Bebekler Spina Bifida ile Doğabilirler

Spina bifida (açık omurga ya da ayrık omurga), bebeklerin omurgasını etkileyen konjenital (doğuştan) bir bozukluk durumudur. Hamilelik esnasında omurganın, omurilik ve sinirlerin etrafında tam kapanmayacak şekilde eksik oluşması ve omurilik ile sinirleri açıkta bırakması olarak açıklanabilir.

Açık ya da ayrık omurganın belirtileri

Omurganın şekil bozukluğu olarak nitelendirilen spina bifida kişide fiziksel ve entelektüel engellere sebep olabilir. Spina bifida’nın farklı belirtileri ve çeşitli türleri vardır. Rahatsızlığın türü aşağıda sıraladığımız etkenlere göre belirlenir:

• Omurgadaki açıklığın boyutu
• Omurganın hangi bölgesinin etkileniyor oluşu – üst sırt bölgesinin etkilenmesi en ciddi sonuçları olan türüdür
• Sinirlerin ya da omuriliğin açıklıktan etkilenip etkilenmemesi

Yukarıda saydığımız etkenler ışığında spina bifida’nın meningosel, miyelomeningosel ve spina bifida occulta olark adlandırılan üç türü olduğunu söyleyebiliriz.

Meningosel

Meningosel, beyin ve omuriliği sarıp koruyan zarları etkiler. Bu zarların açık ya da ayrık omurgadan dışarı fırlaması sonucu sıvı dolu bir kese (meningosel) görünümü oluşur.

Bu tür bir spina bifida ile doğan bebekler omurgalarındaki sinirlerin gördüğü zarara bağlı olarak birçok sağlık problemi ile yüzleşmek durumunda kalabilirler.

Örneğin çeşitli derecelerde kas paralizisi ya da Hiperaktiviteye bağlı Dikkat Eksikliği Bozukluğu (HDEB) gibi öğrenme zorluğu yaratan rahatsızlıklar yaşayabilirler.

Miyelomeningosel

Spina bifida hakkında konuşurken aslında çoğunlukla miyelomeningoselden bahsederiz. Spina bifidanın en ciddi kusurlara yol açan türü miyelomeningoseldir ve verdiği zararlar orta derece ile ileri derece arasında sıralanır.

Miyelomeningosel, omuriliğin alt ucundaki beyin omurilik zarlarının omurgadaki açıklıktan dışarı taşıp sıvı dolu bir kesecik görünümü alması sonucunda oluşur. Vücudun dışına taşan bu kesecik doğum esnasında zarar görüp patlayabilir ve omurilik ile sinirlerin korunmasız bir şekilde açıkta kalmasına sebep olabilir.

Miyolomeningosel, bebeklerde çeşitli kas ve kemik sorunlarına yol açacağı gibi aynı zamanda hidrosefaliye (beyinde su toplanması) de neden olabilir.

Sipina bifida occulta

Spina bifidanın en hafif türü olan sipina bifida occulta zaman zaman fark edilemeyebilir. Farklı belirtileri olan bu rahatsızlığın belirtileri derinin altında “saklanırlar”.

Belirtilerin “gizli” olduğu vakalarda bile omurga açıklığı olan bölgede doğum izi ya da küçük bir çukurlaşma görülebilir. Omurgada, ilikler açıkta durmak yerine dokulara bağlı duruyor olabilirler, ki bu durumda sinirler zarar görmez.

Spina bifida occulta ile doğan bebeklerin uzun süreli sorunları yoktur. Bu rahatsızlık çocukluğun daha geç yaşlarında ve hatta yetişkinlik döneminde fark edilir.

“Spina bifida occulta genellikle sakatlıklara ve uzun süreli sağlık sorunlarına neden olmaz.”

Spina bifida hangi sebep ile gerçekleşir?

Spina bifida oluşumunun nedenleri bilinmemektedir. Bu rahatsızlığın oluşumuna etki eden kalıtımsal ve çevresel sorunların araştırılıp incelenmesi gerekmektedir.

Spina bifidanın oluşum nedeni tam olarak bilinmese de vücuttaki folik asit seviyesindeki azalmanın bu rahatsızlık ile ilgili olduğu kesindir. Spina bifida hamileliğin ilk haftalarında oluşur. Çoğunluk ile daha müstakbel anne hamile olduğunu fark etmeden önce fetüsü etkiler.

Hamilelik boyunca günde 400 mikrogram folik asit alınarak bu rahatsızlığın meydana gelme ihtimali azaltılabilir. Yine de folik asit alımının bu rahatsızlığın oluşmasını engelleyeceği kesin olarak söylenemez.

Spina bifidanın oluşumunu engellemek adına uygulanabilecek diğer yollar şunlardır:

• Hamileliğinizde doktorunuzdan size özel bir hamilelik planı çıkarmasını isteyin. İki kişinin birbirleri ile tamamen aynı olamamaları gibi hamilelikler de birbirlerine benzemezler. Her hamile kadın ve bebeği için bünyelerine uygun yeni bir hamilelik planı yapmakta fayda vardır.
• Aldığınız ilaç ve vitaminlerin içerdiği bileşimleri araştırıp öğrenin. Hamilelik esnasında vücudunuz bazı ilaçlara hamilelik öncesine göre farklı tepki verebilir.
• Vücut ısınızı kontrol edin. Yüksek ateş karnınızdaki bebeğinizin spina bifida ile doğma riskini yükseltebilir.

Tedavi

Spina bifidanın tedavisi rahatsızlığın seviyesine göre belirlenir. Rahatsızlığın bebeğin hangi bölgelerini etkilediği ile ilgili olarak uzun süre boyunca farklı uzmanlardan yardım alınması gerekebilir.

Farklı uzmanlardan kasıt sadece doktorlar değil aynı zamanda terapistler, sosyal yardım uzmanları ve çeşitli destek kuruluşlarıdır.

Eğer bebekte spina bifida occulta var ise herhangi bir tedaviye ihtiyaç duymaz ama omuriliği dokulara bağlı ya da yapışık bir şekilde doğar ise bir operasyona ihtiyaç olabilir.

Operasyon sonrası bebeklerdeki spina bifida occulta genellik ile sonlansa da bazen omurilik dokulara tekrar yapışabilir.

Doğru tedavinin ardından spina bifida ile doğan çoğu insan tam anlamı ile sağlıklı ve verimli bir hayat yaşayabilir.

Meningoseli olan bebekler doğumlarından sonraki ilk birkaç ay içerisinde ameliyat edilmelidirler. Ameliyat esnasında beyin omurilik zarları vücutta bulunmaları gereken yerlere geri yerleştirilecek ve omurgadaki ayrıklık kapatılacaktır.

Miyelomeningoseli olan bebeklerin olacakları ameliyat da bir önceki ile hemen hemen aynı iken tek fark bu ameliyatın bebek doğduktan sonraki ilk iki gün içerisinde yapılma zorunluluğudur.

Bebekteki spina bifida oluşumu hamileliğin erken dönemlerinde fark edilir ise hamileliğin 25. haftasında ameliyat edilebilir.

Bebekte spina bifida dışında hidrosefali de var ise bu rahatsızlığın da ameliyat edilmesi gerekmektedir.