Çocukların Kitap Okumaktan Nefret Etmesi İçin 9 Neden
Ebeveynler, çocukları kitapların büyüleyici dünyası ile tanıştırırken bazı hatalar yapabilirler. İtalyan yazar ve öğretmen Gianni Rodari’ye göre, çocukların kitap okumaktan nefret etmesi için pek çok yol vardır. Ne yazık ki, hepimiz bu tuzaklara zannettiğimizden daha fazla düşüyoruz.
Kitap okumanın hem çocuklar hem de ebeveynler için inkar edilemez pek çok faydası vardır. Daha pek çok şeyin yanında; iyi iletişim kurmayı sağlar, kelime haznemizi genişletir, ifade yeteneğimizi geliştirir, hayal gücünü teşvik eder, odaklanmayı iyileştirir ve öğrenmeyi kolaylaştırır.
Kişisel olarak keyif almanın yanında yukarıda saydığımız nedenler yüzünden de ebeveynler, çocuklarına okuma alışkanlığı kazandırmak için farklı stratejilere başvurur. Kötü haber ise, bu stratejilerin her zaman işe yaramayabileceği hatta başarısızlıkla sonuçlanabileceğidir.
2017’de ölen yazar Gianni Rodari’ye göre, ne kadar çelişkili gelse de bu yöntemlerden bazılarını kullanmak, çocukların okumaktan nefret etmesi ile sonuçlanabilir. Peki bu nasıl gerçekleşir? Bunun için, ilgi yerine kaçınma yaratacak bazı basit hatalar yapmanız yeterlidir.
Çocukların Kitap Okumaktan Nefret Etmesi İçin 9 Neden
Rodar, okumak başta olmak üzere öğretim alanına çok büyük katkılarda bulunmuştur. Ayrıca, çok iyi bir çocuk kitabı yazarıdır. Birçok makalesi 1960 ve 70’lerde İtalyan basınında yayımlanmıştır.
Hayal gücünün Grameri (The Grammar of Fantasy) gibi ünlü makalelerinde ebeveynlere, öğretmenlere ve öğrencilere hikaye yazmakla ilgili tavsiyelerde bulunmaktadır. Bununla beraber, insanların eğitim sürecinde yaptığı hatalara da parmak basmaktadır.
Bu eserlerinden birisi de Çocukların Okumaktan Nefret Etmesi İçin 9 Yol isimli eseridir ve şu başlıkları içermektedir:
1. “Bir Kitabı Televizyon İzlemeye Alternatif Olarak Sunmak”
Rodari’ye göre, bir eğlence aracını başka birisiyle değiştirmek, amaca ters etki yapacak bir eylemdir. Bu yöntemle yapacağınız tek şey ikisinin birbiri yerine geçen şeyler olduğu hakkında yanlış bir algı oluşturmaktan başka bir şey değildir.
2. “Kitabı Çizgi Romana Alternatif Olarak Sunmak”
Rodari, çocukların çizgi roman okumayı sevmesinin, diğer kitapları da okumayı seveceği anlamına gelmediğini söylemektedir. Eğer çocuğunuz çizgi roman okumayı seviyorsa ve başka kitaplar okumak istemiyorsa, bu onun sadece bu kitapları okumayı sevdiği anlamına gelir.
3. “Çocukların Eskiden Daha Çok Kitap Okuduğundan Bahsetmek”
Bugünün çocuklarını, önceki jenerasyonla yani meşhur Y kuşağı ile karşılaştırmaktan kaçınmalısınız. Onlar tamamen farklı bağlamda ve farklı araçlar ile büyüdükleri için, yaşam stillerinin farklı olması da çok doğaldır.
4. “Çocukların Dikkatini Dağıtacak Çok Şey Olduğuna İnanmak”
Çocukların boş zamanı olması, bunu okumaya ayıracakları anlamına gelmez. Bu daha çok, kitapların kültür ve ailedeki yeri ile ilgili olarak gelişecek bir durumdur.
5. “Kitap Okumayı Sevmiyor Diye Onu Eleştirmek”
Kitap okumayı sevmemek çocuğunuzun suçu değildir. Evinde gazete bile okunmayan pek çok aile vardır ve yine de çocuklarının okumaya ilgili olması konusunda çok talepkar olurlar. Rodari, bu konuda devlet, okul sistemi ve “yüksek kültür”ü suçlamaktadır. O bunun “pedagojik görevler için her zaman fazla aristokrat” bir bakış açısından kaynaklı ortaya çıktığını söylemektedir.
6. “Kitabı Bir İşkence Aracına Dönüştürmek”
Yazar, kitap okumanın eğlenceli bir şeydense “daha ciddi” bir aktivite gibi yansıtıldığını düşünmektedir. Ona göre, bunu yapmak çocuğa karşı kitabı bir işkence aracına dönüştürmekten başka bir şey değildir.
7. “Çocuğunuza Kitap Okumayı Reddetmek”
Çocuğunuza kısa bir hikaye ya da şiir okumak, çocuğunuz çok küçükken bile onun kitaplara karşı bir sevgi geliştirmesi için harika bir yol olacaktır. Bu ayrıca, onun iletişim kurma becerisini de geliştirir ve onu okumaya alıştırmak için harika bir yöntemdir.
8. “Ona Yeterince Seçenek Vermemek”
Ebeveynlerin yaptığı bir diğer hata da çocuğa belli bir kitabı verip daha sonra çocuk bu kitabı okumak istemediğinde onun kitap okumayı sevmediği sonucuna varmaktır.
Kendinizi onun yerine koyun. Karşınıza çıkan ilk kitabı alıp okuyor musunuz? Peki çocuğunuza niye okuyacağı kitabı seçme şansı tanımıyorsunuz?
9. “Onu Okumaya Zorlamak”
Bu, çocukların kitap okumaktan nefret etmesi için en etkili yöntemdir. İnsanların, yapmaya zorlandıkları şeyler kadar nefret ettikleri çok az şey vardır. Hatta bu durum, başta yapmaya karşı tutkulu oldukları şeyler için de geçerlidir.
Bir insan bir aktiviteyi sadece eğlendiği için yaparsa onu yapmaktan hoşlanmayı asla bırakmaz. Öte yandan, eğer bu aktivite bir iş ya da görev gibi yapılıyorsa, özgürlüğünü sınırladığını hisseder ve ondan hiç keyif almaz.
“Yıllardır söylendiği gibi, bir ağacın mevsimi dışında yanlış koşullarda çiçek vermesini sağlayamayacağınız gibi, bir çocuğu mecbur ederek de ona hiçbir şey kazandıramazsınız.”
–Gianni Rodari–
Eğer bir ebeveynseniz ve çocuğunuzun okuma alışkanlığı olmasını istiyorsanız, yukarıda değindiğimiz noktaları mutlaka değerlendirin. Çocukların kitap okumaktan nefret etmesi için 9 yol, bir uzman taradından ortaya atılmış ve kesinlikle geçerli olan yöntemlerdir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Rodari, G. (2002). La gramática de la fantasía. Booket.