Çocuklar İçin İşlevsel Gıdalar

Çocuklar için üretilen ya da yapılan işlevsel gıdalar, onların sağlıklarının gelişmesine yardımcı probiyotik ve prebiyotikleri içerir. Hadi bunları yakından inceleyelim!

İşlevsel gıdalar, besin değerlerinden bağımsız olarak sağlığı iyi yönde geliştirecek ya da hastalıklara yakalanma riskini azaltacak etkilere sahiptir. Bu yazımızda, çocuklar için işlevsel gıdaların neler olduklarını ve bunların etkilerini inceleyeceğiz.

Çocuklar İçin İşlevsel Gıdalar

İşlevsel gıdalar:

• Tamamen doğal,
• Bir teknoloji ya da biyoteknoloji aracılığıyla bir içeriğin eklendiği ya da çıkarıldığı,
• Bir ya da birden fazla içeriğin doğasının değişime uğradığı,
• Bir ya da birden fazla içeriğin biyoyararlanımının değiştirildiği,
• Yukarıdaki ihtimallerden herhangi birinin bir arada olabildiği gıdalardır.

Çocukların beslenmesinde kullanılan probiyotik ve prebiyotikler bu gruba dahil edilir. Probiyotik ve prebiyotik gıdalar, bağırsak florasını dönüştürerek çocukların sağlığına katkıda bulunur.

Ayrıca, probiyotik ve prebiyotiklerin birleşimden sinbiyotik gibi bazı gıdalar da meydana gelir ve bu gıdalar bağırsakta sınırlı sayıda bulunan bakterilerin seçici bir şekilde artmasını sağlar.

Probiyotikler

Probiyotik gıdalar sağlığa olumlu etkileri olan bakteri ve maya gibi canlı mikroorganizmaları barındırırlar. Probiyotik, yoğurtta, diğer mayalanmış süt ürünlerinde ya da fermente edilmiş et ürünlerinde bulunur.

En yaygın biçimde kullanılan bakteriler, laktobasil, streptokokus, bifidobakteriyum gibi laktik asit bakterileridir. Probiyotiklerin yararlı oldukları alanlar şunlardır:

• Daha dengeli bir bağırsak mikrobiyotasının oluşmasını sağlar ve bebeklerde rotavirüs ishalini önlerler.
• Reseptör ve bağlanma alanlarından dolayı hastalığa yol açan mikroorganizmalarla savaşırlar.
• Bağışıklık sisteminin tepkilerini koordine eden sitokin adlı proteinleri üretirler.
• İmmünglobulin A (IgA) salgılanmasını artırırlar.

Bugünlerde aşağıdaki durumlarda probiyotik gıdaların tüketilmesi sıklıkla tercih ediliyor:

• Atopik egzemanın önlenmesi ve tedavi edilmesi.
• Enflamatuvar bağırsak hastalığının tedavisi.
• Besin alerjilerinin önlenmesi.

Yoğurt

Özellikle yeterince süt içmeyen bebek ve çocuklarda, yoğurt kalsiyum ve diğer besin maddelerinin alımını artıran harika bir gıdadır.

Yoğurt, laktobasil bulgarikus ve streptokosus termofilus ile asitlendirilen ve koyulaştırılan bir tür mayalanmış süttür. Laktobasillerin yoğurda eklenmesiyle, dışkısal laktobasillerin oranı artar ve bu da yoğurdun yararlı bir etkisi olmasını sağlar.

İşlevsel Gıdalar: Probiyotik Eklenmiş Bebek Mamaları

Marketlerde prebiyotik, hem prebiyotik hem probiyotik ya da yalnızca probiyotik içeren bebek mamaları bulunur.

Avrupa Pediyatrik Gastroenteroloji, Hepatoloji ve Beslenme Topluluğu (ESPGHAN)’ın beyanında, bebeğin kendi bağırsak florasında farklı türde bakteriler olduğu için ilk kez katı gıdaya geçildiğinde tüketilen mamaya değil ama devam mamalarına probiyotiklerin eklenmesinin uygun olduğu belirtilmiştir.

Yeni doğanların bağışıklık sisteminin bu şekilde olmasından dolayı, yalnızca devam mamalarına probiyotikler eklenebilir.

Prebiyotikler

Çocuklar için işlevsel gıdalar kategorisine girebilecek bir diğer gıda türü de prebiyotikler. Prebiyotikler, belirli bağırsak bakterilerinin hareketlerini ya da artışını kontrol eden sindirilemeyen maddeler olduklarından dolayı sağlık için oldukça yararlıdırlar.

Endüstriyel gıdalardaki inulin ve fruktooligosakkaritler (FOS) hindibadan elde edilir. Fakat bu maddeler buğday, soğan, muz, sarımsak ve pırasada da bulunur.

Fruktooligosakkaritler bağırsak florasında bakterilerin gelişiminde oldukça önemli rol oynar. Bağırsaktaki fermentasyonları, asetik, propionik, bütirik gibi kısa zincirli yağ asitlerinin üretilmesini sağlar:

• Kolonosit için enerji kaynaklarıdır.
• Kalsiyum, magnezyum, çinko ve demirin biyoyararlanımını artırırlar.

İşlevsel Gıdalar: Prebiyotik Eklenmiş Bebek Mamaları

Karmaşık galaktooligosakkaritler (GOS) açısından zengin olan anne sütü, bifidobakterilerin gelişimini sağlayan doğal bir prebiyotik görevi görür. Bundan dolayı, anne sütünü taklit eden prebiyotikli bebek mamaları bulunur.

FOS ve GOS içeren bebek mamaları, bağırsağın hem üst kısmında hem alt kısmında bulunan, bebeğin vücudunda hali hazırda yer alan bifidobateri ve laktobasillerinin artmasını sağlar. Her çocuğun bağırsak florası farklı olduğu için başlangıç ve devam mamaları ve destekleyici mamalarda prebiyotikli ürünler tercih edilebilir.