları olduğunu ve kendi öğrenimleri söz konusu olduğunda fikirlerinin önemli olduğunun da farkına varacaklardır. 

Öğrencilerin öğretme-öğrenme süreci üzerinde gittikçe daha fazla kontrole sahip olmalarına izin vermek için sürekli çaba sarf etmek büyük önem arz etmektedir. Bunu yaparak hem eğitimciler hem öğrenciler kendileri için daha yararlı ve etkili bir yöntem oluşturabilirler.

Öğrencilere eğitimleri üzerinde daha fazla sorumluluk vermek bakış açısının değiştirilmesini gerektirir. İlk başta her ne kadar çekici görünmese de ilerleyen zamanla öğrenciler ve eğitimciler için ne kadar yararlı olduğu görülecektir.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • Kaufman, David. (2003). Applying educational theory in practice.
  • Sanchez, William, and Jane Fried. (1997). Giving voice to students’ narratives: Cultural criticism and education in the helping/service professions. College Teaching.

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.