Okul Organizasyonu Teorisi ve Özellikleri
Öncelikle, genel olarak organizasyon ile ne demek istediğimizi açıklayacağız. Daha sonra, temel özellikleri ile birlikte okul organizasyonu teorisinin ne anlama geldiğini anlatacağız.
Organizasyon ne demektir?
Sözlüğüne göre, organizasyon “organize olma eylemi ya da süreci” anlamına gelir.
Bir organizasyon, bir sebepten dolayı bir araya gelen bir grup insan demektir. Ayrıca, bazı ortak hedefleri bulunur. Birbirleriyle iletişim kurarlar ve hem bireysel hem de ortak bazı faaliyetler yürütürler.
Bazı organizasyonlar daha spontan, bazıları ise daha resmidir. Yani, bazıları oldukça açık ve resmi, bazıları ise iyi tanımlanmış hedeflere sahip ve daha az resmi özelliğe sahiptir.
Okullar; somut faaliyetler, belirli prosedürler ve önceden belirlenmiş hedefler etrafında bir yapı inşa eder.
Okul organizasyonu teorisi
Okul organizasyonu teorisi derken, belirli görevleri ve etkinlikleri yapan ve iyi tanımlanmış bir yapıya sahip olan resmi bir kuruluş olan bir eğitim kurumuna atıfta bulunulur. Ek olarak, bu kurumun sahip olabileceği birçok farklı rota bulunur.
Okullarda verilen eğitim, içerdiği unsurlar ve beraberinde gerçekleşen süreçler, okul organizasyonu teorisinin temelini oluşturur. Ardından, bunların nasıl kullanılacağına karar verilir.
Okul organizasyonu teorisinin özellikleri
Pek çok farklı okul organizasyonu vardır. Ancak bunların hepsinin bilime dayandığı konusunda herkes hemfikirdir. Ek olarak, hepsi de iş dünyasındaki teorileri kullanırlar ve onları okullara uyarlarlar.
Özetle, okul organizasyonu teorisi okulların bir öğrenme yeri olmasına dayanmaktadır. Bir okulun farklı bölümlerinin birlikte nasıl çalışması gerektiğini anlatmaya çalışırlar.
Bu anlamda, okul organizasyonu teorisi sadece organizasyonun kendisi ile sınırlı değildir. Aynı zamanda okulun nasıl geliştirilebileceği ve daha iyi çalışabileceği konusu ile de ilgilenirler.
Okulları oluşturan şeyler; hem insani hem de maddi kaynakları içeren bölümler, yöneticiler ve yasa koyuculardır. Hepsinin öğrencilere yardım etmek için birlikte çalışması gerekir.
Okul organizasyonu hakkında farklı teoriler bulunur. Neye odaklanmak istediklerine bağlı olarak, belirli konulara az ya da çok vurgu yaparlar.
Farklı okul organizasyonu teorileri
Varoluşçu teoriler
Başlangıç noktaları, okul organizasyonlarının varlığı sorusuna cevap vermektir.
- Organizasyonun yokluğu. Bu grupta, okulun içinde kuralların olmaması gerektiği fikri hakimdir. Okuldaki kurumlar dürtüler ile çalışır.
- Esnek organizasyon. Kurallar ve eğlence arasında denge kurulabilmesi gerektiğini savunur.
- Resmi organizasyon. Burada işlevsel okullara sahip olmanın temelinin, kuralların ve otoritenin varlığına dayandığına inanılır.
Klasik teoriler
Burada insanların, mekanik bir yapının birer parçası olduğuna inanılır. İnsanlar birleşerek süreci işler hale getirirler.
- Fizyolojik organizasyon teorisi. Bu, emeğin ve etkinliğin paylaşımını savunan Taylorist modele dayanmaktadır. Ancak bu şekilde okulun başarılı ve üretken olacağı düşünülür.
- Bölümlendirme teorisi. Bu teori, “böl ve yönet” yöntemini içerir. Yerine getirilmesi gereken işlerin paylaşımı, insanların becerilerine göre yapılmalıdır.
Yeni teoriler
Yeni teoriler daha çok insan faktörüne ve insanların nasıl hissettiğine odaklanmaktadır. İş ve etkinlikler yapılırken herkesin nasıl hissettiğine odaklanılır.
- Elton Mayo modeli. İnsani ilişkiler organizasyonları doğrudan etkiler.
- Merton modeli. Organizasyonlar başarılı olur, çünkü insanlar çalışırken ve öğrenirken olmaları gerektiği gibi davranırlar.
- Selznick modeli. Bu model, herkesin sorumluluk sahibi olmasının önemini vurgulamaktadır.
- Gouldner modeli. Daha az problemle karşılaşmak için bazı genel kurallara sahip olmak önemlidir. Ayrıca, bu kurallar kişilere bağlı olmamalıdır.
- Yorumlayıcı teori. Bu teoride, öznel değerlere ve inançlara sahip olmak önemlidir.
- Politik teori. Bu teori, bireylerin siyasi gruplarının ve fikirlerinin organizasyonları tanımladığını belirtir.
Sonuç
Sonuç olarak, bu yazımızda size okul organizasyonu teorisindeki farklı yaklaşımları açıklayıcı bir şekilde anlatmaya çalıştık. Çünkü bu teoriler, karmaşık bir yapıya sahip olan okulları daha iyi anlamamıza yardımcı olurlar.
Uzun lafın kısası, teorilerde de önerildiği gibi okullar insanları vazgeçilmez bir unsur olarak görmelidir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Cardona Andújar, J., (2001). Elementos de teoría organizativa de centro escolar. Sanz y Torres editorial.
- Evolución de la organización escolar. Recuperado en http://ocwus.us.es/didactica-y-organizacion-escolar/organizacion-del-centro-escolar/temas/1/pagina_08.htm