Neden Ergenlik Çağındaki Çoğu Genç Sabah İnsanı Değildir?
Sabah erkenden alarma ihtiyaç duymaksızın kalkıp hemen güne başlayan insanları hepimiz biliriz. Bir de sabah saatlerinde oldukça güçlük çeken ve güne başlamak için zamana ihtiyaç duyan insanlar vardır. Bu farklılıkların sebebi biyolojik saatimizdir ve bu sadece yetişkinlere özgü değildir. Ergenlik çağındaki gençlerin de bazıları sabah insanıyken bazıları gece insanıdır. Her ikisinin de kendine has özellikleri ve ihtiyaçları vardır.
Ergenler hala genç ve bizim sorumluluğumuzda oldukları için genellikle sıkı kurallara uymak zorundadırlar. Örneğin, belli bir günlük rutini izlemek zorundadırlar ve eğer bunu yapamazlarsa onların tembel olduklarını düşünürüz . Gelgelelim bu onların suçu değildir. Onların kontrolünde olmayan biyolojik faktörlerle ilgilidir.
Sabah insanı ve gece insanı: Biyolojik saatler
Biyolojik saat bir bireyin etkinlik seviyesinin günün belli saatleri sırasında yükselip alçalması anlamına gelir. Bu iniş çıkışların sebebi o bireyin sirkadiyen ritmi, yani vücudumuzu düzenleyen 24 saatlik döngüsüdür. Bu enerji döngüsünü melatonin adı verilen hormon yönetir. Bu hormon, uykuya neden olur ve karanlıkta salgılanır. Uyanık ya da uykulu hissetmemizin sebebi bu hormondur. Bununla birlikte, herkesin melatonin salgılama takvimi aynı değildir.
Sabah insanı olan ergenlerin biyolojik saati
Bu kategoride değerlendirilebilecek ergenler, gece yarısı civarlarında melatonin salgılarlar. Bu yüzden, bu gençlerin erken uyuması gerekir ve sabahları erken uyansalar bile dinç hissederler. Bu gençlerin en verimli saatleri sabah saatleridir ve enerji seviyeleri gün içinde kademe kademe düşer. Gece olduğunda yorgun hissederler ve çabuk uykuya dalarlar. Doğaları gereği akşam 10 ile sabah 6 arasında uykuda olmaları gerekir.
Gece insanı olan ergenlerin biyolojik saati
Gece insanı olan ergenler çok daha sonraki bir saatte, sabah 6 civarlarında en çok melatonini salgılarlar. Bu yüzden, uykulu ve sersemlemiş bir halde uyanırlar ve tamamen uyanmak için biraz zamana ihtiyaç duyarlar.
Dahası, enerji seviyeleri gün içinde artar. Sonuç olarak, maksimum performans seviyesine geceleri ulaşırlar. Bu gruptaki gençlerin uyumakta güçlük çekmesi normaldir. Bu biyolojik saate sahip kişiler, doğaları gereği gece 3 civarında uyumalı ve öğleden önce 11 civarında uyanmalılar. Dünyanın yaklaşık %50’si bu uç biyolojik saatlere sahiptir. Diğer yarımızın daha ortalama biyolojik saatleri vardır.
Ergenler ve gece geç saatlere kadar uyanık kalmak
Her bireyin kendine özgü eğilimi olmasına rağmen, ergenler gece insanı olmaya daha çok eğilimlidir. Çocuklarımız 12-13 yaşlarına geldikten itibaren günün ikinci yarısında daha aktif olmaya başlarlar. Aynı şekilde, erken saatlerde daha yorgun hissetmeye de başlarlar.
Dünyanın sabah insanlarına göre tasarlandığını hepimiz biliyoruz. Ders programları çocukları günün erken saatlerinde derslere katılmaya ve aktif olmaya zorlar. Bu durum birçok ergenin sabah insanı olmadığı gerçeğinden dolayı şöyle çatışmalara sebep olur:
- Ergenler uyandıklarında uykulu ve sersemlemiş hissederler; ama yine de bu en verimsiz saatlerinde aktif olmak zorunda kalırlar.
- Geceleri uyumakta güçlük çekerler çünkü bu sırada enerji seviyeleri en üst düzeydedir. Yine de ertesi gün erken kalkmak zorundadırlar. Bu da pek çok gencin uykusuzluk sebebiyle yorgun hissetmesine yol açar.
- Bunlardan dolayı, ergenler uykusuzluklarını hafta sonlarında saatlerce uyuyarak telafi ederler. Bu da onları düzenli bir rutin kurmaktan alıkoyarak hafta boyunca performanslarını etkiler.
Bütün bu durumların gece insanlarının biyolojik saatine sahip olan ergenler üzerinde daha büyük bir etkisi vardır. Çünkü biyolojik saatlerinden dolayı gün içinde onlardan daha aktif olabilen akranlarıyla denk olmayan bir rekabetin içinde olurlar. Sabah insanı olan sınıf arkadaşları maksimum performansa sahip oldukları saatlerde derslere ve sınavlara girerken bu durum onlar için geçerli değildir.
Hem sabah insanlarını hem gece insanlarını tanımak ve kabul etmek
Sonuç olarak, çocuklarımızın ihtiyaçlarını anlamak için onların biyolojik saatlerini tanımalıyız. Gece boyunca uyanık kaldıklarında ve sabahları uyanmakta güçlük çektiklerinde bunun ergenlik süresince normal bir süreç olduğunu kabul etmemiz gerek. Buna ek olarak, size geceleri daha iyi çalışabildiklerini söylüyorlarsa onlara inanın. Bunun sebebi çocuğunuzun bir gece insanı olması olabilir.
Toplumun bize dayattığı katı programları istesek de değiştiremiyoruz. Yine de en azından, en verimli hale gelebilmek için gün içinde maksimum performansa ulaştığımız anlardan mümkün olduğu kadar faydalanmayı deneyebiliriz.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Escribano-Barreno, C., & Díaz-Morales, J. F. (2013). Rendimiento académico en adolescentes matutinos y vespertinos. Revista Iberoamericana de Diagnóstico y Evaluación-e Avaliação Psicológica, 2(36), 147-162.
- Henry-Benítez, M., Díaz-Mesa, E., Yelmo-Cruz, S., & Gracia-Marco, R. (2013). El cronotipo como modulador de los niveles séricos diurnos de melatonina. Actas esp. psiquiatr, 41(3), 149-153.
