Çocukların Karalama Yapması ve Anlamı

Çocuklar, karalama yaparak hislerini ve gözlemlerini tarif etmeye başlarlar. Bu yazımızda sizlere, çocukların yaptığı karalamaların neden sadece basit çizgiler olmadığını açıklayamaya çalışacağız.

Çocukların karalama yapmaya başlaması genellikle 18 aylık olduktan sonra görülmeye başlar. Bu aşamada çocuklar, yeteneklerini sergilemek için çeşitli şekiller çizmeye başlamaktadırlar. Ufaklıklar, herhangi bir anlama gelmeyen bu çizimleri sadece eğlenmek için yaparlar. Ancak kendileri için bunlar, düşüncelerinin ve fikirlerinin sonucu ortaya çıkan birer sanat eseri niteliği taşımaktadır.

Çocukların karalama yapmaları hayal dünyalarının genişlemesi ve gelişmiş motor yetilerinin küçük yaşlardan itibaren yeterli düzeylere gelmesi açısından oldukça önemlidir. Bu aktiviteler, çocukların yetenekleri ve kabiliyetlerinin gelişmesine yardımcı olmalarının yanında, duygularını çok eğlenceli bir biçimde ifade etmeleri açısından da değerlidir.

Bir çocuk kağıt üzerinde çizgiler çizmeye başladığında, genellikle bunlar gelişigüzel yapılan, birbirleriyle bağlantısı olmayan ve kontrolsüz bir biçimde ortaya çıkan çizgilerden ibarettir. Çizim yaptıkları alanın tamamını kaplayabilmek için tüm kollarını hareket ettirirler. Bu aktivite çocukları eğlendirir ve onları mutlu eder. Ancak aynı zamanda sanatsal gelişimlerinin bu ilk aşamaları için de bir çeşit beslenme kaynağı niteliği taşımaktadırlar.

Çocuklar büyüdükçe yetenekleri de güçlenir ve çizdikleri şekilleri geliştirecek yeni kabiliyetler edinmeye başlarlar. Daha güzel renklendirmeler yaparlar ve çizgiler daha belirgin ve anlamlı bir hale gelmeye başlar. Okul periyotu başladığında da evde öğrendiklerinin üzerine daha fazla teknik ekleyerek kendilerini daha fazla geliştirme şansına sahip olurlar.

Çocuklarınız boya yapmak istediğinde onlara boyaları verme konusunda herhangi bir tereddüdünüz olmasın. Bunun yerine, bir rengi nasıl doğru bir biçimde kullanabileceğini ona öğretmeye çalışın. Bu sayede çocuğun ilk sanatsal çizgilerini yakalayabileceği karalama dünyasına adım atmasına şahit olacaksınız. Elbette bu tecrübe, hem annesi olarak sizin hem de çocuğunuz için unutulmaz eserlerin ortaya çıkacağı bir dönemin başlangıcı da olacaktır.

Çocuklarda Karalama Türleri ve Bunların Anlamları

Öncelikle çocuklar, ellerine boyalarını alıp kağıt üzerinde ilk çizgilerini yapmaya başladıklarında motor gelişim ve beyin koordinasyonunu sağlama süreci de başlamış olur. Bu aşama aynı zamanda çocukların çizim ve karalama yapmaya başladıkları ilk dönem olarak nitelendirilmektedir.

Kontrolsüz Karalama

Çocuklarda yaklaşık 20 aylık olduktan sonra gözlemlenen bu motor seviyesi aynı zamanda dağınık karalama olarak da adlandırılmaktadır. Bu aşamada, kalemlerinden ya da boyalarından çıkan çizgilerin herhangi bir düzeni ya da anlamı bulunmaz. Bir ya da daha fazla materyal kullanabilirler.

Bu aşamadaki çocuklar çizim yaparken motor yetileri anlamında bir çeşit motor dışa vurum ya da açığa çıkarım duygusu hissederler. Çizim yaparak yeni öğrendiği bir dili ve bu şekilde iletişim kurduğunu göstermek isterler. Buna ek olarak, kullandığı malzemeleri de tanımaya başlarlar.

Çocuklar için bu aşama gerçekten çok önemlidir. Çünkü motor becerilerinin uyanması ve çevrelerine gösterdikleri ilgi bu dönemde başlamaktadır. Tüm bunların sonuçları ise önlerinde bulunan kağıda yansıyacaktır.

Kontrollü Karalama

Kontrollü karalama seviyesi, 20 ila 30 ay aralığındaki çocuklarda gözlemlenmektedir. Bu aşamadan itibaren çizdikleri çizgiler bazı şekillere benzemeye başlar, kalem ve boya seçimlerini daha iyi bir biçimde yaparlar ve karalamaları yaparken daha yumuşak hareket ederler. Çizdikleri çizgiler daha uzundur ve yapmak istedikleri çizim doğrultusunda çalıştıkları sayfaların tamamını daha fazla doldurma isteği duyarlar.

Bu seviyede, kinestetik kavramı daha belirgin bir biçimde gözlemlenir. Bu kavram, fikirlerin ifade edilmesinde vücudu kullanma yeteneği olarak açıklanabilir. Etraflarında bulunan dünyayı daha net bir biçimde gözlemlerler ve bu gözlemlerini sayfa üzerinde ifade ederler. Bu aşamada ayrıca yuvarlaklar, noktalar ve kesikli çizgiler çizmeye başlarlar.

Adlandırarak Karalama

Simgeleme seviyesi olarak da bilinen bu aşama çocukların 30 ila 48 aylık dönemlerinde gözlemlenir. Bu aşamada çocuğun motor yetileri çok daha iyi seviyelere gelmiştir. Bu sayede çizdiği şeylerin ne anlama geldiğini ifade etme yeteneğine kavuşmuştur. Genel olarak, her ne kadar gerçeği ile çok fazla benzeşmese de gözlemledikleri ya da hissettikleri şeyleri kağıt üzerine çizebilirler.

Bu aşama süresince çocuklar kullanacakları malzemeleri seçmeye başlarlar. Yani neyin hangi renkle boyanacağına artık karar verme yetisine kavuşurlar. Aynı zamanda çizimlerine biraz daha fazla odaklanır ve yaptıkları çizimlere yetişkinler tarafından verilecek olası olumlu reaksiyonlarla da gurur duymaya başlarlar. Bu yüzden çocukları, yaptıkları çalışmalarla ilgili olarak tebrik etmek ve onları daha fazla cesaretlendirmek son derece önemlidir.

Ön Taslak Karalaması

Bu seviye 3 ila 7 yaş aralığındaki çocuklarda görülmektedir. Bu aşamada çocuklar, gördükleri nesneleri, insanları ve hayvanları çizmeye çalışmaktadırlar. İnsanları, bir yuvarlaktan oluşan baş ve iki çizgi ile ifade ettikleri vücut şeklinde çizseler de, bu çizimler biraz daha anlaşılır ve belirgin bir hale gelmiştir. Birçok çocuk, insanların ellerini, parmaklarını ve saçlarını da çizmektedir.

Okul çağına gelen çocuklar ise yazı yazmayı öğrendikleri dönemde potansiyellerini ortaya çıkarmak için daha fazla şansa sahip olurlar. Bu aşamada fikirlerini ortaya koyar, bunları arkadaşları ile paylaşır ve çocukların dünyası ile ilgili daha geniş bir vizyona sahip olurlar. Sanatsal çalışmaları bağlamında sahip oldukları yetenekler çeşitlenir. Ayrıca motor kabiliyetlerini de en üst seviyede kullanma becerisine kavuşmuş olurlar.

Bundan sonra devam eden aşamalar; 7 ila 9 yaş  aralığındaki çocuklar için taslak karalamalar ve 9 ila 14 yaş aralığı grubunda bulunan çocuklarda görsel olgunluk aşamalarıdır. Bu son aşamada karalamalar belirli bir seviyeye ve kusursuzluğa ulaştığından, artık bunlar daha çok resim olarak adlandırılabilir. Bu aşamalar boyunca çocuklar, çizimle ve renk kombinasyonlarının kullanımı ile ilgili tüm yeteneklerini sergileme fırsatı yakalamaktadırlar.

Yukarıda kısaca özetlediğimiz tüm aşamalarda çocukların yaptıkları karalamalar beyin motor becerilerini harekete geçirdiğinden çok önemli birer aktivite özelliği taşımaktadır. Bunlar aynı zamanda, çocukların gelecekte fikirlerini çizim ya da resim yapma gibi çeşitli sanatsal yöntemlerle aktarma konusundaki ilk adımları olması nedeniyle de ayrı bir öneme sahiptir.