Çocuklara Okumayı Öğretmek İçin En Uygun Yaş

Çocuklar büyüdükçe, anne ve babalar çocuklarına okumayı öğretmek için ideal yaşın kaç olduğunu merak etmeye başlarlar. Fakat, çocukların gelişimini etkileyecek pek çok farklı faktör vardır.
Çocuklara Okumayı Öğretmek İçin En Uygun Yaş

Son Güncelleme: 04 Eylül, 2019

Çocuklara okumayı öğretmek için en uygun yaş hangisidir? Bu sorunun yanıtı her bir çocuğun becerisine ve olgunluğuna göre değişiklik gösterebilir. Çocukları bu konuda acele ettirmek ya da onlara baskı uygulamak ters etki yaratabilir ve hatta onları sinirlendirebilir.

Bilmeleri Gereken İlk Şey: Konuşmak

Çocuklar öncelikle dile temel anlamda hakim olmalılar. Yani konuşmayı bilmeli ve duyduklarını anlayabilmeliler.

Çocukların böyle bir şeyi öğrenmeye hazır olup olmadıklarını anlamak için olgunluk da önemli bir faktördür. Çocuklara okumayı öğretmek için, onların belirli bir psikolojik ve bilişsel gelişim düzeyine ulaşmalarını beklemelisiniz.

Çocukların sesler çıkarmaya başladıkları zamanla, anlaşılır bir şekilde konuşmaya başladıkları zaman arasında azımsanamayacak kadar uzun bir süre vardır. Bu sürenin uzunluğu her çocukta değişiklik gösterebilir. Çocukların yazı dilini anlayabilmeleri için, ileri derecede bir entelektüel seviyeye sahip olmaları ve bu zorlu sürecin üstesinden gelmek için çaba sarf etmeleri gerekir.

Çocuklara Okumayı Öğretmek İçin Kaç Yaşına Kadar Beklenmesi Gerekir?

Üç ile beş yaşları arasında, çocuklar yazı dili ile haşır neşir olmaya başlarlar. Gördüklerini kopyalama egzersizleri, oyunlar, çizimler, bazı harf ya da -özel isimler gibi- kelimeleri öğrenmek çocukların yazılı dile olan ilgisini artırabilir. Bu yaşlarda, bazı işaretleri ve harfleri bilmek, ve kalem kullanmaya başlamak fazlasıyla yeterlidir.

Normalde, çocukların okuma yazma aktiviteleri altı yaş dolaylarında başlamalıdır. Bu yaşlardaki becerilerine göre, çocukların ilerleme kaydetmeleri hızlı ya da yavaş gerçekleşebilir.

Çocuklara okumayı öğretmeye başlamak için öncesinde değerlendirmeniz gereken faktörler şunlardır:

  • Motor gelişimi
  • Görme ile ilgili yetiler
  • Geniş kelime dağarcığı
  • Dinleme yetisi
  • Öğrenmeye ilgi
Çocuklara okumayı öğretmek

Çocuklara Okumayı Öğretmek İçin Erken Davranmak Ters Tepebilir Mi?

Günümüzde hayat artık çok hızlı akıp gitmeye başladığı için, çocuklar da her şeye daha hızlı adapte oluyorlar. Devir harekete geçme devri. Fakat unutmayın ki, bazı süreçleri hızlandırmaya çalışmak ters tepebilir.

Bir şeyleri hızlandırmaya çalışmak, çocukları sinirlendirebilir.  Bununla birlikte çocuklar, genellikle 12 yaşın üzerindeki çocuklarda görülebilecek bazı sorunları yaşayabilirler. Bu sorunlar, çoğunlukla anlama ve ifade ile ilişkili sorunlardır.

“Okumayı öğrenebilmek için çocukların gerekli psikolojik ve bilişsel gelişmişlik seviyesine ulaşmış olmaları gerekir.”

Konuşma dilinden yazı diline geçiş önemli bir sıçramadır. Bu geçişte, çocukların belirli sesleri ayırt edebiliyor olmaları gerekmektedir.

Tabii ki, iki farklı harfi birbirinden ayırt edebilmek farklı bir durumdur. Bu durum çocuk için en başta kafa karıştırıcı ve soyut gelebilir. Bundan dolayı, bu süreci fazla hızlandırmaya çalışmak çocukları demotive edebilir.

Grafomotor Becerilerin Başlangıcı

Geleneksel metot da, yapısalcı teori de grafomotor aktivitelerin genelde 3 yaş civarında başladığını belirtir. İlkokulda bu süreç , kelimeleri birbirinden ayırt etmekle ve onları yazmaya çalışmakla başlar.

Çocukları Okumayı Öğretmek İçin Motive Etmek Çok Önemlidir

Çocukları amaca yönelik motive etmek ebeveyn ve öğretmenlerin görevidir. Bunu yaparken çocukların baskı altında hissetmemelerini sağlamak da çok önemlidir.

Beş yaş dolaylarında çocuklar rutin görevleri yerine getirebilir, sosyal becerilerini geliştirebilir ve diğer çocuklarla oyun oynayıp beraber çalışabilirler. Her şeyi başarabilirler fakat bunu sağlamanın püf noktası her şeyi onların hızına uygun şekilde yapmaktır.

Çocukların çoğu şeyi taklit etme huyu vardır. Ebeveynlerinin okuyup yazdıklarını gördüklerinde buna özenebilirler. Kendi isimlerindeki harfleri tanıyabilir ve yazmayı deneyebilir ya da büyükanne ve büyükbabalarına veya arkadaşlarına mektup yazmaya çalışabilirler.

O halde, çocuklara okumayı öğretmek için en uygun yaş hangisidir? Bu sorunun yanıtı her bir çocuğun becerisine ve olgunluğuna göre değişiklik gösterir.

Çocukların Yaratıcılıklarını Nasıl Harekete Geçirirsiniz?

Çocukların erken yaşta okumayı sökmelerini sağlamak için yapabileceğiniz bazı şeyler vardır. Bu basit aktivitelerle yaratıcılıklarını harekete geçirebilirsiniz:

  • Onlara güzel hikayeler okuyun.
  • Onlara harfleri öğretin ya da onlarla kelime oyunları oynayın.
  • Farklı içerikleri olan ya da farklı oyunlar barındıran kitaplar sunun.
  • Yazı yazmaları ve resim çizmeleri için malzemeler alın.

“Çocukların çoğu şeyi taklit etme huyu vardır. Ebeveynlerinin okuyup yazdıklarını gördüklerinde buna özenebilirler.”

Tüm bunların merkezinde çocukların bunlardan keyif alabilmeleri yatıyor. Eğer keyif alırlarsa, kitap okumanın muhteşem dünyasına dalabilir ve hayatları boyunca böylesi güzel bir alışkanlık edinebilirler.

Okuduğu kitabın içinden harfler çıkan küçük kız

Kelimeleri düzgün ifade ve telaffuz edebilen, ne dediklerini anlayan çocuklar okumaya hazırdırlar. Aşağı, yukarı, önce, sonra, sol ya da sağ gibi kavramları anlayabiliyorlarsa, okumaya başlamak onlar için çok daha kolay olacaktır.

Kalem tutabilip kalemi kağıda ne kadar bastırabileceklerini ayarlayabiliyorlarsa, yakın zamanda okumaya ve yazmaya başlayabilirler. Bundan sonra, hayal güçlerini ve yaratıcılıklarını besleyecek her türlü etkinlikle onlara harfleri öğretebilir ve ardından cümlelerle devam edebilirsiniz.

Önemli olan, çocukların öğrenme hızına göre hareket etmek ve onların baskı altında hissetmemesini sağlamaktır.


Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.


  • Aguirre, R. (2004). La lectura y la escritura en la escuela. En J. Peña González y S. Serrano de Moreno (Comps.), La lectura y la escritura en el siglo XXI (pp. 70-79). Mérida. Venezuela: CDCHT – ULA.
  • Cassany, D. (1996). Describir el escribir. Cómo se aprende a escribir. Barcelona, España: Pai-dós Ibérica S. A.
  • Fons, M. (2001). Enseñar a leer y a escribir. En Didáctica de la lengua en la educación infantil. Monserrat, Bigas y Monserrat Correig (Edits.) pp. 179-212. Madrid: SÍNTESIS, S. A.
  • Villalobos, J. (2006). La lectura y la escritura como herramientas para el desarrollo del cono-cimiento y aprendizaje. En J. Peña González y S. Serrano de Moreno (Comps.), La lectura y la escritura. Teoría y práctica (pp. 33-58). Mérida. Venezuela: Consejo de Desarrollo Científico Humanístico y Tecnológico y Consejo de Estudios de Postgrado Universidad de Los Andes.
  • Vygotsky, L. (1979). El desarrollo de los procesos psicológicos superiores. Barcelona: Grijalbo.

Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.