Çocuklarda Sosyal Duygusal Yetenekler

3 dakika

Çocukların sağlıklı ve dengeli bir biçimde büyümeleri için sosyal duygusal özelliklerinin mutlaka gelişmesi gerekmektedir.

Son Güncelleme: 15 Şubat, 2020

Duygusal eğitim kavramını ve bu kavramın çocukların bütünsel gelişimi açısından ne kadar önemli olduğunu mutlaka duymuşsunuzdur. Bu eğitimin temel amacı, çocukların sosyal duygusal yetenekler kazanmalarını sağlamaktır. Bu tür yetenekler, ufaklıkların çevreleri ile doğru etkileşim içinde büyümeleri için oldukça önemli ve gerekli özellikler arasında bulunmaktadır.

“Duygusal zeka, insan hayatının ilk yıllarından itibaren gelişmeye başlar. Çocukların anne babaları ve öğretmenleri ile aralarındaki tüm sosyal etkileşimler duygusal bazı mesajlar taşımaktadır.”
-Daniel Goleman-

Çocuklarda Sosyal Duygusal Yetenekler

Yazarlar Rafael Bisquerra Alzina ve Nuria Pérez Escoda’ya göre sosyal duygusal yetenekler şu şekilde tanımlanabilir:

“Duygusal kavramları anlamak, ifade etmek ve doğru bir biçimde düzenlemek için gerekli bir dizi bilgi, yetenek, kabiliyet ve davranışa sosyal duygusal yetenekler adı verilmektedir.”
-Bisquerra and Pérez-

İşte bu bilgi, yetenek, kabiliyet ve davranış dizisinin gelişimi için aşağıda yer alan davranış biçimleri önem kazanmaktadır:

Kendi hislerinizi, duygularınızı ve davranışlarınızı tanımlayın ve bunları düzenleyin.
Kişisel özelliklerinizin farkına varın.
Diğer insanların duyguları ve bakış açılarının farkına varın ve bunları anlamaya çalışın.
Kişisel hedeflerinize ulaşmak için istekli olun ve çaba gösterin.
İnsanlar arasındaki farklılıkları kabul edin ve bu farklılıklara saygı gösterin.
Pozitif iletişim yöntemleri kullanın.
Kişiler arasındaki çatışmalar ve uyuşmazlıkları yapıcı bir şekilde önleyin, idare edin ve çözümlemeye çalışın.
Etik ve medeni değerler çerçevesinde hareket edin.
Kararlarınızı sorumluluk duygusu içinde verin.
İnsanların mutluluklarına ve sağlıklı olmalarına katkıda bulunmaya çalışın.

Tüm bu öneriler beş farklı kategori altında değerlendirilebilir. Bu adımlar sayesinde çocuklar için bütüncül ve tam bir eğitim sağlama imkanına sahip olabiliriz.

Sosyal Duygusal Becerilerin Sınıflandırılması

Daha önce de belirttiğimiz gibi bu yeteneklerin çocuklara kazandırılması için önemli bir dizi konuyu aklımızda tutmamız gerekir. Bu bağlamda, farklı sosyal duygusal beceriler beş kategori altında sınıflandırılabilir.

Duygusal Farkındalık

Bu kavram, bir kişinin hem kendi duygularının hem de diğerlerinin duygularının farkında olması durumu olarak açıklanabilir. Yani bu duyguları hem anlamak hem de bunları adlandırmak, farkındalığı oluşturan temel ögelerdir. Aynı zamanda bu kavram, belirli bir duruma ait duygusal iklimi anlayabilme yeteneğini de kapsamaktadır.

“Duygusal farkındalık, duygusal zekanın köşe taşıdır.”

-Daniel Goleman-

Duygusal Düzenleme

Bu kavram, duyguların yönetilmesi, ifade edilmesi ve bunlarla doğru bir biçimde yüzleşilmesi ile ilgilidir. Bunu yaparken, duygusal durumların bilişsel ve davranışsal etkilerini dikkate almak gerekmektedir.

“Duyguları kontrol etmek derken, gerçekten strese yol açan ve kişiyi etkisiz hale getiren duygulardan bahsediyorum. Duyguları hissetmek, hayatımızı daha zengin hale getirir.”

-Daniel Goleman-

Duygusal Otonomi

Bu kavram ise kişisel oto yönetim ile ilgili bir dizi özellik ve elementin geliştirilmesi ile ilgilidir. Bu özelliklerden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:

Yüksek bir özgüven.
Hayata dair pozitif bir yaklaşım.
Sorumluluk.
Sosyal normların kritik analizinin yapılması.
Duygusal anlamda kendine yeterlilik.
Dayanıklılık.

“Zihin ile duygular arasında herhangi bir ayrım yoktur; duygular, düşünceler ve öğretiler hepsi birbiri ile bağlantılıdır.”

-Eric Jensen-

Kişiler Arası Zeka

Bu kavram da, diğer insanların niyetlerini, motivasyonlarını ve isteklerini anlamak ve bu sayede onlarla sağlıklı sosyal ilişkiler kurma kabiliyeti ile ilgilidir. Bu özellik, pozitif ve etkin iletişim kurmayı, diğerlerine saygı göstermeyi, empati kurmayı, sosyal anlamda gelişmiş tavırlar sergilemeyi, girişken olmayı, işbirliği yapmayı ve bunlara benzer diğer sosyal yetenekler sergilemeyi gerektirir.

“Sosyal beyin, bir kişiyle yüz yüze konuştuğumuzda doğal yaşam alanına kavuşur.”
-Daniel Goleman-

Yaşam Kabiliyetleri ve Mutluluk

Günlük hayatta sürekli olarak kullanılması gereken bazı yetenekler bulunmaktadır. Bu yeteneklerden bazıları şunlardır:

Hedefler ve amaçlar koymak.
Kararlar vermek ve sorumluluk almak.
İhtiyaç olduğunda destek ve yardım istemek.
Kendinizin ve diğerlerinin haklarını ve görevlerini kabul etmek ve bunlara saygı duymak.

Yani bir insan hayatını son derece dengeli bir biçimde organize edebilir ve böylece derin bir subjektif mutluluğu yakalayabilir.

“İyi gelişmiş duygusal yetenekleri bulunan insanların daha mutlu ve etkin bir hayat sahibi olmaları yüksek bir olasılıktır. Bu insanlar aynı zamanda üretkenliklerini daha ileri seviyelere götürecek düşünsel alışkanlıklar da geliştirebilirler.”
-Daniel Goleman-

Sosyal Duygusal Yetenekleri Öğrenmek

Çocukluk döneminde sosyal duygusal kapasitenin güçlendirilmesi son derece önemli bir konu olsa da, bu özelliklerden bir kısmını edinmek için belirli derecede olgunluğa erişmek gerektiğini aklımızdan çıkarmamalıyız. Kısacası, duygusal eğitimin çocukluk çağlarında başlayan ve hayat boyu devam eden bir süreç olduğunu söyleyebiliriz.