Bir Çocuk Kaç Yaşındayken Çatal Bıçak Kullanabilir?

12 aydan sonra çocuklar katı gıda yemeye başladıklarında onları düzgün bir şekilde çatal bıçak kullanabilmeleri için eğitme fırsatı doğar. Bu becerinin gelişimi ve özellikle neye bağlı olduğu hakkında bilgi edinin. 
Bir Çocuk Kaç Yaşındayken Çatal Bıçak Kullanabilir?

Son Güncelleme: 19 Temmuz, 2020

Yarı katı gıdaları yemeye başladıktan ve bazı motor becerileri geliştikten sonra yavaş yavaş çocukların çatal bıçak kullanmayı öğrenmelerine yardımcı olmak önemlidir.

Bu motor becerinin gelişimi, çocuğun sinir sisteminin gelişimine bağlıdır. Bu durum çeşitli faktörlere bağlı olduğundan tüm çocuklar için aynı şekilde gerçekleşmez.

Küçükler pratik yaptıkça çatal bıçak kullanımına aşina hale gelecekler. Böylece motor koordinasyon becerileri sıra dışı bir şekilde daha fazla gelişecek.

Çocukların çatal bıçak kullanmaya başladıklarında elde ettikleri avantajlardan biri de yazmayı öğrenirken kolay ilerleme kaydetmeleridir. Çocukların ebeveynleri ya da bakıcıları bu aletleri kullanma konusunda yeterince motor kontrol elde ettiklerinden emin olmalıdırlar.

Bu noktaya gelene kadar onlara yardım etmek çok önemlidir.

Çocuklar ne zaman çatal bıçak kullanmaya başlar?

Çocuklar, belirli görgü, davranış ve alışkanlıkları ebeveynlerinden ve diğer yetişkinlerden öğrenirler. Parmakla yemeği dürtmek, ağzı kapatmadan yemekleri çiğnemek gibi izin verilmemesi gereken bazı şeyler vardır. Çocukların bu tür davranışları tekrar etmeleri durumunda, bu davranışları düzeltilmeli ve bunları yapmaktan kaçınmaları gerektiğini anlamalılar.

Alışkanlıkları veya belli rutinleri erken yaşlarda edinmek faydalıdır. Bir masada otururken çatal bıçak kullanmak da bu alışkanlıklardan biridir. Ancak çocuklar aynı anda hem çatalı hem de bıçağı kullanmak zorunda bırakılmamalıdır.

12-18 aylık arasındaki dönemde çocuklar kendi başlarına beslenmeye başlarlar. Bu nedenle, çatal bıçak kullanma alışkanlığı, özellikle de çatal kullanmak zaten bu dönemde onlara aşılanmış olmalıdır.

sebze çatal bıçak çocuk

Başlangıçta çorba ve püreler için kaşık kullanımıyla başlanmalı, süreç yavaş yavaş kademeli olarak ilerlemelidir. İlk aşamalardan sonra kaşığın yanına çatal da eklenir. Son olarak daha fazla beceri kazandıklarında bıçak kullanmaya da başlarlar.

Yemek yerken çatal bıçak kullanmak günlük bir alışkanlık olmalıdır. Böylece çocuklar etkili bir öğrenim süreci yaşayacaklar. Kullandıkları çatal bıçağın ağırlığı, boyutu ve hatta malzemesi uygun olmalıdır.

Çatal bıçak kullanmayı planlarken, belirli özellikleri dikkate almak gerekir. En azından çocuk iki yaşına gelene kadar kavramasını kolaylaştırmak için bu aletlerin sapları geniş olmalıdır. Yapıldıkları malzeme ise kaymaz kauçuk olmalıdır.

Kullanımlarına uygun materyaller

Meraklı ve huzursuz oldukları bu dönemde çocuklar, çatal bıçağı ısırmaya, bölmeye ve hatta bazı parçaları yutmaya kalkışabilirler. Bu nedenle sert plastik gibi malzemelerden kaçının. Bu plastik aletlerin parçaları çocukların sağlığı için zararlı olacaktır. Ayrıca, bu tür malzemeler, söz konusu yiyecekleri kesmek ve delmek olduğunda çok isabetli değillerdir.

Metal aletler, çocukların sağlığı açısından zararlı olmadıkları için en çok tavsiye edilendir. Bıçak türüne gelince, çatalın yanında yalnızca gıda parçalarına dokunmaya yarayacak bir bıçakla başlangıç yapmak uygun olacaktır.

Bu arada, yetişkin birey, yiyecekleri doğrayarak ve her iki gerecin de kullanımını kolaylaştırarak sürece yardımcı olmalıdır.

“Ebeveynler çocukların bu gereçleri kullanırken yeterince motor kontrol elde ettiklerinden emin olmalıdırlar. Bu noktaya gelene kadar onlara yardım etmek çok önemlidir.”

Çatal bıçak kullanımı için tavsiye edilen yaşlar

Dört – altı yaş arasında çocuklar tavuk, et, sebze gibi daha katı yiyecekleri kesmek için bıçak kullanmaya başlayabilirler. Bu nedenle, malzemenin türü, o dönemde ortaya çıkan kullanımla ve ihtiyaçlarla uyum içinde olmalıdır.

Altı yaşına geldiklerinde çocuklar, bıçağı ve çatalı birlikte kullanmalıdırlar. Bazen ikisini bir arada kullanırken koordinasyon konusunda zorlanırlar. Endişelenecek bir şey yoktur, bu normaldir.

Bu süreç, ebeveynler, daha fazla sabır ve gözetimle, çocuklarının hayatındaki bu yeni meydan okumaya eşlik ettikleri sürece çok daha kolay hale gelir.

çatal bıçak tabak çocuk sinirli

Uygulama için fırsatların neler olduğunu öğrenmek

Bu yeni gereçlerin kullanımıyla birlikte ebeveynler çocuklarına aşağıdakiler de dahil iyi alışkanlıklar aşılamalıdırlar:

  • Bu araç gereçleri kullanırken ellerinin duruşu.
  • Bir yandan yemek yemek.
  • Gereçleri yalamamak.
  • Bıçağı tutmak için sağ eli, çatalı tutmak için sol eli kullanmak. Çocukların solak olması durumunda tam tersi geçerlidir.
  • Makarna gibi yumuşak yiyeceklerin bıçakla değil, doğrudan çatalla kesilmesi gerektiğini unutmayın.

Çocuklar başkalarını taklit ederek öğrenirler ve yaşamlarının ilk yılları öğrenmeleri için çok önemlidir.

Ebeveynlerin çocuklarla birlikte aynı zamanda yemek yemeleri ve düzgün bir şekilde çatal bıçak kullanmayı sürekli onlara göstermeleri gerekir. Çocuklar onları, aynı eylemleri daha sonra tekrarlamak üzere izliyor olacaklardır.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • María José Mas. (2018) La aventura de tu cerebro: El neurodesarrollo de la célula al adulto. Next Door Publishers.
  • Sacrey, L R; Karl, J M; Whishaw, I Q (2012) Development of rotational movements, hand shaping, and accuracy in advance and withdrawal for the reach-to-eat movement in human infants aged 6-12 months. Infant Behav Dev, 35(3): 543-60.
  • Fewtrell, M; Bronsky, J; Campoy, C; Domellöf, M; Embleton, N; Fidler Mis, N et al (2017) Complementary Feeding: A Position Paper by the European Society for Paediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition (ESPGHAN) Committee on Nutrition. J Pediatr Gastroenterol Nutr, 64(1): 119-32.

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.