Çocukların Dürtüsel Davranışlarını Anlamak

Pek çok çocuk, çeşitli nedenlerden dolayı davranışlarının sonuçları hakkında düşünmeden hareket eder. Bundan dolayı, onlara yardımcı olabilmemiz için, çocuklarımızın dürtüsel davranışlarının farkında olmak önemlidir.

Çoğu çocuk, eylemlerinin sonuçlarını düşünmeden bir şeyler yapar ya da söyler. Yanlışlıkla, dürtüsel çocukları çoğu zaman şımarık, dikkatsiz ya da kaba olarak algılarız. Aşağıda, çocukların dürtüsel davranışlarından ve çocuklarımızın kendi kendilerini kontrol etmelerine nasıl yardımcı olabileceğimizden bahsedeceğiz.

Çocuklar bazen zihinlerini durdurmayı çok zor bulurlar. Biriyle konuşurken sizin sözünüzü keserler ve bir şeyleri izin istemeden alırlar. Hatta, örneğin bir topu kovalamak için bakmadan karşıdan karşıya geçerek kendilerini tehlikeye bile atabilirler.

Dürtüsel çocuklar genellikle kendilerini durdurabilmeden önce harekete geçerler. Sonuç olarak, ebeveynler olarak neden bu şekilde davrandıklarını – olgunlaşmamışlık mı, umursamazlık mı, vb. – ve onlara nasıl yardım edebileceğimizi merak ederiz.

Çocuklarda Dürtüsel Davranış Ne Demektir?

Bir çocuk dürtüsel olduğunda, zaman zaman, bunun küçük çocuklarda ortak bir şey olduğunu düşünebiliriz. Bununla birlikte, dürtüsel davranışları sık sık gözlemlersek bu algı değişir. Bunun nedeni, kendilerini kontrol etmekte zorlanıyor olabileceklerini fark etmemizdir.

Tüm çocuklar aynı dürtüsel davranışlara sahip değildir. Bu davranışlar her çocukta farklı şekilde kendilerini gösterir ve dahası, büyüdükçe değişebilirler. Gözlemleyebileceğimiz davranışlardan bazıları şunlardır:

• Diğer insanlardan bir şeyler almak.
• Sohbetlerde ya da oyunlarda sıralarını bekleyememek.
• Dikkat çekmek için uygun olmayan şeyler yapmak.
• Kuralları sürekli olarak takip etmekte zorlanmak.
• Diğer çocuklara karşı saldırgan olmak – onları ısırmak, tekmelemek ya da onlara vurmak.
• Her zaman ilk olmayı istemek.
• Sözlerinin ve davranışlarının başkalarını etkileyebileceğini anlamamak.
• Hatalara, eleştirilere ve hayal kırıklıklarına aşırı tepki vermek.
• Eylemlerinin sonuçları olduğunu anlamamak.

Çocukların dürtüsel davranışları onların olduklarından daha küçük görünmelerine neden olabilir. Bundan dolayı, 10 yaşındaki bir çocukta 6 yaşında bir çocuğun davranışlarına benzeyen davranışlar görebilirsiniz. Çünkü, bu çocuğun öz kontrolü henüz olgunlaşmamıştır.

Çocukların Dürtüsel Davranışlarına Ne Sebep Olabilir?

Bir çocuğun dürtüsel olmasının birkaç nedeni vardır. Hadi böylesi bir dürtüsellikten sorumlu olabilecek bazı nedenlere bakalım.

Olgunlaşmamış Olmak

Çocuklar kendi yaşlarındaki diğer çocuklardan daha geç olgunlaştıkları için bu şekilde davranırlar. Sonuç olarak, bu, harekete geçmeden önce durma ve düşünme becerilerinin gelişimini geciktirir.

Stres, Hayal Kırıklığı ve Uyku Eksikliği

Çocuklar okulda ya da ailelerinde sorunlar yaşıyorlarsa, dürtüsellik bu gerginliği gidermenin bir yolu olabilir. Çocukların duygularını nasıl ifade edeceklerini yetişkinlerin bildikleri gibi bilmediklerini unutmamalıyız. Bu nedenle bu gerilimi dürtüsel davranışlarla atarlar.

Dürtüsel Davranışların Nedenlerinden Biri, DEHB’li Çocuklar

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan çocuklar, özellikle öfke gibi bazı yoğun duyguları kontrol etmede zorluk yaşarlar. Duygularını düzenleme konusundaki bu yetersizliğin bir sonucu olarak, çocuklar davranışlarını kontrol etmekte de zorlanabilirler.

Fobiler ve Duygudurum Bozuklukları

Bazı duygudurum bozuklukları da çocuklardaki dürtüsel davranışların nedeni olabilir. Çocuğumuzun bu tür davranışlar sergilemesinin nedeni ne olursa olsun; onu desteklememiz, gelişmesine ve daha fazla özgüven kazanmasına yardımcı olmamız önemlidir. Bu çocukların daha olgun hissetmelerine ve daha yüksek bir özgüvene sahip olmalarına yardımcı olacaktır.

Dürtüselseler Çocuklarımıza Nasıl Yardımcı Olabiliriz?

Çocuklarımıza yardım etmek için yapmamız gereken ilk şey onların evde nasıl davrandıklarını gözlemlemektir. Bu bize kendilerini kontrol etmekte neden bu kadar zorlandıkları konusunda bir fikir verecektir.

Bunları ele almak için uygun araçları kullanmak amacı ile bu dürtüsel davranışların nedenini belirlememiz çok önemlidir. Sorun hayal kırıklığı ise, zaman içindeki kalıpları gözlemlemek için bir hayal kırıklığı günlüğü kullanabiliriz. Bu, sorunu okulda ve uzmanlar ile tartışmanıza yardımcı olacaktır, böylece çözümü birlikte bulabilirsiniz.

Nedenin çocuğunuzun DEHB’si olduğunu düşünüyorsanız ya da bunu biliyorsanız, okulda bir değerlendirme istemek en iyisidir. Bu, çocuğunuzu, bir çözüm bulmak için çabalarını yönlendirmesi gereken yere yönlendirmenize yardımcı olacaktır. Yine de, küçük çocuğunuzun dürtüsel davranışının ardındaki sebep ne olursa olsun uygulayabileceğiniz bazı stratejiler vardır, örneğin:

• Öz kontrolü geliştirme teknikleri.
• Çocuğunuz hayal kırıklığına uğradığında empati ile karşılık vermek.
• Dürtü kontrol becerileri alıştırmaları yapmak.

Çoğu zaman çocuklar davranışlarının bir problem olabileceğini ve bunun onları da etkilediğinin farkına varırlar. Bu nedenle, zorluk yaşayan tek kişinin kendileri olmadığını ve pratik yaptıkça daha iyi bir öz kontrol geliştireceklerini onlara söylemeniz önemlidir. Kendilerinin kontrolünü ele geçirdiklerinde başarılarını kutlamayı asla unutmayın.

Sonuçta, gördüğünüz gibi, çocukların dürtüsel davranışları birkaç nedenden kaynaklanıyor olabilir ve yukarıdaki nedenler yalnızca birkaç örnektir. Her çocuk benzersiz ve özeldir. Sadece kendi kendini kontrol becerilerini kullanarak, çocuğunuzun dürtüsel davranışı yavaş yavaş azalacaktır.

Ebeveynler olarak, çocuklarımızın rehberleri ve rol modeliyiz. Bu nedenle, çocuğunuza daima empati gösterin ve onun başarılarının her birini kutlayın. Bunu yapmak özgüvenlerini güçlendirir.