Doğum Sonrası Ten Temasının Önemi

Doğum sonrası bebeğin annenin çıplak göğsüne yatırılması ve gereksiz bir ayrı kalmadan kaçınılması gerekir. Bu yazımızda ten temasının önemini keşfedin.

Ten temasının ne olduğu konusunda bir fikriniz var mı? Bebeği göğsüne yatırma veya kanguru koruması olarak da bilinen ten temasında, bebek annenin çıplak göğsüne yatırılır. Bu temas bebeğin doğumunun hemen sonrasında gerçekleşmelidir.

Burada ulaşılmaya çalışılan amaç anne ve bebeğin gereksiz yere ayrılmasının önüne geçilmesidir. Doğum sonrasında bebek başka hiçbir şeye ihtiyaç duymadığı için bu eylem dışındaki her şey bekleyebilir.

Anında ten teması ile çok süre geçmeden ten temasında bulunulması arasında fark vardır. İlki hemen doğumun ardından, ikincisi ise doğumdan yarım saat sonra gerçekleşir.

Bebeklerin doğumunun ardından hastaneler birtakım rutin prosedürler uygularlar. Yıkama, kilo ölçümü ve giydirilmenin ardından yenidoğanlara kimlik bilgilerinin yer aldığı bileklik ya da halhal takılır ve bebekler bir ısı lambasının altına yerleştirilirler.

Günümüzde ise hastaneler ten temasına da rutin prosedürleri arasında yer vermeye başladı. Öncelikle yukarıda bahsedilen prosedürler gerçekleştirildikten sonra, gereksiz müdahaleler ve acil olmayan düzenlemeler ertelenebiliyor. Tabii bunlar yapılırken özel ihtiyaçları olan bebekler ayrı tutuluyor. Bu özel durumlar haricindeki süreçlerde hastaneler artık ten temasını önceliklendiriyor ve geleneksel rutinleri ikinci plana atabiliyor.

Sezaryen doğumlarda bazı hastaneler ameliyat odasında ten temasının gerçekleşmesine izin verebilir. Babaların ya da annenin seçeceği başka birinin ilk teması gerçekleştirmesine izin veren hastaneler de bulunuyor.

Ten Temasının Tarihi

Bebeği annenin çıplak göğsüne yatırma yaklaşımı ilk kez 1979 yılında Kolombiya’nın başkenti Bogotá’daki San Juan de Dios Hastanesi’nde çocuk doktorları Edgar Rey ve Hector Martinez tarafından denendi. Bu prosedürü prematüre bebeklerin bakımı için gerçekleştirmeye başladılar.

Ülkelerindeki altyapı eksikliğinden ötürü, bu yaklaşımı geleneksel kuvözlere alternatif olarak geliştirdiler. Bunu yaparken anne kanguruların bebeklerini keselerinde taşımalarından esinlendiler.

Gelişmekte olan ülkelerde bu yöntem oldukça başarılı sonuçlar verdi. Enfeksiyon vakalarında düşüş gözlemlendi ve emzirme sürecinde kolaylaşmalar görüldü. Ayrıca bu yönteme başvuran kadınların özgüveninde de kayda değer bir artış oldu.

Güney Afrika’da Nils Bergman adındaki bir çocuk doktoru ve neonatalog bu yöntemi 80’lerde uygulamaya başladı. Bergman’a göre yenidoğanların hayatlarının ilk birkaç dakikası geri kalan hayatlarının nasıl olacağını belirliyordu.

Ten temasının önemi İnsan Doğumu ve Emzirme Bakımı İnisiyatifi’nin yayınladığı 10 madde arasında yerini almıştır. UNICEF ve Dünya Sağlık Örgütü’nün teşviğiyle bu inisiyatif dünya çapında da yayılım göstermiştir.

Tarihin her döneminde anneler çocuklarını korumuş, onlara ısı, sosyal uyarım ve beslenme gibi imkanlar sağlamışlardır. Fakat modern doğum yöntemlerinde anne ve bebek doğumun gerçekleştiği süreçte birbirinden ayrılmaktadır.

Ten Temasının Yararları

Pek çok çalışmada görüldüğü üzere, yenidoğanlar ile ten teması kuvöze göre çok daha faydalı bir yöntem.

• Ten teması yenidoğanların dış dünyaya daha kolay uyum sağlamasına yardımcı olur. Oksijen alımını, kalp ritmini ve nefes alışverişini iyileştirir. Ayrıca bebeklerin doğum sonrası ağlama sürelerinde de azalma görülür.
• Vücut ısısını dengeler.
• Emmeye alışmayı kolaylaştırır ve anne ile kurulacak bağın yoğunluğunu pekiştirir. New York’ta zamanında doğan ve prematüre doğan bebekler arasında yürütülen çalışmada bu sonuca varılmıştır. Katılımcı annelerin %72’si bebeğini emzirme niyetindeyken, bunlardan yalnızca %28’i bebeğini emzirebilmiş, geri kalanı ise biberon kullanmışlardır. Bebeğini emziren %28’lik kesim doğum sonrasında bebekleri ile direkt temasta bulunan annelerdir.
• Ten teması sayesinde annelere stres karşıtı etki yapan oksitosin hormonunun miktarı artar, rahimde daha verimli kasılmalar görülür ve doğumdan sonraki ilk süt daha çok gelir.
• Annenin vücudundaki mikroplara karşı bağışıklık ilişkisinin kurulmasına yardımcı olur.

Yenidoğanları Annelerinden Ayırmanın Etkileri

Bebekleri anneden zamanından önce ayırmanın bazı olumsuz sonuçları olabilir. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Bağlanma daha da zorlaşır: Annelerinden zamanından önce ayrılan bebekler annelerinin kokularını daha zor tanırlar.
• Doğum stresi daha zor atılır.
• Yenidoğanın metabolik olarak uyum sağlaması için gerekli enerji miktarı artar ve uyum süreci yavaşlar. Bu ayrılma bebeklerde hipotermiye yol açar ve damarlarda daralma görülür. Bu da daha fazla glukoz tüketimine ve kanda aşırı asit görülmesine neden olur.
• Annesinden zamanından önce ayrılan bebekler daha az uyur ve daha çok ağlarlar.
• Bu bebekler emmede de zorlanırlar. Bu “kutsal zamanı” kaçırdıklarında annelerinin göğüslerine kendi başlarına erişme şansını yitirirler.

Yenidoğanları Annelerinden Vaktinden Önce Ayırmanın Diğer Etkileri

Annesinden ayrılıp daha sonra tekrar onlara kavuşan yenidoğan hayvan yavrularının çoğu daha sonrasında anneleri tarafından reddedilmiştir. Hatta bazı durumlarda anneler bu yavrularını öldürürler. İnsanlarda durum daha az dramatik olsa da, bu yine de ciddiye almamız gereken bir durum.

İnsanlar 9 ay boyunca bebeklerine kavuşmayı ve annelik gururunu tatmayı beklerler. Daha sonrasında ne yazık ki beklenmedik bir şeyle karşılaşırlar: ayrılma. Çoğu anne bebeğini kucaklama ve onlarla vakit geçirme arzusuyla yanıp tutuşur. Bundan dolayı bu ayrılmanın nasıl bir hayal kırıklığına yol açacağı gayet açık.

Ayrıca doğum bebekler için stresli bir süreçtir ve bu sürecin ardından bir iyileşme süreci başlar. Bu yüzden de güvenli hissetmek için annelerine ve annelerinin nefesi, kalp ritmi gibi tanıdık seslere ihtiyaç duyarlar. Bundan dolayı, ten temasının önemini göz ardı edemeyiz. Bu hem anne hem de çocuk için pek çok yararı olan bir yöntem.

Tahmin edebileceğiniz üzere yeni anneler bunun öneminin çok daha farkında. Eğer gebeyseniz, kadın doğum doktorunuzla bir doğum planı yapmalısınız. Ayrıca doğum yapacağınız hastanedeki prosedürleri bilmenizde de fayda var.