Çocukların Kendileri İçin Bir Şey Yapmalarına İzin Vermek

Çoğu ebeveyn çocukların kendi başlarına bir şeyler yapmalarının doğru olup olmadığını sorgulamaktadır. Çocuklar hangi yaşta hangi görevleri yerine getirebilirler?

Çocukların kendileri için bir şeyler yapmalarına izin vermek kolay bir şey gibi görünse de esasında çok daha karmaşık bir durumdur.

Buna izin verdiğinizde ebeveynler olarak çocukların belirli görevleri nasıl tamamlayacaklarını öğrendikleri süreçte onlara bu işleri öğretmek ve verilen görevleri yerine getirirken liderlik etmek için daha fazla vakit ayırmanız gerekir.

Bugünkü yazımızda bahsedeceğimiz ipuçları sayesinde çocuklarınıza bağımsız hareket edebilme halini aşılayarak, gelecekte daha olgun birer birey olmalarını sağlayabilirsiniz.

Yaşa Bağlı Olarak Çocukların Kendileri İçin Bir Şey Yapmalarına İzin Vermek

Montessori görev çizelgesinden ilham alınarak derlediğimiz bazı öneriler sayesinde çocuğunuzun yaşına göre ona nasıl görevler verebileceğinizi belirleyebilirsiniz.

Fakat her çocuğun kendine has bir öğrenme hızı olduğunu ve buna saygılı bir şekilde ilerlenmesi gerektiğini de aklınızdan çıkarmayın.

Bazı çocuklar kendinden daha büyük çocukların yaptıkları görevleri yerine getirebilirler. Bazılarıysa daha küçük çocukların yaptıklarını yerine getirebilirler.

Çocuklar ne kadar motive olduklarından, becerilerinden, bir şeyler yapma isteklerinden, bilgilerinden, ebeveynlerinin eğitim seviyesinden ve hatta yaşadıkları çevre ve günlük görevlerinden etkilenerek bir öğrenme modeli geliştirirler.

2 ve 3 Yaşlarındaki Küçük Çocuklar

Ebeveynler iki ya da üç yaşındaki çocuklarının hala bebek olduklarını düşünebilirler ama bu yaşlardaki çocuklar da belirli görevleri yerine getirebilirler. Örneğin; oyuncaklarını düzenlemek, kıyafetlerini toplamak, bitkileri sulamak, yemek yemek, kitaplarını toplamak gibi görevleri başarıyla yürütebilirler.

4 ve 5 Yaşlarındaki Çocuklar

Bu yaşlarda çocuklar ebeveynlerini gözlemleyerek onları taklit eder ve aldıkları onay ya da cezalar doğrultusunda hareket ederler. Ayrıca çocuklar bu yaşlarda düzenli bireyler olma sorumluluğunu üstlenir ve oyuncakları toparlayıp kaldırma görevini yerine getirirler.

Ayrıca masayı kurabilir, çatal, bıçak, tabak ve peçeteleri yerleştirebilirler. Sıralarını beklemeyi yemek ve oyuncaklarını paylaşmayı da öğrenirler. Bir ebeveynin yardımıyla giysilerini çıkarmayı öğrenir ve diğer çocuklarla oynamak istediklerinde bunu belirtmeye başlarlar.

6 ve 7 Yaşlarında Çocuklar

Bu yaşlarda toz almak ve masayı kurmak gibi temel ev işlerini yürütebilirler. Onlardan evi süpürmelerini, masalarını toplamalarını, giyecekleri kıyafetleri seçmelerini, okul için çantalarını hazırlamalarını isteyebilirsiniz.

Yedi yaş civarında çocuklar artık dikkatsiz tutumlarını bir kenara bırakır ve dolayısıyla yakın yerlere kendi başlarına gidebilirler. Komşuya ya da yakınlarda oturan akrabalara kendi başlarına gitmeleri mümkündür.

Ayrıca her hafta ufak bir harçlık da alabilirler. Bunun yanı sıra öğretmenlerin ve ebeveynlerin beklentilerini karşıladıklarında nasıl avantajlara sahip olacaklarını bilir ve kuralları ihlal etmenin kötü bir şey olduğunun farkında olurlar.

Çocukların Kendileri İçin Bir Şeyler Yapmalarına İzin Vermek: 8 Yaş

8 yaşında çocuklar kendi başlarına hareket etmeye başlarlar. Dolayısıyla sekiz yaşa doğru kendi başlarına bir şeyler yapmalarına izin vermelisiniz ki bu yaşa kadar belli bir gelişim gösterebilsinler.

Hala sizin yönlendirmenize ihtiyaç duyacak olsalar da bunu çok belli etmemeniz daha iyi olabilir. Onlara kahvaltıyı hazırlamak, süpürge yapmak, lavaboyu ovalamak, evcil hayvanların bakımını üstlenmek ya da yıkanmak gibi sorumluluklar verebilirsiniz.

9 ve 11 Yaş Arası

Bu yaşlarda çocuklar daha da otonom bireyler haline gelirler, daha sorumlu ve düzenli kişiler olurlar.

Kişisel bazı kriterlerinin olmasının yanı sıra, karar alabilir ve onlara en yakın ebeveyne başkaldırabilirler. Öte yandan, yerine getirdikleri görevler için ödülleri seve seve kabul ederler.

Çocukların Kendileri İçin Yapabildikleri Şeyler: 12 Yaş

Çocuklar bu yaşta, özellikle de ebeveynlerine ve öğretmenlerine karşı, daha çok eleştiride bulunurlar. Artık onlara çocuk gibi davranılmasından hoşlanmazlar. Arkadaşları ve büyük kardeşleri davranışlarını oldukça etkiler. Tüm kararları kendi başlarına almak isterler.

Çocukların Kendileri İçin Bir Şeyler Yapmasına Nasıl İzin Verebilirsiniz?

Çocuğunuz zamanla yaşına göre uygun olan sorumlulukları almaya başlar. Onlara yapılacak işlerle ilgili açıklamalarda bulunun. Gelişim süreçlerine olumlu katkıda bulunmak için onlara örnek olun.

Çocuğunuza ve yapabildiklerine güvenin. Onları yüreklendirin, başarılarını ödüllendirin. Küçük hatalar yapsalar da bu hatalarını olumlu bir biçimde gösterin. Başarısızlıkların öğrenmek için bir fırsat olduğunu onlara anlatın.

Çocukların Kendileri İçin Bir Şeyler Yapmalarına İzin Vermemek Onları Etkiler Mi?

Çocukların kendileri için bir şeyler yapmalarına izin vermemek onların olgunluk seviyesini olumsuz bir şekilde etkiler. Böyle yaparak onların sorumlu olmayı ve otonom hareket edebilmeyi öğrendikleri gelişim süreçlerine köstek olursunuz.

Bu durumda da inisiyatif alabilen, karar verebilen ve zorluklarla olumlu bir şekilde yüzleşebilen bireyler olmalarına engel olmuş olursunuz. Bunun yanı sıra, özgüvenleri de zedelenir.

Sonuç olarak çocukların, sizin gözetiminizde kendileri için bir şeyler yapmalarına izin vermek en iyi tercih olacaktır. Verilen görevlerin de her daim yaşa göre uyumlu olması gerekmektedir.