Çocuklarda Yarık Damak Konusunda Bilmeniz Gereken Her Şey
Yarık damak nedir? Neden olur? Bu makalede hamilelik döneminde ortaya çıkan bu durumun sonuçlarına bakacağız.
Ağızlarımızın üst kısmındaki sert bölge olan damak, çeşitli şekil bozukluklarıyla gelişebilir. Bunların en sık görüleni damaktaki bozukluk veya yarık damaktır.
Bu doğuştan gelen kusur yeme ve içme zorluğuna yol açabilir. Her iki durum da gebeliğin erken döneminde geliştiği için, genellikle yarık dudak ile karıştırılır, ama aynı şey değildir.
Yarık damak ve yarık dudak ayrı ayrı veya birlikte olabilir. Birincisi, damağa ve buruna uzanan doğrudan bir yarıktır.
İkincisi, burun delikleri tepesinden bir açıklıktır. Her iki durumda da kusurun düzeltilmesi ve komplikasyonlardan kaçınmak gerekir.
Yarık damağa ne sebep olur?
Bu anomali, her 700 çocukta 1’i etkiler. Dudak ve damak düzgün bir şekilde birleşmediğinde ortaya çıkar.
Hem genetik hem de çevresel faktörler bunu etkileyebilir. Mutasyonların tütün, alkol ve vitamin eksikliklerinden zarar görmeye eğilimli genlerde ortaya çıktığı keşfedilmiştir.
Aile öyküsü de, bazı ilaçları alıp almaması gibi önemlidir. Yarık damak, konvülziyon, kanser, artrit ve akne tedavisinde kullanılanları içerir.
Doktorlar belirli kimyasal maddelere veya virüslere maruz kalma olasılığını da göz önünde tutmaktadır.
Diğer klinik semptomların yanı sıra bu kusura neden olduğu bilinen 350 sendrom vardır.
Bunlardan biri, IRF6 ve GRHL3 genlerinde değişiklik ile ilişkili olan Van der Wouder sendromudur (VWS).
Bu sendromla ilişkili genin varyant şekli ailede tanımlanmışsa, prenatal tanı mümkün olabilir.
Yarık damak tanısı
Üst çene hamilelik sırasında tamamen kaynaşmazsa, çocuğun ağzının üst kısmında bir çatlak kalabilir. Buna yarık damak deriz.
“Yarık”, ağzın önündeki sert damakta veya boğaza (yumuşak damak) doğru gözükebilir.
Nazal boşluğa bile uzanabilir veya dudakları etkileyebilir.
Yarık dudaktan farklı olarak, bu durum gebelik sırasında tespit edilemez ve ultrason taramalarında görünmez.
Bu, bebek doğana kadar doktorların yarık damaktan haberdar olmadıkları anlamına gelir.
Çatlak çok küçük olabilir veya nefes alma, besleme ve iletişimde güçlüğe neden olan büyük bir delik oluşturabilir.
Yarık damağı olan bebeklerde en sık görülen sorun, emmeyi kolaylaştırmak için ağızlarının içinde bir vakum oluşturamamalarıdır.
Bebeğin içtiği süt burunlarından dışarı çıkarak tükürmesine ve boğulma riskinin artırmasına neden olabilir.
Bu sebeple, mümkün olan en kısa zamanda, onları beslemek için özel bir şişe kullanmalısınız.
Yarık damak ile ilişkili komplikasyonlar
Yarık damaklı bir çocuk kronik kulak enfeksiyonlarına karşı hassastır ve iletişimde zorluk çekebilir.
Bu komplikasyonlar genellikle duygusal ve psikolojik çatışmalara yol açar.
Bu durumda, bir çocuk psikoloğu altta yatan sorunların ele alınmasına yardımcı olabilir.
Çatlak dudağa uzanırsa, kusur görünür hâle gelir. Bu tip yarık damak diş çürümesini de etkileyerek çocuğun dişlerinin çarpık ve çürümeye eğilimli olmasına neden olur.
Ayrıca burnun şeklini de etkileyebilir.
“Yarık damağı olan bebeklerde en sık görülen sorun, emmeyi kolaylaştırmak için ağızlarının içinde bir vakum oluşturamamalarıdır”
Tüm bunlara rağmen, yarık damağın bir hastalık olmadığını akılda tutmak önemlidir.
Uygun bakım sayesinde yarık damak ile doğmuş çocuklar normal bir yaşam sürdürebilirler.
Çocuğu eğik bir konumda tutmak önemlidir. Bu onların burnunu her zaman temizleyebilmelerini ve boğulma riskine girmemelerini sağlar.
Yarık damağı düzeltmek için ameliyat
Yarık damağı olan çocuklar için düzeltici ameliyat hassas bir süreçtir.
Yarık dudak ameliyatı genellikle bebek üç aylık olduğunda gerçekleştirilebilir ama yarık damak ameliyatı, çocuk bir yaşını doldurana dek ertelenir.
Kusurun ciddiyetine bağlı olarak, gerekli ameliyat sayısı ve türü değişebilir.
“Doğru bakım ile, yarık damakla doğan çocuklar normal bir yaşam sürdürebilir”
Genel olarak, cerrahlar sert ve yumuşak damağa yakın olmak, dudak ve burun yapısını düzeltmek, diş etlerinde boşlukları doldurmak, kemik yapıları oluşturmak ve estetik prosedürler uygulamak isterler.
Bu, büyük bir sabır gerektiren uzun bir süreç olabilir.
Yarığı tamamen kapatmak mümkün değildir. Bu durumda doktorlar genellikle yemek yemeyi kolaylaştırmak için bir diş protezi kullanmayı önerirler.
Yarık damağı önlemek mümkün mü? Hamilelik sırasında sağlıklı alışkanlıkları benimsemek ve vitamin takviyeleri (folik asit ve A vitamini) almak yardımcı olabilir.
Bununla birlikte, birden fazla nedenden dolayı doğuştan gelen bir kusur olduğundan, kaçınılması zordur. Ebeveynler için önemli olan şey, bunun ciddi bir durum olmadığını ve çözümlerinin olduğunu anlamaktır.