Çocukların Çizim Yeteneklerinin Aşamaları
Çocuklar, şekiller çizmeye çok küçük yaşlarda başlar. Diğer aktiviteler gibi, çocukların çizim yeteneklerinin de gelişimlerine uygun olan bazı aşamaları vardır.
Çocuğun çizim yeteneğinin aşamalarına ilişkin olarak, bu gelişim iki şekilde oluşur. İlk olarak, bilişsel gelişimi yansıtır. Çocuklar nesneleri tanımaya başladıkça, onları ezberler ve şekillerini öğrenir. Ardından da bu bilgiyi kağıda veya en kötü senaryoda duvarlara aktarırlar.
İkinci olarak ise, çocuklar temel ince motor becerilerini geliştirmeye başlarlar. Bu beceriler, ince işleri daha iyi bir şekilde yapabilmek için ellerdeki ve kolun ön kısmındaki küçük kasları kullanmayı gerektirir. Çizim yapmak da böyle bir aktivitedir.
Çizim yeteneği aşamalarının karakteristik özellikleri
Bu öğrenme yavaş yavaş gerçekleşir. Aşağıda, iyi bir çizim yapabilene kadar çocukların geçtiği aşamaları anlatacağız.
1. Karalama Süreci
Bu süreç, yaklaşık olarak 2 yaşında başlar. İlk olarak, çocuk ne yaptığına dikkat etmez ve anlamsız şekiller çizer. Hareketlerini kontrol edemez ve çizimleriyle özel olarak bir şey ifade etmeye çalışmaz.
Ardından, 3 yaşında, daha kontrollü karalamalar yapmaya başlar. Şekil çizmeye devam etse de, koordinasyonu gelişmeye başlar ve kalemi yönlendirirken biraz daha iyi odaklanabilir.
Çizimler köpeğe veya eve benzemese de, çocuklar genellikle yaptıkları şekillere isim verir. Bu da “tesadüfi bir gerçekliktir.” Kağıttaki çizim çocuğun söylediği şekle benzemese de, çocuk en azından çizmek istediği nesneye göre şekiller üretir.
2. Şematik çizim öncesi süreç
Bu, 4-7 yaş arasındaki çocuklarda meydana gelen bir süreçtir. Bu süreçte, çizimler daha tanımlanabilir bir hal alır. Çocuk genellikle ailesini veya kendisini temsil eden insanlar çizmeye çalışır.
Bu süreç ile ilgili en göze çarpan şey, çizimlerin organize bir şekilde olmasıdır. Yatay çizgi zemini, güneş ve bulutlar da gökyüzünü temsil eder. Bunun yanı sıra, çizimlerde renkler görülmeye başlar. Çocuğun tercihlerine bağlı olsa da, bu çizimler genelde bir miktar realistik görünür.
“4 yaşından sonraki şematik çizim öncesi süreçte, çizimler daha tanınabilir bir hal alır.”
3. Gerçeklik süreci
İsminden de anlaşıldığı gibi, buradaki hedef nesne çiziminin olabildiğince gerçeği yansıtmasıdır. Bu süreç genellikle 8-12 yaş arasında meydana gelir. Çocuklar üst üste koyma, üç boyut ve her nesnenin detayı gibi önemli açıları birleştirmeye başlar.
Resimler artık profilden ayak kulak ve burun şeklinde olmak üzere iki boyuttan ibaret değildir ve çizimlerde transparan duvarlar veya içini görebildiğimiz çantalar yoktur. Çocuk büyüdükçe, koordinasyon yeteneği ve çizim kabiliyeti gelişir.
Çocukların çizim yeteneklerini geliştirmenin önemi
Bütün bu süreçler boyunca, çocuğun doğru beceriler geliştirmesi için gerekli olan malzemeleri temin etmek önemlidir. Bu süreci iyileştirmek için uygulayabileceğiniz bazı ipuçları aşağıdaki gibidir:
Uygun ve erişilebilir kaynaklar
İlk olarak, kalem ve kağıdı çocuğunuzun ulaşabileceği bir yere koyun böylece istediği zaman kullanabilir. Eğer çocuğunuzu kontrol altında tutacaksanız, ona sulu boya vererek yaratıcılığını artırabilirsiniz.
Sabır, hoşgörü ve destek
Çocuğunuzun çizim becerisi gelişene kadar onu desteklemeniz ve teşvik etmeniz oldukça önemlidir. Asla onların çizimlerini eleştirmeyin ve ellerinden gelenin en iyisini yaptıklarını unutmayın. Çocukların eğlenmek için bir şeyler karalaması normaldir.
Gelişimleriyle ilgilenin
Çocukların çizim becerisi, onların gelişiminin ve olgunluğunun bir yansımasıdır. Bunun yanı sıra, bu aktivite çocukların duygularını ifade etmesine de yardımcı olur. Çizimler aracılığıyla çocuklar isteklerini, ilgi alanlarını, bakış açılarını ve beğenilerini yansıtır.
Bütün bunları göz önüne alarak, çocuğunuza şimdi gerekli olan malzemeleri verin ve yaratıcılığını kullanmasına izin verin. Eğer bunu zaten yaptıysanız, çizimleri inceleyerek çocuğunuzun hangi seviyede olduğunu anlamaya çalışın.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Goodnow, J. (1979). El dibujo infantil (Vol. 8). Ediciones Morata.
- Muños-Hidalgo, M. D. (2014). El dibujo infantil: La etapa preesquemática. http://tauja.ujaen.es/bitstream/10953.1/796/4/TFG_MuñozHidalgo%2cMar%C3%ADaDolores.pdf
- Lowenfeld, V. & Brittain, W. L. (1980). Desarrollo de la capacidad creadora (2a Ed.). Buenos Aires: Kapelusz.
- Cordera, M., Bertolez, A., Monesterolo, L., & Herrera, M. El dibujo infantil como expresión de desarrollo saludable.
- Acaso, M. (2000). Simbolización, expresión y creatividad: tres propuestas sobre la necesidad de desarrollar la expresión plástica infantil. Arte, individuo y sociedad, (12), 41. https://revistas.ucm.es/index.php/ARIS/article/download/ARIS0000110041A/5919