Elektronik Cihazlar Çocuğunuza Nasıl Zarar Veriyor?
Çocukların elektronik cihazlar ve dijital ekranların karşısında geçirdikleri uzun süreler endişe verici boyutlara ulaşmış durumdadır. Günümüzde çocuklar, televizyon izlemekten ya da tablet bilgisayarlara bakmaktan hiç yorulmuyor gibi görünüyorlar. Bu cihazlarla adeta bir saplantı haline dönüşmüş olan bu ilişki ciddi bir endişe kaynağı haline gelmiştir. Ancak bu durumun yarattığı en acil ve belirgin olumsuz etkinin çocukların gözlerine yönelik olduğunun altını çizmemiz gerekiyor.
Çocuklar bu dijital cihazları oyun oynamak, yazışmak, internete girmek ya da film izlemek için kullanırlar. Bu tür şeyler genelde onlara o denli ilgi çekici gelir ki gözlerini bir an olsun ekrandan ayırmadan bakmaya devam ederler.
Elektronik Cihazlar ve Dijital Ekranlarla Aşırı Vakit Geçirmek
Çocuklar elektronik cihazlarla ilgilenirken genellikle, vücut duruşu, ekran mesafesi ve parlaklık gibi önemli detaylara da dikkat etmezler. Bunların tamamı göz sağlığını olumsuz etkileyen konulardır. Uzun süre ekrana bakmak gözlerde rahatsızlığa yol açar. Kuru göz sendromu ve gözlerde tahriş gibi sorunlar yaşanır ve uzun süre boyunca ekranda olan gözler bir süre sonra odaklanma problemi yaşamaya başlar.
Aynı pozisyonda uzun süre kalmak ayrıca boyun ve sırt ağrılarına da yol açar. Bir yetişkin olarak sizler ekran karşısında uzun süre kalmaktan zorlanırken, çocukların gözlerinin aynı durumdan nasıl etkileniyor olabileceğini bir düşünün. Günümüzde dijital ekranların hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelmiş durumda oldukları inkar edilemez bir gerçek. Bu nedenle de bunları hayatımızdan çıkarıp atmak mümkün değil. Ancak yine de bu cihazların çocuklar üzerinde yarattığı olumsuz etkileri en alt seviyeye indirme şansımız bulunuyor.
Ekrana Uzun Süre Bakmak Nelere Yol Açar?
Öncelikle ilk yapmamız gereken şey neyle uğraştığımızın farkına varmak olmalıdır. Ortalama bir çocuk günde yaklaşık olarak sekiz saatini elektronik cihazlar ve bunların ekranlarına bakarak geçirmektedir. Bu cihazların kullanım süresi çocuğun yaşı büyüdükçe daha da artmaktadır. Kesin bir yargı olmamakla birlikte, ekrana uzun süre bakan çocuklarda uzun dönemde görme problemleri ortaya çıkma riskinin daha yüksek olduğu belirtilmektedir.
Televizyon ve video oyunların dışında elektronik cihazların büyük bir kısmı geride bıraktığımız yirmi yıl içinde hayatımıza girmiştir. Bu yüzden, bu cihazların çocuklar üzerindeki kısa süreli etkilerini görmek mümkün olsa da uzun dönemde sonuçları henüz bilinmemektedir.
Elektronik cihazlar ile çok fazla vakit geçiren çocukların geçici miyop problemi yaşama olasılığı yüksektir. Neyse ki bunun etkileri geçicidir ve gözler ekranı kapattıktan sonra birkaç dakika sonra eski normal haline geri döner.
Uzun süre ekran karşısında olmak sadece gözleri olumsuz etkilemekle kalmaz. Kuru göz sendromu, yanma hissi, çift görme ve bulanık görme semptomlarına ek olarak boyun ve sırt ağrısı gibi vücut duruşuyla ilgili şikayetleri de beraberinde getirir.
Günümüzde doktorlar, bu sorundan kaynaklanan semptomları “bilgisayar görüş sendromu” olarak adlandırmaktadır. İnsanlar elektronik ekranları kullandıkça göz kırpma sayıları azalır. Normal bir insanın ortalama olarak dakikada 15 kez göz kırpması gerekir.
Elektronik cihazların kullanımı ve ekrana bakma esnasında büyük bir dikkat gerektiği için göz kırpma sayısının dakikada beş ve daha altına düştüğü gözlenmektedir. Göz kırpmak, gözlerin nemli, yağlı ve temiz kalması için gerekli doğal bir mekanizmadır.
Normalden daha az sayıda göz kırpmak gözlerde kuruluk ve tahrişe yol açar. Bu sorunun ne derece ciddi hissedildiği, yapılan aktiviteye ve bu aktivitenin ne derece yoğun bir biçimde yapıldığına bağlı olarak değişir. Bu yüzden, örnek olarak bir video oyunu oynamanın ekranda olup bitenleri sürekli bir biçimde dikkatle takip etmeyi gerektirdiğinden, gözler üzerinde daha fazla yorgunluğa neden olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz.
Diğer Olumsuz Etkiler
Masaüstü bilgisayarlar ve duvara monte edilmiş televizyonlar ise gözler üzerindeki bu olumsuz etkileri daha da artırmaktadır. Bu tür cihazlar gözlerinizi normalden daha fazla açmanıza neden olur ve bunun sonucunda da göz yüzeyindeki gözyaşları daha çabuk bir biçimde buharlaşır.
Elektronik cihazlardaki görüntüler genelde yüksek parlaklık ve kontrast içerir ve bunlar saniyenin çok küçük dilimlerinde değişirler. Aynı zamanda etrafta bulunan lamba ya da pencere gibi ışık kaynaklarından da parlaklık yansıtırlar. Gözlerin, bu değişken ışık seviyelerine çok sık bir biçimde tepki vererek ayak uydurması gerekir.
Cihazlardan Yayılan Mavi Işığa ve Göz Yorgunluğuna Dikkat Edin
Ortam ışığından daha sönük ya da daha parlak bir ekrana bakmak gözlerin yorulmasına yol açar. Gözleriniz, ekrandan ayrılıp ortama döndüğünde bu değişime uyum sağlamaya çalışır. Göz bebeğinin sık sık büyüyüp küçülmesi ise göz yorulmasına neden olur.
Modern cihazların büyük bir kısmı LED ekranlara sahiptir. Bunun nedeni hem daha net bir görüntü sunmaları, hem de daha az enerji sarf etmeleridir. Ancak günümüzde bu tür ekranların yaydığı mavi ışığın düzeyi en ciddi endişe kaynakları arasında bulunmaktadır.
LED ekranlar, LCD ekranlara göre çok daha yüksek miktarlarda mavi ışık yayar. Her ne kadar bu konuda yapılan çalışmalar sınırlı olsa da, göz doktorlarının önemli bir bölümü mavi ışığın retinada geri döndürülemez hasarlara yol açtığını düşünmektedir.
Bu bağlamda, makula bozulması ve katarakt riskinin yükseldiğini söylemek mümkündür. Makula, retinanın merkez parçasıdır ve iyi bir görme kapasitesi için kritik bir öneme sahiptir. Makula bozulması, okumak ya da araba kullanmak günlük aktivitelerin yapılmasını imkansız hale getirir.
Yaş ilerledikçe göz lensleri sarı renge döner. Yetişkinler için bu durum sınırlı da olsa mavi ışığa karşı doğal bir savunma mekanizması görevi görür. Ancak çocuklar bu konuda tamamen savunmasızdır.
Mavi ışık aynı zamanda biyolojik saati de etkiler ve uyku düzenini bozar. Çocukları elektronik ekranların olumsuz etkilerinden korumak son derece önemlidir. Eğer çocuğunuzun gözleri yanıyorsa, onun bu tür cihazlarla ne kadar zaman geçirdiğine çok dikkat etmeniz gerekir.