Savant Sendromu Hakkında Bilmeniz Gerekenler
Savant sendromu farklı gelişim bozuklukların ve sıra dışı beceri ve yeteneklerin aynı anda kendini göstermesinden kaynaklanan nadir bir sendromdur. Bu bağlamda bu sendrom, Asperger sendromu ya da otizm spektrum bozukluğuyla ilişkilendirilir.
Asperger sendromu olan çocuklar müzik, sanat, matematik, hafıza gibi alan ve konularda inanılmaz becerilere sahiptirler. Bu sendrom genellikle çocuklukta teşhis edilir.
Bu olağan dışı beceriler çocuklar için iyi şeyler olsalar da bu gelişim bozuklukları durumunda psikolojik, tıbbi ve nöropsikolojik tedavilerin uygulanması son derece önemlidir.
Savant Sendromu: Özellikleri Nelerdir?
Savant sendromu uzmanlar tarafından çocuklukta görülen bir gelişim bozukluğu olarak kategorize edilir. Bu sendromda bir eksiklik ya da patolojik değişim durumu yerine bazı alanlarda çocukların toplumun geneline kıyasla daha üstün durumda olduğu gözlemlenir.
Gelişim sürecinde aksamaların gözlemlendiği gelişim bozuklukları arasında savant sendromu daha çok otizm spektrum bozukluğu ya da Asperger sendromuyla birlikte görülür. Tabii bu sendroma sahip her çocuğun otizmli olacağı ya da otizmli her çocuğun savant sendromu olacağı anlamına gelmiyor.
Savant sendromunun en belirgin özelliği düşük IQ sahibi olmanın yanı sıra müzik, hafıza, sanat, hesaplama, uzamsal görme, heykel gibi konu ve alanlarda oldukça başarılı olunmasıdır. Bu becerilere ek olarak sosyal açıdan ve dil açısından bazı zorluklarla karşılaşılır, bu sendroma sahip çocukların takıntılı ilgilere sahip oldukları gözlemlenir.
Savant Sendromu Olan Biri Hangi Sıra Dışı Becerilere Sahiptir?
Bu sendroma sahip kişilerin becerileri tek bir alanda toplanabilir ya da birden fazla alana yayılabilir. Görülebilecek en yaygın becerilere şöyle bir göz atalım.
Mekanik ve Uzamsal Beceriler
Bu becerilerde savant sendromu olan kişilerin toplumun geri kalanına kıyasla daha fazla öne çıktığı görülür. Bu becerilerin bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Haritalar konusunda uzman olmak.
- Herhangi bir araç ya da ölçme aleti olmadan uzaklıkları ölçme konusunda net yanıtlar verebilmek.
- Model ya da uzamsal yapılar inşa etme konusunda olağanüstü becerilere sahip olmak.
Müzik Becerisi
Savant sendromu olan kişiler müzik kompozisyonu ve enstrüman çalma konusunda son derece yeteneklidirler. Müzik onların en iyi olduğu alanlardan biridir.
Gitar ya da piyano gibi belli bir aleti çalma konusunda uzmanlaşabilir ya da birden fazla müzik aleti çalabilirler. Önceden bu konuda eğitim almamış ya da nota okuyamıyor olsalar da yalnızca dinleyerek müzik icra edebilirler. Parçayı bir kez duymaları yeterlidir.
Savant Sendromu Olan Kişilerin Matematiksel Becerileri
Savant sendromu olanlar matematikte de çok iyidirler. Örneğin; kafadan çok hızlı işlem yapabilir ve karekökü alma ya da çarpma gibi işlemleri hızlıca gerçekleştirebilirler. Özellikle günleri hesaplama konusunda çok iyidirler, bir tarihin hangi güne denk geldiğini hızlıca bulabilirler.
Sanatsal Beceriler
Çizim ya da heykel yetenekleri son derece gelişmiştir. Gerçekliği çalışmalarına yansıtabilir ve aslına uygun biçimde son derece detaylı çalışmalarda bulunabilirler.
Dil
İfadesel ve sosyal anlamda zorluk çekseler de birden fazla dil öğrenme konusunda son derece başarılılardır.
Olağanüstü Hafıza Becerisi
Bu sendroma sahip bazı kişiler önlerindeki bilgileri en ince ayrıntısına kadar ezberleme yetisini sahiptirler. Örneğin; tarihi bilgileri, nüfusa dair bilgileri, spor istatistiklerini vesaire ezberleyebilirler.
Aslında bu özellikleri sayesinde pek çok alanda uzmanlaşabilecekken ilgi alanlarının gerçekten sınırlı olduğunu görürüz.
Savant Sendromu Türleri
Savant sendromunu üç tür altında inceleyebiliriz.
Dahi Savant
Bu kişiler inanılmaz bir kapasiteye sahiptirler. En öne çıkan özelliklerinden biri yüksek zekaya sahip olabilmeleri ya da bilişsel engelleri olabilmesidir.
Yetenekli Savant
Farklı alanlarda son derece yetenekli olan ya da yüksek derecede entelektüel engelleri olan savant sendromlu kişiler bulunmaktadır.
Detaylı Savant
Bu kişilerde savant sendromu ağırlıklı bir şekilde görülmez. Sosyal ilişkiler kurmakta zorlansalar da görsel hafıza konusunda çok iyi olabilirler. Ayrıca genel olarak belli bir alanda uzmanlaşırlar.
Sonuç
Sonuç olarak, bu sendroma sahip kişilerin üstün yetenekli fakat düşük bilişsel kapasiteli kişiler olduklarını söyleyebiliriz. Belli alanlarda deha örneği göstermelerine rağmen diğer alanlardaki eksiklikleri bunun böyle görünmesinin önüne geçebilir.
Anlayabileceğiniz üzere savant sendromu çok sık rastlanan bir sendrom değildir fakat özellikleri son derece çarpıcıdır. Bundan ötürü, teşhisi görece kolaydır.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Daymut, J. (2010). ¿Qué es el Síndrome del Sabio o Síndrome de Savant? Handy Handouts
- Muñoz-Yunta, J., Ortiz-Alonso, T., Amo, C., Fernández-Lucas, A., Maestú, F., & Palau-Baduell, M. (2003). El síndrome de savant o idiot savant. Rev Neurol
- Tárraga Mínguez, R., & Acosta Escareño, G. (2016). Síndrome de Savant: entre lo genial y lo ingenuo. http://mail.quadernsdigitals.net/datos_web/hemeroteca/r_1/nr_721/a_9677/9677.pdf
