Çocuklarda Gece Terörü
Pek çok çocuk gece uyurken kabus görür. Genellikle uyanıp anne ve babaları tarafından sıkı bir kucaklamayla sakinleşince bu kabusların etkisinden kurtulurlar. Ancak bazı ufaklıklar gece terörü adı verilen durumu yaşarlar. Bu rahatsızlığın görüldüğü çocukların anne ve babaları doğal olarak onların bu tür uyku bozukluklarına meyilli olup olmadıkları konusunda endişe duyarlar.
Gece terörü kabusa benzeyen ancak ondan çok daha uzun süren ve çocukların aşırı derecede korkmalarına neden olan bir rahatsızlıktır. Çocuklar uyanık gibi görünseler de aslında o anda uykudadırlar.
Çocuklarda görülen gece teröründen dolayı anne ve babaların ciddi derecede korkmaları son derece normal bir durumdur. Ancak bu durumun ortaya çıkmasına neden olan tıbbi bir rahatsızlık yoksa aslında endişe etmeye gerek yoktur. Uyurgezerlik ya da kabus görme gibi bu problem de genellikle çocuğun sağlık durumu ile ilgili değildir.
Gece Terörü
Uyku, içinde farklı aşamalarda farklı problemlerin görüldüğü karmaşık bir olgudur. Bu tür problemler genel olarak parasomnia olarak adlandırılmaktadır. Çocukluk dönemi parasomniler arasında en yaygın olanları pediyatrik insomni, uyurgezerlik, uykuda konuşma, kabus görme, gece terörü ve huzursuz bacak sendromu olarak sıralanabilir.
Çocuklarımızın uykuları farklı aşamalar içerir. Rüyaların en çok görüldüğü bölüm REM aşamasıdır. Ancak gece terörünün REM dışındaki bölümde ortaya çıktığının altını çizmek gerekir. Bu problemler genellikle uykuya daldıktan 2 – 3 saat sonra, en derin REM dışı aşama ile REM’e geçiş aralığında, rüyaların ortaya çıktığı bölümde görülür.
Gece terörü süresince çocuk yatağında kalkıp oturabilir, çığlık atabilir ya da ev içinde korku içinde koşuşturabilir. Ancak birkaç dakika sonra sakinleşir ve rahat bir biçimde uykusuna geri döner.
İnanılmaz gibi görünse de ufaklıklar gece terörünü yaşadıkları bu bölümleri uyandıklarında hatırlamazlar. Durum böyle olsa da, anne ve babalar çocuklarının bu denli korku yaşadıklarına şahit oldukları için derin bir endişeye kapılırlar.
Kabusla Gece Terörü Arasındaki Farklar
Kabuslar sadece uykunun REM bölümünde görülür. Ancak gece terörü NREM olarak adlandırılan REM dışında kalan uyku bölümünde ortaya çıkar. Bu aşama çocuğun uykuya daldığı ve gecenin ilk üçte birlik bölümüne denk gelir.
Eğer bir çocuk kabus görmüşse, anne ve babası oturup onunla konuştuğunda bir süre sonra sakinleşecektir. Ancak eğer çocuk gece terörünü yaşıyorsa, anne ve babası yanına geldiğinde onlara herhangi bir reaksiyon göstermeyecektir. Ufaklık gözleri açık olsa dahi yatağında oturabilir ancak anne ve babasının orada olduklarını bilemez ve göremez. O nedenle böyle bir durumda çocuğu uyandırmak doğru değildir.
Eğer bir çocuk kabus görmüşse, ertesi gün bu kabusu mutlaka hatırlayacaktır. Ancak eğer gece terörünü yaşamışsa, bunu gören insanlar ne olduğunu anlatması konusunda ısrarcı olsalar bile hiçbir şey hatırlamayacaktır.
Gece Terörünün Nedenleri
Uzmanlara göre gece terörü, uyku esnasında Merkezi Sinir Sisteminin (MSS) aşırı derecede aktif hale gelmesinden kaynaklanmaktadır. Bu durum genellikle, üç ila dört yaşlarındaki çocuklardan ergenlik yaşlarına kadar olan dönemde görülmektedir. Çocuklar bu rahatsızlığı aşırı derecede yorgun ya da hasta olduklarında daha sık yaşarlar. Bunlara ek olarak bir ilaç kullandıklarında ya da kendi evlerinden başka bir evde uyuduklarında da bu problemi yaşama olasılıkları yükselir.
Gece Terörü İle Karşı Karşıya Kaldığımızda Ne Yapmalıyız?
Anne ve babalar genellikle gece terörü sorunu ile yüzleştiklerinde son derece korkarlar ve ne yapacaklarını bilemezler. Bu aşamada dikkat edilmesi gereken en önemli konu, çocuğun bu rahatsızlığı yaşadığı esnada onu uyandırmamaktır. Çünkü eğer uyanırsa şaşıracak ve büyük bir olasılıkla nerede olduğunu bilmeyecektir.
Yapılması gereken en iyi şey gece terörü bitene kadar beklemek ve bu süre boyunca ufaklığın yataktan düşmesine ya da kendine bir şekilde zarar vermesine engel olmaktır. Normal şartlarda bu durum birkaç dakika kadar sürer ve sonrasında çocuk rahat bir biçimde uykusuna geri döner.
Gece terörü probleminin herhangi bir tedavisi yoktur. Ancak yine de bu durumu yaşayan bir çocuğun aktivitelerini ve sorumluluklarını azaltmayı deneyebiliriz. Çünkü çocuk aşırı derecede yorgun ya da stres altında olabilir. Ayrıca yatmadan önce şiddet içerikli filmler izlemesini ya da onu etkileyebilecek oyunlar oynamasını da engelleyebiliriz. Bu sayede ufaklığın gece terörü yaşama olasılıklarını mümkün olduğunca düşük seviyelere çekmiş oluruz.
Eğer gece terörü düzenli bir biçimde tekrarlanıyorsa, bir çocuk doktoruna gitmeniz gerekecektir. Böylelikle çocuğun herhangi bir uyku bozukluğu yaşayıp yaşamadığı ortaya çıkacaktır.